Amerikan seçimlerine gözlemci olarak 21 ülkeden 56 yetkili katıldı. Bu yetkililerin 41’i milletvekili seviyesindeydi. Gözlemciler altı eyalette sandık başında oy verme sürecini gözlemledi.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı AGİT parlamenterlerinin oluşturduğu seçim gözlem heyetinde Türk milletvekilleri de vardı: Eski Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı AKP Ordu Milletvekili Hilmi Güler, AKP İstanbul Milletvekili Alaattin Büyükkaya ve CHP İzmir Milletvekili Oğuz Oyan. AGİT parlamenterler heyeti, Temsilciler Meclisi’nin tamamı, Senato’nun üçte biri ve bazı eyaletlerde valilerin yenilendiği ara seçimlerin Amerika’nın demokrasiye bağımlılığını bir kez daha vurguladığını söyledi.
Seçim merkezlerinde oy verme işleminin düzenli ve sakin bir şekilde gerçekleştiğini belirten AGİT temsilcileri ‘seçmene yeteri kadar özel alan tanınmadığı’ eleştirisinde bulundu. Oy sandıklarının ve elektronik oy makinelerinin birbirlerine çok yakın mesafede konuşlandığını belirten gözlemciler oy kullanan kişilerin kime oy verdiklerinin kolayca görülmesini eleştirdi.
Avrupalı milletvekillerinin Amerikan seçimleriyle ilgili ilk eleştirisi paranın seçim kampanyasında oynadığı rol ve bu rolün olumsuz etkileri oldu. Gözlemcilere göre seçim kampanyalarında televizyon reklamlarına gereğinden fazla bütçe ayrıldı. Bu reklamlar çoğu zaman seçmen üzerinde olumsuz ve ters etki yaptı.
AGİT heyetinin en büyük eleştirisi de seçim kampanyalarına oldu. Gözlemciler kampanyaların çok rekabetçi ve saldırgan geçtiğini belirterek paranın kampanyalara etkisinin adaylar arasında fırsat eşitsizliğine yol açtığını belirtti.
Heyetin koordinatörü Portekizli milletvekili Joao Soares Washington’daki Yabancı Basın Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, ‘ Birçok siyasi reklamın kaynağının açıklanmaması rahatsız edici. Bu durum seçimlerin şeffaflığına ve güvenilirliğine gölge düşürüyor’ diye konuştu.
Amerika’da uygulanan ve merkezi olmayan seçim sistemi nedeniyle seçimlerde ulusal bir standart kullanılamadığına da dikkat çeken Soares, bu durumun da zaman zaman aksaklıklara yol açtığına dikkati çekti.
AGİT heyeti Amerikalı yetkililere ulusal bir standart belirlemeleri tavsiyesinde bulundu.
Portekiz milletvekili Soares’in başkanlığındaki AGİT heyeti, seçimleri izlemek üzere Amerikan hükümeti tarafından davet edildi. Heyette aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 20 ülkeden temsilciler vardı. AGİT Parlamenterler Asamblesi’nin 55 ülkeden 320 üyesi var. AGİT 1993’ten buyana Avrupa ve eski Sovyet cumhuriyetlerindeki bütün seçimlere gözlemci gönderdi. Örgüt, 2004 ve 2008 yıllarında da Amerikan seçimlerinde gözlemci olarak bulunmuştu.
