WASHINGTON —
Başkan Obama yarın Beyaz Saray’da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la görüşecek. Görüşmede öncelikli konunun Suriye olması bekleniyor. Hülya Polat, Amerika Türk Koalisyonu Başkanı Lincoln McCurdy’yle konuştu, McCurdy görüşmeden beklentileri değerlendirdi.
Polat- Başkan Obama’nın ikinci döneminde Türkiye’yle Amerika arasında temaslar arttı. Dışişleri Bakanı John Kerry son üç ay içinde üç kez Türkiye’yi ziyaret etti. Yarın Başbakan Erdoğan Başkan Obama’yla görüşecek. Şu anda iki ülke arasındaki ilişkileri sizce nasıl değerlendirmek gerekir?
McCurdy- Türkiye’yle Amerika arasındaki ilişkiler hiçbir zaman bu kadar iyi olmadı. Amerika’nın Türkiye’ye, Türkiye’nin de Amerika’ya ihtiyacı var. Bölgede o kadar çok şey yaşanıyor ki, Suriye, Irak, Kıbrıs, İran, Mısır...Bütün bunlar Türkiye’yle Amerika arasındaki ilişkilere çok büyük önem kazandırıyor. İki ülke arasındaki güçlü diyaloğun korunması bütün bu sorunların çözümünde iki ülkenin birlikte çalışması açısından hayati önem taşıyor.
Polat- Suriye’nin Başkan Obama’yla Başbakan Erdoğan arasındaki görüşmede gündemin en önemli konusu olması bekleniyor. Türkiye ile Amerika Suriye krizinin biran önce çözümlenmesi gerektiği konusunda görüşbirliği içinde ve iki ülke de askeri müdahale istemiyor. Bu toplantıdan ne beklenebilir?
McCurdy- Herşeyden önce Türk ve Amerikan perspektiflerini ortaya koymak açısından dürüst bir diyalog zorunlu. Bu toplantıdan da umuyorum özellikle Suriyeli mültecilere uluslararası yardım ve Türkiye’ye bu açıdan destek gibi ortak bir çaba çıkar.
Polat- İran konusuna bakarsak, görüşmeler bir süredir kesilmiş durumda ve Suriye konusu ön planda. İran konusu da ele alınır mı sizce Beyaz Saray görüşmesinde?
McCurdy- Tabii bu mümkün. İran hem Amerika, hem de Türkiye için önemli ve zor bir konu. Bence Beyaz Saray görüşmesi, İran konusunda ne yapılacağı açısından dürüst bir fikir alışverişi için önemli bir fırsat olacak.
Polat- Irak da iki ülke için önemli bir konu. Son zamanlarda Irak’ta çıkan çatışmalar ve yapılan bombalı saldırılar kaygıya yolaçtı. Irak konusu da görüşülür mü?
McCurdy- Büyük olasılıkla bu konu da ele alınır. Yıllardır söylediğimiz şu, Türkiye gerçekten de çok sorunlu bir bölgede bulunuyor.
Polat- Amerika Haziran ayında Avrupa Birliği’yle serbest ticaret bölgesi oluşturmak amacıyla görüşmelere başlayacak. Türkiye de bu görüşmelere katılmak istediğini söylüyor. Ancak bazı uzmanlar ve yetkililerşu an bunu mümkün görmüyor. Sizce Amerika’yla Türkiye arasında bir serbest ticaret bölgesi oluşturma yolunda görüşmeler yapılabilir mi?
McCurdy- Amerika Türk Koalisyonu ve Türkiye’yle ilgilenen diğer kuruluşlar Amerika’yla Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğine inanıyor. Şu anda Amerika, Türkiye’yle ticaret yapıyor ve ticaret fazlası var. Amerika’nın Türkiye’ye yaptığı ihracat büyük bir hızla artıyor. Buna karşılık, Türkiye’nin Amerika’ya ihracatı artmakla birlikte bu artış istenen düzeyde değil. Bir serbest ticaret anlaşması yararlı olacaktır. Amerika’nın Türkiye’ye yardımcı olmasının bir yolu da bu ticaret görüşmelerine katılmasını sağlamaktır. Buna biraz muhalefet olduğu doğru ancak Türkiye umarım bu konuda tutumunu değiştirmez ve ısrardan vazgeçmez.
Polat- Bir süredir Amerika Türk Koalisyonu Türkiye’yle Kızılderili kabileleri arasında ticari ilişkiler kurulmasını istiyor. Bu konuda bir gelişme oldu mu?
McCurdy- Evet oldu. Mikro düzeyde olsa da şirketler birbirleriyle temasa geçti. Bu hafta TABA İstanbul’da Amerika Kızılderili Konut Konseyi’ne 15 bin dolar veriyor liderlik programını desteklemek için. Özellikle konut yapımı konusunda Türk şirketleriyle Kızılderili kuruluşları arasında yeni anlaşmalar bekliyoruz.
Polat- Temsilciler Meclisi bu konudaki tasarıyı reddetti. Konuyu Kongre’de yeniden gündeme getirmeyi düşünüyor musunuz?
McCurdy- Tasarı reddedildi ama komisyonlardan geçip Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’na gelmesi yine de çok önemliydi. Ayrıca bir başka önemli nokta, Kongre’nin tarihinde ilk kez Kızılderili şirketleri küresel ticarete, uluslararası ticaretin bir parçası olmaya teşvik etmesiydi. Daha da önemlisi, görüşmeler sırasında Türkiye’nin ekonomik önemi de anlaşılmış oldu. Türkiye dünyanın 16’nci büyük ekonomisi, inşaat sektörü dünyada ikinci durumda. Şu anda Kongre’ye yeni bir tasarı sunulması için çalışmıyoruz ancak bazı Kongre üyeleri, Türkiye’yle Kızılderililer arasında ticari ilişkileri geliştirecek daha iyi bir tasarı hazırlamak üzere çalışmalarını sürdürüyor.
Polat- Başbakan Erdoğan’ın ziyaretine dönersek, sizce yarınki Beyaz Saray görüşmesi ikili ilişkileri arttıracak ve güçlendirecek mi?
McCurdy- Evet, elbette. Tekrar söylüyorum, açık bir diyalog çok önemli. Bu ziyaretin çok önemli bir yönü daha var. Başbakan Erdoğan Washington’da Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner’le de görüşecek. Bu son derece önemli. Bugüne kadar Türk başbakanları Kongre’ye fazla önem vermedi ama gerçekten önemli. Başbakan’la Başkan arasında iyi bir diyalog var ancak Türkiye gibi bir ülkenin başbakanının Temsilciler Meclisi başkanıyla da iyi bir diyalog içinde olması gerekir. Serbest ticaret anlaşması veya Türkiye’yle ilgili diğer konular Kongre’nin gündemine geldiği zaman bu konuları birebir konuşabilmeleri, aralarında bir diyalog olması çok büyük önem taşıyor.
Polat- Başkan Obama’nın ikinci döneminde Türkiye’yle Amerika arasında temaslar arttı. Dışişleri Bakanı John Kerry son üç ay içinde üç kez Türkiye’yi ziyaret etti. Yarın Başbakan Erdoğan Başkan Obama’yla görüşecek. Şu anda iki ülke arasındaki ilişkileri sizce nasıl değerlendirmek gerekir?
McCurdy- Türkiye’yle Amerika arasındaki ilişkiler hiçbir zaman bu kadar iyi olmadı. Amerika’nın Türkiye’ye, Türkiye’nin de Amerika’ya ihtiyacı var. Bölgede o kadar çok şey yaşanıyor ki, Suriye, Irak, Kıbrıs, İran, Mısır...Bütün bunlar Türkiye’yle Amerika arasındaki ilişkilere çok büyük önem kazandırıyor. İki ülke arasındaki güçlü diyaloğun korunması bütün bu sorunların çözümünde iki ülkenin birlikte çalışması açısından hayati önem taşıyor.
Polat- Suriye’nin Başkan Obama’yla Başbakan Erdoğan arasındaki görüşmede gündemin en önemli konusu olması bekleniyor. Türkiye ile Amerika Suriye krizinin biran önce çözümlenmesi gerektiği konusunda görüşbirliği içinde ve iki ülke de askeri müdahale istemiyor. Bu toplantıdan ne beklenebilir?
McCurdy- Herşeyden önce Türk ve Amerikan perspektiflerini ortaya koymak açısından dürüst bir diyalog zorunlu. Bu toplantıdan da umuyorum özellikle Suriyeli mültecilere uluslararası yardım ve Türkiye’ye bu açıdan destek gibi ortak bir çaba çıkar.
Polat- İran konusuna bakarsak, görüşmeler bir süredir kesilmiş durumda ve Suriye konusu ön planda. İran konusu da ele alınır mı sizce Beyaz Saray görüşmesinde?
McCurdy- Tabii bu mümkün. İran hem Amerika, hem de Türkiye için önemli ve zor bir konu. Bence Beyaz Saray görüşmesi, İran konusunda ne yapılacağı açısından dürüst bir fikir alışverişi için önemli bir fırsat olacak.
Polat- Irak da iki ülke için önemli bir konu. Son zamanlarda Irak’ta çıkan çatışmalar ve yapılan bombalı saldırılar kaygıya yolaçtı. Irak konusu da görüşülür mü?
McCurdy- Büyük olasılıkla bu konu da ele alınır. Yıllardır söylediğimiz şu, Türkiye gerçekten de çok sorunlu bir bölgede bulunuyor.
Polat- Amerika Haziran ayında Avrupa Birliği’yle serbest ticaret bölgesi oluşturmak amacıyla görüşmelere başlayacak. Türkiye de bu görüşmelere katılmak istediğini söylüyor. Ancak bazı uzmanlar ve yetkililerşu an bunu mümkün görmüyor. Sizce Amerika’yla Türkiye arasında bir serbest ticaret bölgesi oluşturma yolunda görüşmeler yapılabilir mi?
McCurdy- Amerika Türk Koalisyonu ve Türkiye’yle ilgilenen diğer kuruluşlar Amerika’yla Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğine inanıyor. Şu anda Amerika, Türkiye’yle ticaret yapıyor ve ticaret fazlası var. Amerika’nın Türkiye’ye yaptığı ihracat büyük bir hızla artıyor. Buna karşılık, Türkiye’nin Amerika’ya ihracatı artmakla birlikte bu artış istenen düzeyde değil. Bir serbest ticaret anlaşması yararlı olacaktır. Amerika’nın Türkiye’ye yardımcı olmasının bir yolu da bu ticaret görüşmelerine katılmasını sağlamaktır. Buna biraz muhalefet olduğu doğru ancak Türkiye umarım bu konuda tutumunu değiştirmez ve ısrardan vazgeçmez.
Polat- Bir süredir Amerika Türk Koalisyonu Türkiye’yle Kızılderili kabileleri arasında ticari ilişkiler kurulmasını istiyor. Bu konuda bir gelişme oldu mu?
McCurdy- Evet oldu. Mikro düzeyde olsa da şirketler birbirleriyle temasa geçti. Bu hafta TABA İstanbul’da Amerika Kızılderili Konut Konseyi’ne 15 bin dolar veriyor liderlik programını desteklemek için. Özellikle konut yapımı konusunda Türk şirketleriyle Kızılderili kuruluşları arasında yeni anlaşmalar bekliyoruz.
Polat- Temsilciler Meclisi bu konudaki tasarıyı reddetti. Konuyu Kongre’de yeniden gündeme getirmeyi düşünüyor musunuz?
McCurdy- Tasarı reddedildi ama komisyonlardan geçip Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’na gelmesi yine de çok önemliydi. Ayrıca bir başka önemli nokta, Kongre’nin tarihinde ilk kez Kızılderili şirketleri küresel ticarete, uluslararası ticaretin bir parçası olmaya teşvik etmesiydi. Daha da önemlisi, görüşmeler sırasında Türkiye’nin ekonomik önemi de anlaşılmış oldu. Türkiye dünyanın 16’nci büyük ekonomisi, inşaat sektörü dünyada ikinci durumda. Şu anda Kongre’ye yeni bir tasarı sunulması için çalışmıyoruz ancak bazı Kongre üyeleri, Türkiye’yle Kızılderililer arasında ticari ilişkileri geliştirecek daha iyi bir tasarı hazırlamak üzere çalışmalarını sürdürüyor.
Polat- Başbakan Erdoğan’ın ziyaretine dönersek, sizce yarınki Beyaz Saray görüşmesi ikili ilişkileri arttıracak ve güçlendirecek mi?
McCurdy- Evet, elbette. Tekrar söylüyorum, açık bir diyalog çok önemli. Bu ziyaretin çok önemli bir yönü daha var. Başbakan Erdoğan Washington’da Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner’le de görüşecek. Bu son derece önemli. Bugüne kadar Türk başbakanları Kongre’ye fazla önem vermedi ama gerçekten önemli. Başbakan’la Başkan arasında iyi bir diyalog var ancak Türkiye gibi bir ülkenin başbakanının Temsilciler Meclisi başkanıyla da iyi bir diyalog içinde olması gerekir. Serbest ticaret anlaşması veya Türkiye’yle ilgili diğer konular Kongre’nin gündemine geldiği zaman bu konuları birebir konuşabilmeleri, aralarında bir diyalog olması çok büyük önem taşıyor.
