ABD Senatosu, Çarşamba sabah erken saatlerde 49'a karşı 50 oyla Başkan Joe Biden'ın en öncelikli politikalarını uygulamaya koymak için hazırlanan 3 trilyon 500 milyar dolarlık harcama taslağını onayladı. Senatörler, oylamadan önce 14 buçuk saat boyunca iklim değişikliği ve yoksullukla mücadele için büyük çaplı harcama yapılması gerekip gerekmediği konusunu tartıştı.
Senato, aylar süren pazarlıklardan sonra 1 trilyon dolar tutarındaki altyapı tasarısını Salı günü 30'a karşı 69 oyla kabul etmişti. ABD'de uzun yıllar sonra ilk kez yol, köprü, havalimanı ve su yollarına yapılması öngörülen en kapsamlı yatırımları içeren tasarıyı Eylül ayında ele alınacağı Temsilciler Meclisi'nde belirsiz bir gelecek bekliyor.
Senato'daki Demokrat Partililer, altyapı tasarısının kabul edilmesinden sonra dikkatini 3,5 trilyon dolarlık bütçe tasarısına çevirdi. Tasarı her çocuğa okul öncesi eğitim, hesaplı barınma olanakları ve iklim dostu teknolojilerin geliştirilmesi gibi planları içeriyor.
Gerek altyapı gerekse kapsamlı harcama planları, Demokrat Parti'nin Kongre'nin her iki kanadında da çok az farkla çoğunluğu elinde tuttuğu bu dönemde köklü değişiklikler yapma ve büyük projelere imza atma arayışında olan Başkan Joe Biden'ın en öncelikli projeleri. Demokrat Partililer, 2022 yılında yapılacak ara seçimlerde Kongre'deki üstünlüğü kaybetme kaygısı yaşıyor.
Demokrat Partililer, "bütçe uzlaşısı" olarak bilinen bir sürece başvurarak önümüzdeki birkaç ay içinde bütçe planını geçirmeyi planlıyor. Bu süreç, yasa tasarılarının salt çoğunluk sağlanması halinde Senato'dan geçirilmesi olanağı sunuyor.
Senatörler, Salı günü, bağlayıcı olmayan bütçe tasarısına değişiklik önerileri getirmelerine olanak tanıyan prosedürü devreye soktu. Süreç, Çarşamba erken saatlere kadar devam etti. Parti liderlerinin daha kısa bir zaman aralığı üzerinde anlaşamaması durumunda tartışmalar günlerce devam edebilir.
Senatörler, yaklaşık 50 değişiklik önerisi üzerinde oy kullandı. Yıllık brüt geliri 400 bin dolardan az olanların vergilerinin arttırılmasını önleyen tasarıyla vergilerin kürtaj yapılması için kullanılmasını yasaklayan tasarı, Senato'da kabul edildi.
Cumhuriyetçi Partililer, 3 trilyon 500 milyar dolarlık harcama planına karşı çıkıyor. Bir gün önce 1 trilyon dolarlık altyapı tasarısı lehine oy kullanan Cumhuriyetçi Parti'nin Senato'daki lideri Mitch McConnell, harcama planını "radikal" olarak tanımladı.
Demokrat Parti içinde anlaşmazlıklar
Yeni sosyal programlara yapılacak yatırımlara ayrılacak ödenekleri içeren 3 buçuk trilyon dolarlık bütçe taslağının Senato'da onay almasından sadece birkaç saat sonra, Demokrat Parti'nin liberal ve ılımlı kanadı arasında planın büyüklüğü ve kapsamı konusunda yeni anlaşmazlıklar ortaya çıktı.
Ilımlı Demokratlar'ın önde gelen ismi Batı Virginia Senatörü Joe Manchin, Senato'nun 3,5 trilyon dolarlık harcama planını onaylamasından kısa süre sonra yaptığı uyarıda, ABD'nin içinde bulunduğu borç sorunu ve ülkenin olası başka krizlerle başa çıkma becerisiyle ilgili "çok ciddi kaygıları" olduğunu dile getirdi.
Manchin'in bu uyarısı, Senato'daki diğer ılımlı Demokrat Partili siyasetçi olan Arizona Senatörü Kyrsten Sinema'nın yaptığı benzer açıklamayı izledi. Senatör Sinema, harcama planının 3 trilyon 500 milyar dolarlık etiket fiyatını desteklemediğini, ancak bu plana alternatif olabilecek bir başka öneri üzerinde "iyi niyetle" çalışılabileceğini kaydetti.
Hem Manchin hem Sinema, her iki tasarıya da "evet" oyu verdi. Ancak tasarılarla ilgili müzakerelerin kızışacağı sonbahar aylarında Manchin ve Sinema'nın Temsilciler Meclisi'ndeki ılımlı Demokratlar'la birlikte harcama planında kesintiler yapılması için baskı yapması mümkün.
Temsilciler Meclisi'ndeki liberal Demokrat Partili üyelerse iklim değişikliğiyle mücadele, göçmenlik reformu, her çocuğa okul öncesi eğitim, yaşlılara evde sağlık hizmeti ve bakım gibi önceliklere yeterli ödenek ayrılmaması durumunda, harcama planını desteklemeyecekleri uyarısında bulundu.
Demokrat Parti'nin Kongre'nin iki kanadında çok az farkla üstünlüğü elinde bulundurması nedeniyle Senato'da sadece tek bir Demokrat'ın "hayır" oyu kullanması, Temsilciler Meclisi'ndeyse birkaç "hayır" oyunun çıkması, hem altyapı hem de harcama tasarılarının önünün tıkanması anlamına gelebilir.
Borçlanma tavanının yükseltilmesi tartışmaları yine gündemde
Çok sayıda Cumhuriyetçi Partili senatör, Demokratlar'ın harcama planlarının önünü kesmek için sonbaharda borçlanma tavanını yükseltmeme yönünde oy kullanacaklarına ilişkin taahhüde imza attı.
Taahhüde imza atan senatörlerden Ron Johnson, Wall Street Journal gazetesine yaptığı açıklamada, "Demokratlar, bütçe açığına yol açan harcamaları karşılamak için Cumhuriyetçiler'in borçlanma tavanını yükseltmesini beklememeli" şeklinde konuştu.
ABD'nin şu anda 28 trilyon 500 milyar dolar olan borçlanma sınırının yükseltilememesi, federal hükümetin kapanmasıyla sonuçlanabilir.
Maliye Bakanı Janet Yellen, Kongre'yi parti çizgisi dışında oy kullanarak borçlanma sınırını yükseltmeye çağırdı. Yellen ayrıca Salı günü yaptığı açıklamada, 1 trilyon dolarlık altyapı planının devamı olması gerektiğini dile getirdi ve 3 buçuk trilyon dolarlık bütçe tasarısına destek verdiğini açıkladı.
Belirsiz gelecek
Başkan Biden, Salı günü, 1 trilyon dolarlık altyapı planı lehine oy kullanan 19 Cumhuriyetçi Partili senatörden övgüyle bahsederek "Bu tasarıyla birlikte Amerikan halkı için büyük ve önemli işler başarmak amacıyla hala biraraya gelebildiğimizi kanıtladık" dedi. Ancak Temsilciler Meclisi'nin altyapı tasarısını ne zaman gündemine alacağı henüz belli değil.
Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, gerek altyapı planı gerekse kapsamlı harcama tasarısı Temsilciler Meclisi'ne ulaşana kadar iki planı da değerlendirmeye almayacaklarını söylemişti.
Demokrat Parti'nin Temsilciler Meclisi'ndeki liberal kanadının önde gelen isimleri, Salı günü yaptıkları açıklamada, Senato ikinci harcama planını geçirene kadar çoğu liberal Kongre üyesinin altyapı tasarısı için oy kullanmayacağını belirtti. Bu tavır, altyapı tasarısının geçirilmesi için hızla oy kullanılmasını isteyen ılımlı Temsilciler Meclisi üyelerinin tutumuyla zıtlık oluşturuyor.
Kamuoyu yoklamaları, her iki partiden de senatörlerin aylardır üzerinde müzakerelerde bulunduğu altyapı tasarısının ABD halkından geniş destek bulduğunu ortaya koyuyor. 550 milyar dolar tutarında yeni harcamaları içeren tasarı, daha önce onaylanan 450 milyar dolarlık yatırım harcamalarını da kapsıyor.
Demokrat Partililer, yaz tatilinden döndükten sonra Eylül ayında uzlaşı paketinin taslağını hazırlamaya başlayacak.
