Hamas’ın 7 Ekim saldırısının ardından 13 binden fazla sivilin yaşamını yitirdiği Hamas-İsrail çatışmasında ateşkes çabaları, rehinelerin kurtarılması ve siyasi çözüm diplomasisi hızlanıyor.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Ortadoğu temaslarının ardından hazırlayacağı, “Gazze’nin geleceği için barış planını” Aralık ayında AB’ye sunacağını açıkladı. Borrell, iki devletli çözüme vurgu yaparak, “İsrail’in güvenliği için en büyük garanti Filistin Devleti’nin kurulmasıdır” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden’ın Washington Post’ta haftasonu yayınlanan, “Filistin-İsrail savaşında Gazze ve Batı Şeria’nın birleşmesi ve iki devletli çözüm” içerikli makalesinin ardından, Avrupa’da da iki devletli çözüm çabaları hızlandı.
Aynı anda telefon diplomasisi yürüten Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, hem İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, hem de Filistin lideri Mahmud Abbas ile görüştü. Macron, Başkan Biden ile görüşen ve müzakerelerde aktif rol almak isteyen Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile de telefonda görüştü.
Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) Başkanı Mirjana Spoljaric, 20 Kasım Pazartesi akşamı Katar liderleri ve Körfez Emirliği'nde bulunan Hamas lideri İsmail Haniye ile "silahlı çatışmayla bağlantılı insani konularda ilerleme sağlamak" amacıyla biraraya geldi.
Tüm bu temasların ana gündem maddesi öncelikle Hamas’ın elindeki rehinelerin kurtarılması ve Gazze’deki sivil ölümlerine bir an evvel son verilmesiydi. Ardından, çatışmaların durması sonrasında ele alınacak politik çözüm ve bu çerçevede “iki devletli çözüm” için izlenecek yollar tartışıldı.
Haftasonu yaşanan yoğun diplomasinin ardından, Hamas ile İsrail arasında “ateşkes karşılığında Hamas'ın elindeki rehinelerin serbest bırakılması” yönündeki görüşmeler bu sabah hız kazandı. Hamas lideri Haniye'nin, “bir ateşkes anlaşması imzalamaya yaklaşıyoruz" sözleri de diplomasi kulislerini hareketlendirdi.
“İsrail için de iki devletli çözüm en iyisi”
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell haftasonu, İsrail ve Filistin ile çözüm için bölgede kilit rol oynayan Suudi Arabistan, Katar ve Ürdün’deki temaslarını tamamladı. AB diplomasisinin şefi, dün akşam AB Dışişleri Bakanlarını, video konferans yöntemiyle toplayarak, temasları hakkında bilgi verdi.
Toplantının ardından açıklama yapan Borrell, “Avrupa Birliği bakanlarına İsrail, Filistin, Bahreyn, Katar ve Ürdün'deki üst düzey temaslarım hakkında bilgi verdim. İki ana nokta var: Özellikle Gazze'deki dramatik insani kriz ve rehinelerin serbest bırakılması ihtiyacı nedeniyle mutlak aciliyet ve tabii kalıcı barış için çalışmak ortak hedefimizdir” dedi.
Borrell, tüm temaslarında, “Gazze’deki vahim insani durumun bir aciliyet duygusu yarattığını” gördüğünü belirterek, insani yardımın ulaşması ve rehinelerin serbest bırakılması için bir an evvel “insani ateşkese gidilmesi” gerektiğini söyledi. Taraflar için en iyisinin, iki devletli çözüm olduğu görüşünü yineleyen Borrell, “İsrail’in güvenliğinin en iyi garantisi de bir Filistin devletinin kurulmasıdır. Bu bölgedeki tartışmaların temel bir siyasi sonucudur” diye konuştu.
Aralık ayında çözüm planı
Borrell, çatışmaların sona ermesinden sonra İsrail'in Gazze'yi işgal etmemesi ve bölgenin kontrolünün Filistin Yönetimi'ne devredilmesi gerektiğini de ısrarla savundu ve “Muazzam zorluklara rağmen Gazze'nin istikrara kavuşturulması ve gelecekteki Filistin devletine ilişkin düşüncelerimizi ilerletmeliyiz” ifadelerini kullandı.
İspanyol politikacı, Ortadoğu temasları ve bakanlarla yaptığı toplantının ardından hazırlayacağı “Gazze’nin geleceğine ilişkin bir planı” 11 Aralık’taki AB Dışişleri Bakanları toplantısında sunacağını açıkladı.
Borrell, ana hatlarıyla, “Gazzeliler’in yerlerinden edilmesine karşı çıkan, Gazze topraklarının boyutunda küçülmeye ve Hamas’ın dönüşüne izin vermeyen, Gazzeliler’in de çözüme dahil olduğu, tüm Filistin toprakları için tek Filistin Yönetimi ve AB’nin çözümde daha aktif rol aldığı” bir plan üzerinde çalışıyor.
Forum