Corona virüsü ile mücadelede Avrupa Birliği (AB) ülkeleri sokağa çıkma planlarını uygulamaya koyarken, AB de, Schengen sınırlarını açmaya hazırlanıyor. AB sınırlarını, önce komşu ülkeler arasında sınırların açılmasından başlayarak 3 aşamada ilerletmeyi planlayan Brüksel, henüz tümüyle normale dönülecek güne ilişkin bir takvim ise açıklamıyor. AB yönetimi, 15 Haziran'a kadar ise dış sınırların kapalı tutulmasını istiyor.
Corona virüsünün sert vurduğu Avrupa'da 2 aydır Schengen sınırları kapalı ya da kontrol altında tutuluyor. Avrupa Birliği Komisyonu, üye ülkeleri, gerekli olmayan yolculuklara 15 Haziran'a kadar sınırlama getirmeye devam etmelerini istedi. Schengen dış sınırlarının ise kapalı tutulmasını önerdi.
AB içinde ekonomik alışverişi durduran bu kapanma kararını sürdürmek halk evdeyken çok daha kolaydı. Ancak şimdi AB yönetimi üye ülke halkları ve politik partileri tarafından sınırların açılmasına zorlanıyor. Almanya ve Polonya'da turizm sektörü temsilcileri sınırların açılması için gösteriler düzenliyor. Fransa, İspanya, İtalya, Almanya başta olmak üzere turizm sektörleri yaz sezonunun olabildiğince az yarayla kurtarılması için hükümetlere baskı yapıyor.
Avrupa Parlamentosu'ndaki en büyük grup Avrupa Halk Partisi Grubu (PPE), sınırların işbirliği içinde yeniden açılması çağrısı yaptı. Yaklaşık 15 milletvekili Komisyon'a açık çağrı yaparak, sınırların açılması ve AB üyelerinin Schengen sınırları içinde seyahat edebilmelerini istedi.
Bu gerekçelerle hükümetler, tıpkı ülke içinde olduğu gibi, AB sınırlarını da aşamalı olarak, kendi yöntemlerine ve ekonomi ritimlerine göre açmaya hazırlanıyor. AB diplomatları, "Nasıl sınırların kapatılması kararı domino etkisi yaptıysa, aynı domino etkisiyle sınırlar birbiri ardına açılacak" diyerek bu sürecin hızlı ilerleyeceğini belirtiyor.
Önce komşular açıyor
Sınırların kapanması döneminde olduğu gibi açılması sürecinde de yeniden bir kaos yaşanmaması için AB yönetimi bir plan dahilinde bu süreci yönetmeyi planlıyor. AB gelirlerinin yüzde 10'unu oluşturan turizm gelirlerinin en azından bir bölümünün kurtarılması da bir başka hedef. Özetle sınırların kapalı kalması AB ekonomisinin yeniden harekete geçebilmesinin önünde önemli bir engel oluşturuyor. AB'nin Ekonomi Komiseri eski İtalya Başbakanı Paolo Gentiloni, bu beklentiyi yanıtlarken, "Sınırların kapalı kalmasından yana değiliz. Ama dikkatli bir şekilde düzenli olarak açılması için çalışıyoruz" dedi.
Brüksel, AB ülkelerini, Schengen'in dış sınırlarını 15 Haziran'a kadar kapalı tutmaya çağırdı ve 3 aşamalı bir normalleşme planı önerdi. Birinci aşama, komşu ülkelerin kendi aralarında, ülkelerindeki Covid-19 mücadelesinde gelinen durumu da göz önünde bulundurarak, karşılıklı olarak sınırları açmaları çağrısını içeriyor. Ülkeler birbirlerine karantina uygulayıp uygulamayacağı konusunu bu aşamada tartışıyor. Üç komşu Avusturya, Fransa ve Almanya bu çerçevede sınırları 15 Haziran'da açmaya hazırlanıyor.
Fransa, 15 Haziran'a kadar çocukların bakımı, eğitim ya da mevsimlik işçilerin geçişine izin veren bir yumuşatma planını uygulamaya koydu. Ancak, Fransa içinde hareketliliği 100 km. ile sınırlı tutan hükümet, AB'nin çeşitli ülkelerinde yaşayan ya da çalışan 650 bin Fransız'ın ülkeye geri dönüşüne kesinlikle izin vermiyor. Liderler arasındaki telefon trafiğinin ardından Fransa, Almanya ve Avusturya 15 Haziran'dan itibaren karşılıklı sınırları açmayı kararlaştırdı.
Baltık ülkeleri Estonya, Letonya ve Litvanya vatandaşları 15 Mayıs'tan itibaren kendi aralarında seyahat edebilme kararı aldı. Finlandiya ve Polonya da sınırları karşılıklı açmayı tartışıyor. İsviçre, Slovenya, Finlandiya, Portekiz ve Macaristan, iş ve ailesel gerekçelerle komşu geçişlerine izin vermeye başladı. İspanya, İspanyol ya da yabancı uyruklu, Avrupa halkının yeniden ülkesine girmesine 15 Mayıs Cuma gününden itibaren izin verecek, ancak ülkeye giren herkese 14 gün karantina uygulanacak.
Gerekirse sınırlara geri dönülecek
AB'nin planında ikinci aşamada, Schengen bölgesinde kontroller kısmen kaldırılacak. Bu aşamada, turistik yolculukların yapılıp yapılamayacağına karar verilecek. Haziran ayı ortasından önce bu aşamaya geçilemeyecek. Komisyon bugün yayınladığı yolculuk sırasındaki ve turistik alanlarda uygulanacak sağlık kurallarını belirleyerek bu döneme hazırlık yapmaya başladı.
Üçüncü aşamada ise, sınırların normal haline dönmesi hesaplanıyor. Bu aşama diğerlerine oranla biraz daha uzun bir bekleyiş ve gözlemden sonra gelecek. Ancak temkinli bir yol izlemeyi tercih eden Komisyon, eğer Corona mücadelesi yolunda gitmez ve ikinci bir dalga yaşanırsa, bu süreçlerin tersine çevrilebileceğini de belirtiyor. Bunun için de "sürekli işbirliği, komşularının sağlık durumlarına göre kontrollerin orantılılığı ve elbette ayrım yapmama" ilkesiyle hareket etme kararı aldı.
AB Komisyonu İçişlerinden Sorumlu Komiseri Ylva Johansson, ayrım konusuna "Örneğin, Avusturya Almanya sınırını açmak istiyor. Ancak bunu yaptığında Almanya'da oturan bütün AB vatandaşlarını kabul etmeli, yalnızca Alman vatandaşlarını değil. Eğer böyle bir uygulama olursa, bu AB Komisyonu'nun kırmızı çizigisi olacak" sözleriyle açıklık getiriyor. Diğer bir deyişle AB, yolcuların uyruklarının değil, ikamet yerlerinin dikkate alınmasını istiyor. Johansson, "Sağlık koşulları elverir vermez sınırların normale dönmesinin en büyük hedefleri olduğunu" söylüyor, ancak aşamalı ve dikkatli ilerlemek gerektiğinin altını çiziyor.
