Teksas Yüksek Mahkemesi, bir kadının tıbbi istisna olarak hamileliğini acil sonlandırmasına izin veren alt mahkeme kararını bozdu. ABD Anayasa Mahkemesi’nin federal kürtaj hakkını 2022’de iptal etmesi sonrası, eyaletin neredeyse tamamında sıkı kürtaj kısıtlamaları uygulanıyor.
Teksas Yüksek Mahkemesi'nin oybirliğiyle aldığı karar, 31 yaşındaki Kate Cox’un kürtaj yaptırmak için eyaleti terk etmesinden saatler sonra geldi.
Dokuz üyesinin tamamı Cumhuriyetçi olan yüksek mahkeme, imzasız görüşünde, kürtajı gerçekleştirmek isteyen ve Cox ile birlikte dava açan doktor Damla Karsan'ın, prosedürün tıbbi açıdan gerekli olduğuna dair "iyi niyetli inancının" eyalet istisnasına hak kazanmak için yeterli olmadığını söyledi.
Mahkeme, bunun yerine, Karsan'ın "makul tıbbi muhakemesiyle" Cox'un "hayati tehlike arz eden bir durumu" olduğunu, kürtajın ölümünü veya önemli bir bedensel işlevinin bozulmasını önlemek için gerekli olduğunu tespit etmesi gerektiğini söyledi.
Tıbbi gereklilik istisnasını karşılayan bir kadının kürtaj yaptırmak için mahkeme kararı almasına gerek olmadığını kaydeden Yüksek Mahkeme, "Yasa, her hastanın kendine özgü gerçekleri ve koşulları göz önüne alındığında, makul tıbbi yargılarını kullanma takdirini ve sorumluluğunu yargıçlara değil hekimlere bırakmaktadır" diye yazdı.
Böylelikle karar, davacıların temel argümanlarından birini, yani doktorların iyi niyetli inancının istisnayı karşılamak için yeterli olması gerektiğini reddetmiş oldu.
Cox'un avukatlarından Üreme Hakları Merkezi'nden Molly Duane karara tepki göstererek, "Kate'in durumu istisnaların işe yaramadığının kanıtıdır ve kürtaj yasağı olan herhangi bir eyalette hamile kalmak tehlikelidir" dedi.
Alt mahkemenin kürtaj iznine karşı Yüksek Mahkeme’ye başvuran Cumhuriyetçi Başsavcı Ken Paxton, Cox'un eyaletteki yasak kapsamında tıbbi bir istisna için gerekli koşulları karşılamadığını savunuyordu. Başsavcılık ofisi yorum talebine hemen yanıt vermedi.
Cox'un fetüsüne 27 Kasım'da genellikle düşük, ölü doğum ya da doğumdan kısa süre sonra ölümle sonuçlanan genetik bir anormallik olan Trizomi 18 teşhisi konmuştu.
Cox'un avukatları, geçen yıl federal kürtaj hakkının iptalinden bu yana, bu türden ilk dava olduğunu söylüyor.
ABD Anayasa Mahkemesi’nin kararı, eyaletlerin kendi kısıtlamalarını geçirmesi ve kürtaj hakkını savunanların yasaklara karşı mahkemelere başvurmasıyla, yeni cephe açtı.
Kentucky’de yasanın iptali için dava
ABD’nin güneydoğu eyaletlerinden Kentucky'de hamile bir kadın geçen hafta, kürtajın neredeyse tamamen yasaklanmasının eyalet anayasasındaki mahremiyet ve kendi kaderini tayin etme haklarını ihlal ettiğini söyleyerek, yasanın iptali için dava açtı.
Dava, sekiz haftalık hamile olan ve kürtaj olmak isteyen isimsiz bir kadın tarafından, Kentucky'de benzer durumda olan kadınlardan oluşan bir grup adına açıldı. Dava, eyalet mahkemesinin Planlı Ebeveynlik ve başka bir kürtaj sağlayıcısı tarafından daha önce açılan bir davada, hizmet veren kuruluşların hastalar adına dava açmaya yetkili olmadığına karar vermesinin ardından geldi.
Bu hafta en az üç eyalette daha yüksek mahkemeler benzer davalara bakacak.
Arizona’da eyalet öncesi ve sonrası yasak karışıklığı
ABD’nin güneybatısındaki Arizona’da, eyalet olmadan önce bile kürtaj yasağı vardı ancak Anayasa Mahkemesi’nin 1973 tarihli federal kürtaj hakkı kararı (Roe v. Wade) ile yürürlükten kalkmıştı. Ancak geçen yıl Roe V. Wade’in iptalinden de önce eyaletin yasama meclisi, hamileliğin 15. haftasından sonra kürtaja ayrı bir yasak getirdi.
Şimdiyse hangi yasağın geçerli olduğu konusunda karışıklık ve davalar mevcut. Halihazırda, doktorların bu süre zarfında kürtaj yaptıkları için yargılanamayacağına dair geçen yıl alınan bir mahkeme kararına dayanarak, hamileliğin ilk 15 haftasında kürtaj yapılabiliyor.
Arizona Yüksek Mahkemesi Salı günü, hamileliğin herhangi bir aşamasında kürtajı yasaklayan 1864 tarihli eyalet öncesi yasağın geçerli olup olmayacağına ilişkin tartışmaları dinleyecek.
Bu arada, Arizona kürtaj hakları destekçileri gelecek yıl seçmenlerin önüne her iki yasağı da kaldıracak bir oy pusulası sorusu getirmek için bastırıyor. Geçen ay Ohio'da böyle bir adımın başarılı olmasının ardından diğer eyaletlerdeki hak savunucuları da benzer soruları oylamaya sunmaya çalışıyor.
New Mexico'da yerel düzenlemeler ve eyalet yasaları arasında savaş
New Mexico, hamileliğin her aşamasında kürtaj yapılmasına izin veren yedi eyaletten biri. Bu nedenle başta komşu Teksas olmak üzere yasakların olduğu eyaletlerden gelenler için önemli bir destinasyon haline geldi.
Bu durum, güneybatının Demokrat eyaletindeki bazı muhafazakar şehir ve ilçe yönetimlerini yerel kürtaj yasakları getirmekten alıkoymadı.
Eyaletin Demokrat başsavcısı ise eyalet anayasasının cinsiyet ve hamilelik durumuna dayalı ayrımcılığı yasaklayan hükmünü ihlal ettiklerini söyleyerek bu yasaklara karşı çıkıyor.
Yerel yasaların çoğu, New Mexico Yüksek Mahkemesi konuyu değerlendirirken askıya alındı. Mahkeme Çarşamba günü itiraz üzerine tartışmaları dinleyecek.
Wyoming’de yasal çekişmeler
Bu hafta ortabatı eyaletlerinden Wyoming'deki mahkemelerde görülecek iki duruşma kürtajın yasallığı konusundaki davaları şekillendirebilir.
Temmuz ayında Teton İlçesi Bölge Mahkemesi Yargıcı Melissa Owens, hamileliğin her aşamasında kürtaj yasağının uygulanmasını durdurmuş ve yasağa karşı açılan bir davada duruşma yapılıp yapılmayacağını değerlendirmeye almıştı.
Owens Perşembe günü bir oturum düzenleyerek, önüne konulan hukuki argümanlara dayanarak duruşma yapmak ya da daha hızlı karar vermek arasında bir seçim yapacak.
Öncesinde de Salı günü, tüm beş üyenin Cumhuriyetçi valiler tarafından atandığı Eyalet Yüksek Mahkemesi, iki eyalet yasama meclisi üyesi ve kürtaj karşıtı bir grubun, davaya müdahil olmasına izin verilip verilmeyeceğine ilişkin tartışmaları dinleyecek.
Müdahil olmak isteyenler, Cumhuriyetçi Başsavcı Bridget Hill'in yasağı sadece hukuki argümanlarla değil kanıtlarla savunması gerektiği söylüyor.
Hill ise mahkemeye yaptığı başvuruda, müdahil olunmasına itiraz etmemekle birlikte, davanın yalnızca hukuki argümanlara göre karara bağlanması gerektiğini savunuyor.
Eyalette hem ilaçla hem de ameliyatla kürtaj hizmeti veren sadece bir klinik bulunuyor. Casper'daki klinik, kundaklama sonucu meydana gelen hasar nedeniyle yaklaşık bir yıl süren gecikmenin ardından Nisan ayında yeniden açıldı.
Jackson'da sadece ilaçla kürtaj hizmeti veren ikinci bir klinik ise yüksek kira ve diğer masraflar nedeniyle bu hafta kapanacağını açıkladı.
Michigan’da kürtaj hakkını güçlendiren yasa
Demokrat Partili Michigan Valisi Gretchen Whitmer Pazartesi günü Üreme Sağlığı Yasası olarak bilinen yasama paketinin son parçasını imzaladı.
Paket, geçen yıl seçmenlerin kürtaj hakkını eyalet anayasasına koyan bir oylama girişimini onaylamasının ardından Michigan'da kürtaj haklarını güçlendirmeyi ve korumayı amaçlıyor.
Tasarı, ayrı bir sigorta paketi satın alınmaksızın kürtajın sigorta kapsamına alınmasını yasaklayan bir yasayı yürürlükten kaldırıyor.
Muhalifler tarafından "tecavüz sigortası" olarak adlandırılan yasa, tam 10 yıl önce Cumhuriyetçiler’in kontrolündeki bir Eyalet Yasama Meclisi tarafından kabul edilmişti.
Forum