ABD'nin Tayvan'a yakın bir Japon ada zincirine gelişmiş füzeler yerleştirme planı hem Çin'in hem de yakın müttefiki Rusya'nın öfkeli tepkilerine yol açıyor.
Kyodo News tarafından Pazar günü yayınlanan ve ismi açıklanmayan kaynaklara dayandırılan habere göre, ABD, Japonya'nın Nansei adalarına Yüksek Mobiliteli Topçu Roket Sistemleri (HIMARS) ve diğer silahların konuşlandırılması için Japonya ile ortak bir askeri plan hazırlıyor. Planın Aralık ayına kadar tamamlanması bekleniyor.
Bu adalar zinciri, Japonya'nın ana adalarından Tayvan'ın 200 kilometre yakınına kadar uzanıyor ve ABD'nin önemli bir askeri varlığının bulunduğu Okinawa'yı da içeriyor. ABD bu füzeleri, Çin'in ayrılıkçı bir eyalet olduğunu iddia ettiği ve kendi kendini yöneten adanın Pekin tarafından işgal etmesi durumunda Tayvan'ı savunmak için kullanabilir.
Kyodo'nun haberine göre, ABD ve Japonya'nın Tayvan ve Çin arasında bir savaşa hazırlanmak için ilk ortak operasyonu olan plan, HIMARS'lara sahip bir ABD Deniz Piyadeleri alayının gönderilmesini ve Nansai adalarında bunları yerleştirmek için geçici üsler kurulmasını içerecek. Japonya Öz Savunma Kuvvetleri'nin yakıt ve mühimmat da dahil olmak üzere lojistik destek sağlaması bekleniyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, planı eleştirerek, “Çin, ilgili ülkelerin Tayvan sorununu bölgede askeri konuşlanmayı güçlendirmek, gerilimi ve çatışmayı arttırmak ve bölgesel barış ve istikrarı bozmak için bir bahane olarak kullanmasına karşı çıkıyor” dedi.
Rus haber ajansı Tass'ın Çarşamba günkü haberine göre ise Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, daha sert bir açıklamayla karşılık vererek, ülkesinin savunma kabiliyetlerini güçlendirmek için “gerekli ve orantılı adımlarla” konuşlandırmaya karşılık vereceği uyarısında bulundu.
Zakharova, “Japon tarafını, bu tür bir işbirliği sonucunda topraklarında ABD'nin orta menzilli füzeleri ortaya çıkarsa, bunun ülkemizin güvenliği için gerçek bir tehdit oluşturacağı konusunda defalarca uyardık” diye konuştu.
Tass ayrıca Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov'un Washington'u Asya-Pasifik bölgesine füze konuşlandırmayı yeniden gözden geçirmeye çağırdığını aktardı. Ryabkov, Moskova'nın ABD'nin konuşlandırmasına karşılık olarak Asya'ya daha kısa ve orta menzilli füzeler yerleştirmeyi göz ardı etmeyeceği uyarısında bulundu.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Kasım ayı başlarında Çin'in Rusya'nın müttefiki ve “Tayvan'ın Çin'in bir parçası” olduğunu ve Taipei gerilimi tırmandırırken Çin'in ada yakınlarında tatbikatlar yapmasının “tamamen makul bir politika” olduğunu söylemişti.
Rusya ve Çin arasında resmi bir askeri anlaşma bulunmamakla birlikte Putin ve Çin lideri Xi Jinping, “sınırsız” bir ortaklıktan söz ederken ABD, Çin'i Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaş çabalarını desteklemekle suçluyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Salı günü İtalya'daki G7 Zirvesi sırasında düzenlediği basın toplantısında, Çin'in Rusya'nın savunma sanayisine sağladığı desteğin “Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırganlığını sürdürmesine izin verdiğini” söyledi.
ABD-Japonya füze planı
Moskova'nın endişe verici söylemine rağmen analistler, HIMARS'ın bölgeye konuşlandırılmasının öncelikli amacının Tayvan'ı Çin savaş gemilerinden korumak olduğunu söylüyor.
Brookings Enstitüsü'nde kıdemli bir araştırmacı olan Michael O'Hanlon, HIMARS'ın en önemli amacının “gemisavar kabiliyeti” ve “adanın ve üssün kendisini korumak” olacağını söyledi.
ABD Hint-Pasifik Komutanlığı Komutanı Donanma Amirali Samuel Paparo, geçen hafta Brookings Enstitüsü tarafından düzenlenen bir forumda, Çin'in geçen yaz 152 geminin katılımıyla Tayvan'ı işgal için bugüne kadarki en büyük provasını gerçekleştirdiğini hatırlatarak, ABD'nin “hazır olması gerektiği” konusunda uyarıda bulundu.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması 370'in üzerinde gemi ve denizaltıyla dünyanın en büyük deniz gücüne sahipken ABD'nin yaklaşık 290 gemisi bulunuyor.
Gözler olası Çin istilasında
RAND Corp. kıdemli uluslararası savunma araştırmacısı Timothy Heath, Nansei adalarındaki HIMARS'ların “amfibi çıkarma gemilerinin yanı sıra adaya kuzeyden yaklaşabilecek muhripleri ve diğer Çin Donanma gemilerini batırmaya yardımcı olabileceğini” ve ayrıca “Taipei yakınlarındaki kıyılarda Çin birliklerini hedef alabileceğini” söyledi.
Heath, “Bu silah sistemlerinin sahaya sürülmesi, ABD ve müttefiklerinin HIMARS'ın Rusya'ya karşı etkili bir şekilde kullanıldığı Ukrayna'dan dersler çıkardığını gösteriyor” dedi.
Kyodo'nun Pazar günkü haberine göre, ABD ayrıca Çok Alanlı Görev Gücü'nün (MDTS) uzun menzilli atış birimlerini Filipinler'e konuşlandırmayı planlıyor. MDTS uzun menzilli atış birimleri olarak HIMARS kullanıyor.
Tokyo Uluslararası Üniversitesi Uluslararası Strateji Enstitüsü'nde doçent olan ve Atlantik Konseyi Hint-Pasifik Güvenlik Girişimi'nde kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Ryo Hinata-Yamaguchi, “HIMARS'ın Nansei adalarına ve uzun menzilli atış birimlerinin Filipinler'e konuşlandırılması Çin'e daha büyük maliyetler getirecektir” değerlendirmesinde bulundu.
Hinata-Yamaguchi, “Her iki konum da Çin'in sadece Tayvan Boğazı ve Doğu Çin Denizi'ndeki saldırgan hamlelerini değil, aynı zamanda Pekin'in Pasifik'teki emellerini de caydırmak için hayati önem taşıyor. Yine de Çin'in önümüzdeki yıllarda askeri hazırlıklarını arttırarak ve daha iddialı faaliyetler yürüterek bu tür önlemleri aşmak için daha fazlasını yapması beklenebilir” dedi.
Tayvan ve Filipinler'in yanı sıra Japonya ve Endonezya, Çin'in Pasifik'e askeri erişimini potansiyel olarak engelleyen ve “ilk ada zinciri” olarak adlandırdığı bölgeyi oluşturuyor.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Japonya, Filipinler, Avustralya ve Güney Kore dahil olmak üzere bölgedeki ülkelerin savunma başkanlarıyla yaptığı bir dizi toplantının ardından Pazartesi günü Hint-Pasifik'e yaptığı dokuz günlük geziyi tamamladı.
Toplantılarda Japonya, ABD ve Avustralya ile yıllık üçlü amfibi eğitimine katılımını arttırmayı kabul etti. Filipinler, ABD ile Genel Askeri Bilgi Güvenliği Anlaşması imzalayarak askeri istihbarat paylaşmayı kabul etti.
Forum