Avrupa Birliği (AB) liderleri, Corona virüsü nedeniyle büyük güçlük çeken AB ekonomilerini yeniden ayağa kaldırmak amacıyla Fransa ve Almanya'nın getirdiği 750 milyar Euro’luk yardım paketi üzerindeki görüşmeler dördüncü gününe girmesine rağmen uzlaşma sağlayamadı. AB tarihinin 20 yıldan bu yana en uzun süren zirvesi olarak tarihe geçen müzakereler, bugün saat 16.00'da yeniden başlayacak.
Corona virüsü krizinin ardından ilk kez Brüksel'de yüz yüze görüşmek üzere bir araya gelen AB liderleri, 500 milyarı hibe olmak üzere toplam 750 milyar Euro'luk yardım paketi ile AB'nin 1,1 trilyonluk 2021-2027 bütçesini ele aldı. Ancak 2000 yılında yapılan ve 4 gün 4 gece süren Nice zirvesinden bu yana, AB tarihinin en uzun zirvesinde liderler, uzlaşıya varamadı. AB liderleri, 3 gün süren maraton görüşmelere rağmen, "Tutumlular" adı verilen Kuzey Dörtlüsü’nün direnişini kıramadı.
Cuma sabahından bu yana AB Konseyi, Hollanda, Avusturya, Danimarka, İsveç ve sonradan gruba katılan Lüksemburg'un, yardım paketinde hibe miktarının azaltılması ve hibelerin nasıl kullandılığının sıkı denetlenmesi taleplerinde ilerleme sağlasa da bu ülkeler ikna edilemedi. AB Konseyi Başkanı Charles Michel’in "dayanışmacılar" ile "cimriler " arasında defalarca gidip geldiği mekik diplomasisine ve hibe miktarının 500 milyar Euro’dan 400 milyar Euro'ya gerilemesine rağmen Kuzey Dörtlüsü, yardım planına yeşil ışık yakmadı.
Macron'dan uçak hazırlama tehdidi
Pazar günü sabah saat 06.00'ya kadar süren müzakerelerde oldukça sert anlar yaşandı. Toplantıdan sızan kulis bilgilerine göre Macaristan Başbakanı Victor Orban, Hollanda Başbakanı Mark Rutte'yi "kendisinden nefret etmekle" suçladı. Macron ve Merkel, Pazar gecesi 23.30 sularında, Kuzey Dörtlüsü’nü zirveyi terketmekle tehdit etti. Macron, gece Fransa'ya dönmek üzere uçağını hazırlattı. Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un tavrını protesto ederek masayı terketti. İtalya Başbakanı Guiseppe Conte, Twitter üzerinden "cimrileri" eleştirdi. Saatler sabah 06.00'yı gösterdiğinde liderler bir uzlaşma noktasına ulaşamayınca, AB Konseyi Sözcüsü Barend Leyts, Twitter hesabından Pazartesi 16.00'da yeniden buluşmak üzere toplantıya ara verildiğini açıkladı.
Sabaha kadar 2'li, 3'lü, 4'lü hatta karşıt grupların bir araya geldiği görüşmelerde doğan sert havadan rahatsız olan Lüksemburg Başbakanı Xavier Bettel, "Yedi yıldır bu kadar taban tabana zıt pozisyonları ilk kez görüyorum" dedi. Yalnızca politikacılar değil, 4 gündür Brüksel kulislerinde mekik dokuyan diplomatlar da umutsuzluklarını dile getirmeye başladı. Le Figaro'ya konuşan bir diplomat, "Herkes battaniyeyi kendi üzerine çekmeye çalışıyor. İnanılır gibi değil!" diyerek liderlerin tavrını eleştirdi.
Macron'un ekibinden bir diplomatın AFP haber ajansına yaptığı açıklamaya göre, Kuzey ülkeleri karşısında bir kaç kez soğuk kanlılığını kaybeden Fransa Cumhurbaşkanı Macron, "Bu planı Almanya ve Fransa ödeyecek ama AB'nin ortak çıkarları için mücadele ediyoruz. Size ne oluyor? Bu kadar egoist olmanız ve hiçbir adım atmamanız anlaşılır gibi değil. Kötü bir anlaşmadansa hiç anlaşmasız gitmeye hazırım" dedi.
Görüşme sırasında telefonuna yanıt vermek üzere masayı terkeden Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz ile Macron arasında da sert tartışmalar yaşandı. Macron, Kurz’a rahatsızlığını dile getirdi, Kurz ise bu tavır karşısında "kırıldığını" söyledi.
Liberation gazetesinin haberine göre de Merkel ve Macron, sabah saatlerinde Rutte ile yeniden bir araya gelerek, "400 milyar Euro'dan aşağıya inmiyoruz. Ya kabul edersiniz ya da reddedersiniz" tehdidini savurdu. Rutte ise "Pazartesi sabahı uzlaşma olmadığını öğrenen piyasalardaki kaybı siz izah edersiniz o zaman" diyerek tavrını korudu.
Merkel-Rutte atışması
Hollanda'da Mart ayında yapılacak seçimlerde 4'üncü kez Başbakan olmaya hazırlanan popüler lider Mark Rutte, Merkel ve Macron'a "Brüksel'den döndüklerinde hesap verecekleri bir parlamento olduğuna" dikkat çekiyor.
Toplantıdan mutlaka bir uzlaşma ile çıkmak isteyen AB dönem Başkanı ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ise "Benim de bir parlamentom var. Ama politika aynı zamanda ikna etmek demek. Zaten istediğin pek çok şeyi aldın, şimdi esnek olma sırası sende" yanıtını verdi.
AB için tarihi sınav
Yardım planının tartışıldığı Brüksel zirvesi AB'nin geleceği için tarihi önem taşıyor. Corona virüsü nedeniyle Eylül ayından itibaren patlak vereceği öngörülen resesyon ve istihdam krizine bir de ikinci dalga tehlikesi eklendiğinde birliğin geri dönülmez bir ekonomik çöküntüye gideceğinden endişe eden Almanya ve Fransa, AB mekanizmalarını kullanarak, ekonomisi krizden en çok etkilenen İtalya, İspanya, Yunanistan, Portekiz ve Fransa gibi ülkelere hibe ve kredi yardımı yapılmasını öngören planı geçirmek istiyor.
Radikal bir karar alarak ilk kez bu kadar büyük miktarda hibe yardımı belirleyen AB içinde Fransa ve Almanya "dayanışma" yanlılarının başını çekiyor. Ancak Hollanda Başbakanı Mark Rutte'nin liderliğindeki Kuzey Dörtlüsü ise, "bu astronomik hibelerin hiç bir güvence ve şart öne sürülmeden verilemeyeceği, paranın bu kadar kolay dağıtılamayacağı" konusunda ayak diretiyor.
Zirvenin kilit ismi haline gelen Rutte ve Kuzey Dörtlüsü liderleri, Pazar günü, hibe miktarını 100 milyar Euro aşağı çekmenin yanı sıra, "AB bütçesine aldıklarından çok katkı sağladıkları için" yararlandıkları "indirim" miktarını arttırmayı da başardı. Ancak hala "indirimlerdeki" artışı yetersiz bulan 4 lider, bu miktarın 7 yıllık bütçede 4 milyar Euro daha artırılarak 50 milyar Euro’ya ulaşmasında ısrar ediyor.
