ABD’deki Maden Kazasına Rekor Tazminat

WASHINGTON —  Kömür, tehlikelerine ve yol açtığı çevresel tahribata, doğal gaz üretiminde son yıllarda kaydedilen hızlı gelişmelere rağmen Amerika’nın en büyük enerji kaynağı olmaya devam ediyor. Amerika elektrik enerjisinin yüzde 40’ını hala kömürden sağlıyor. Bu kömürün yüzde 90’ı iç kaynaklardan temin ediliyor.

Amerika’nın 25 eyaletinde yılda bir milyar tonun üzerinde kömür çıkarılıyor.

Amerika’daki kömür madenleri özellikle 20’inci yüzyıl başında tarihinin en kötü kazalarını yaşadı. Amerika Çalışma Bakanlığı verilerine göre ülke tarihinin en ölümcül maden kazası, Batı Virginia eyaletinde 1907 yılında meydana gelen grizu patlamasıydı. Kazada 362 madenci öldü.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Soma’daki facianın ardından kömür madeni kazaları hakkında, “olağan şeylerdir, bunlar bu işin fıtratında var” deyip, 100-150 yıl öncesinden verdiği örnekler arasında 1907’deki Monongah faciası da bulunuyor. 107 yıl önce yaşanan bu kazayla ilgili olarak Erdoğan’ın gözden kaçırdığı nokta, ABD’de kömür madeni kazalarındaki ölüm oranlarında 1970’lerden itibaren keskin düşüş kaydedilmesi. Bunun bir nedeni 1977’de geçen Federal Maden Güvenliği ve Sağlığı Yasası (Maden Yasası) çerçevesinde kurulan Maden Güvenliği ve Sağlığı Dairesi (Mine Safety & Health Administration – MSHA). Dairenin ana görevi Amerika’daki madenlerde ölümcül kazaları önlemek, ölümcül olmayan kazaların sıklık ve şiddetini, sağlık koşullarına elverişsiz durumları azaltmak amacıyla zorunlu iş güvenliği ve sağlık standartları uygulamak.

ABD Çalışma Bakanlığı’na bağlı bir daire olan MSHA, dört maden başına bir denetçi görevlendiriyor ve yeraltı kömür madenlerindeki çalışma ve sağlık güvenliği koşulları yılda dört kez inceleniyor. Amerika’da 52 kömür madeni bulunuyor. Bunların hepsi özel sektörün elinde. Madencilerin başvurusu üzerine ek incelemeler de yapılabiliyor. Ayrıca çalışma güvenliği kaygısından dolayı kendi madenlerini ihbar eden madencilerin işlerini koruma güvencesi bulunuyor.

Amerika Çalışma Bakanlığı’na bağlı Maden Güvenliği ve Sağlığı Dairesi, bu tür kazaların “işin fıtratında” olmasını engellemeye çalışsa da, kazaların yaşanmasını önlemek, standartları harfi harfine uygulamak her zaman mümkün olmuyor. Ölüm olayları ciddi ölçüde azalsa da, bu tarz kazalara karşı Maden Yasası’nın gerektirdiği önlemleri almayan şirketlere çok ağır bedel ödettirilebiliyor.
2010 yılında Batı Virginia’nın Naoma kasabasındaki Upper Big Branch madeninde meydana gelen patlamada 29 madenci öldü. Kazayla ilgili soruşturma iki yıl sürdü. Federal hükümetin atadığı bağımsız soruşturma komisyonu, madeni işleten Massey Energy şirketini suçlu buldu. Çünkü kaza önlenebilirdi, yangına yol açan ince kömür tozu birikmesi engellenebilirdi. Massey Energy şirketinin iş hayatı bitti, şirketi ve madeni devralan Alpha Natural Resources kazada ölenlerin ailelerine 1’er buçuk milyon dolar, toplamda 209 milyon dolar tazminat ödemeye razı oldu. Upper Big Branch madeninin ağzı bir daha girilmemek üzere beton duvarlarla örüldü. İhmalle suçlanan şirketin bazı yöneticileriyse 2 yıldan 3 buçuk yıla kadar hapisle cezalandırıldı.

Batı Virginia, Amerika’nın ikinci büyük kömür üreticisi. Amerika’nın zenginliğinin alt yapısını oluşturan sanayisini besleyen Batı Virginia, buna rağmen ülkenin en yoksul eyaletleri arasında ikinci sırada. Batı Virginia, aynı zamanda maden kazaları açısından da en şanssız eyaletlerden biri. Kömür madenciliğinin neredeyse tek gelir kaynağı sayıldığı eyalette maden kazaları da sık sık yaşanıyor. En son salı günü Batı Virginia’ya bağlı Boone ilçesinde bir kömür madeninde meydana gelen göçükte iki iş makinesi operatörü hayatını kaybetti.


ABD’deki Maden Kazaları (Kaynak: ABD Çalışma Bakanlığı ve CNN )

• ​6 Aralık 1907: Amerika tarihinin en büyük kömür madeni kazası. Monongah, Batı Virginia’da 6 ve 8 no.lu ocaklarda meydana gelen grizu patlamasında 362 madenci öldü.
• 13 Kasım 1909: Cherry, Illinois’de Cherry Madeni’nde çıkan yangında 259 madenci öldü.
  
• 22 Ekim 1913: Dawson, New Mexico’daki Stac Canon madenindeki grizu patlamasında 263 kişi öldü.
  
• 8 Haziran 1917: Butte, Montana’daki Granit Dağı madeninde meydana gelen patlamada 163 madenci öldü.
  
• 10 Ocak 1940: Bartley, Batı Virginia’da Pond Creek Madeni’nde meydana gelen patlamada 91 madenci öldü.
  
• 16 Mart 1940: St. Clairsville, Ohio’daki Willow Grove madenindeki patlamada 72 madenci öldü.
  
• 25 Mart 1947: Centralia, Illinois’de Centralia Madeni’nde meydana gelen patlamada 111 madenci öldü.
  
• 21 Aralık 1951: West Frankfurt, Illinois’de Orient 2 Ocağı’nda meydana gelen patlamada 119 madenci öldü.
  
• 20 Kasım 1968: Farmington, Batı Virginia’da Consol 9 Ocağı’nda meydana gelen patlamada 78 madenci öldü.
  
• 30 Aralık 1970: Hyden, Kentucky’deki 15 ve 16 no.lu ocaklarda meydana gelen patlamalarda 38 madenci öldü.
  
• 2 Mayıs 1972: Kellogg, Idaho’da Sunshine Gümüş Madeni’nde çıkan yangında 91 madenci öldü.
  
• 15 Mart 1981: Redstone, Colorado’da, Mid-Continent Resources’a ait Dutch Creek 1 no.lu ocakta meydana gelen patlamada 15 madenci öldü.
  
• 19 Aralık 1984: Emery County, Utah’daki Wilberg Madeni’nde çıkan yangında 27 madenci öldü.
  
• 23 Eylül 2001: Brookwood, Alabama’da Jim Walter Resources şirketine ait 5 no.lu ocakta meydana gelen patlamada 13 madenci öldü.
  
• 24 Temmuz 2002: Somerset County, Pennsylvania’da bulunan Quecreek Madencilik şirketine ait kömür madeninde 9 madenci, yan tarafta kullanılmayan bir madenin duvarının çökmesi sonucu yerin 73 metre altında, 1 metre yüksekliğinde bir alanda mahsur kaldı. Tüm madenciler dört gün sonra kurtarıldı.
  
• 2 Ocak 2006: Tallmansville, Batı Virginia’daki Sago Madeni’nde meydana gelen patlama sonucu 13 madenci mahsur kaldı. Kurtarma görevlileri iki gün sonra göçük alanına ulaştığında madencilerden 12’sinin karbon monoksit zehirlenmesinden öldüğü anlaşıldı. Kazada yalnızca 27 yaşındaki Randal McCloy sağ olarak kurtarıldı. Haber ilk önce “12 madenci sağ kurtuldu, bir madenci öldü” şeklinde duyurulmuştu.
  
• 20 Mayıs 2006: Harlan County, Kentucky’deki Darby Madeni 1 no.lu ocakta meydana gelen patlamada beş madenci öldü. Kazada bir kişi sağ kurtuldu.
  
• 6 Ağustos 2007: Huntington, Utah’taki Crandall Canyon Madeni’nde yaşanan göçük sonucu 6 madenci mahsur kaldı. On gün sonra madenin çökmeye devam etmesi yüzünden 3 kurtarma görevlisi göçük altında kalarak öldü, 6’sı yaralandı. 31 Ağustos’ta madendeki göçük tehlikesinin devam ettiği gerekçesiyle mahsur kalan 6 madenciyi kurtarma çalışmaları iptal edildi.
  
• 5 Nisan 2010: Naoma, Batı Virginia’daki Upper Big Branch madeninde meydana gelen patlamada 29 madenci öldü. Madeni işleten Massey Energy şirketi, Upper Big Branch bir yıl sonra madeni kullanıma kapattı. Federal hükümet tarafından atanan bağımsız soruşturma komisyonu, 19 Mayıs 2011’de yayınladığı raporda yangına yol açan kömür tozu birikmesinin önüne geçilebileceği, yeterli güvenlik önlemi alınmadığını bildirdi. Amerika Adalet Bakanlığı, 6 Aralık 2011’de yaptığı açıklamada, Massey Energy şirketini tüm mal varlıkları ve geçmişteki yükümlülükleriyle birlikte satın alan Alpha Natural Resources şirketiyle varılan hukuki anlaşma sonucu şirketin toplam 209 milyon dolar tazminat ödemeye razı olduğu bildirildi. Anlaşma sonucu ölen 29 kişinin ailelerine 1’er buçuk milyon dolar tazminat ödenmesi öngörüldü. Upper Big Branch Madeni’nin çalışma güvenliği sorumlusu Gary May, kaza günü Maden Yasası standartlarına uymadığı için 17 Ocak 2013 tarihinde 21 ay hapisle cezalandırıldı. Massey Energy şirketinin Upper Big Branch Madeni’nden sorumlu eski güvenlik direktörü Hughie Elbert Stover, yanlış beyanatta bulunmak ve federal hükümetin soruşturmasını engellemek suçlarından 29 Şubat 2012’de 36 ay hapisle cezalandırıldı. Massey Energy’nin eski birim başkanı David Hughart, maden sağlık ve güvenlik yasalarını çiğnediği suçlamasıyla 10 Eylül 2013’te 42 ay hapisle cezalandırıldı. Hughart, Massey Energy şirketinin ceza alan en üst düzey sorumlusu oldu.