ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanı General Frank McKenzie, ABD'nin Afganistan'daki askerlerini geri çekme sürecini tamamladıktan sonra Afgan güçlere hava desteği vermeyi planlamadığını söyledi. General McKenzie, Afganistan'da terörle mücadele amaçlı hava operasyonlarının, ancak ABD'yi ya da ABD müttefiklerini hedef alan saldırılar için düzenleneceğini kaydetti.
ABD ordusuna ait askeri uçakla Ortadoğu'ya giderken VOA'e bir söyleşi veren CENTCOM Komutanı McKenzie, ”Afganistan'dan ayrıldıktan sonra bu ülkede hava saldırısı düzenleme nedenimiz, herhangi birinin ABD'ye, müttefiklerimizden ya da ortaklarımızdan birine saldırı yapma planı içinde olduğunu ortaya çıkarmamıza bağlı olur” dedi.
General McKenzie'nin sözleri, New York Times gazetesinin ABD Savunma Bakanlığı'nın Kabil ya da başka büyük bir Afgan kentinin Taleban'a teslim olması tehlikesi karşısında Afgan güvenlik güçlerini desteklemek için hava saldırıları düzenleme amacıyla onay alma arayışı içinde olduğu yönündeki haberini yalanlar nitelikte.
McKenzie'nin ABD'nin Afganistan'da askerlerini geri çektikten sonraki varlığına ilişkin net sözleri, ABD Savunma Bakanlığı'nın Çin ve Rusya'yla rekabete öncelik verdiği bu dönemde IŞİD ve El Kaide örgütlerine yönelik terörle mücadele çabalarının kapsamını daraltmasıyla örtüşüyor. McKenzie, Ortadoğu'da şu anda bulunan ABD askerlerinin sayısının ”40 bine yakın” olduğunu söyledi. 18 ay önceyse bölgede bulunan ABD asker sayısı 60 ila 80 bin civarındaydı.
Başkan Joe Biden göreve geldikten sonra Afganistan'daki ABD askerlerinin tamamının geri çekilmesi ve ABD'nin, Suudi Arabistan'ın Yemen'de İran destekli Husiler'e yönelik saldırılarına verdiği desteği kesmesi talimatı verdi. Savunma Bakanlığı, diğer Ortadoğu ülkelerindeki gemileri, silah sistemlerini ve askerleri de çekti.
General McKenzie, Afganistan'dan çekilmenin sadece Merkezi Komutanlık değil aynı zamanda ABD askeri personelini ve ekipmanlarını dünyanın farklı noktalarına nakletmekle görevli ABD Ulaştırma Komutanlığı'ndaki kaynakları da zorlayan büyük bir olay olduğunu kaydetti.
VOA'e yaptığı açıklamada McKenzie, ABD askeri uçaklarının Afganistan'da, teröristler üzerindeki "baskıyı sürdürmek için" istihbarat toplama ve gözetim yapma amacıyla binlerce kilometre ötedeki üslerden uçuş yaptıkça bu kaynakların daralmaya devam edeceğini söyledi.
McKenzie, "Ufuk ötesinden askeri güçleri, uçakları Afganistan'a ulaştırmak uzun süren zor bir iş. Bunun ne kadar zor olduğunu başından beri vurguluyoruz. İmkansız değil, şu anda bunun üzerinde çalışıyoruz" şeklinde konuştu.
Planlar 'iyice gelişti'
Uzmanlar ve eski askeri komutanlar, ABD'nin askerlerini çektikten sonra Afganistan'da güvenliği sağlamaya ilişkin yeterince ayrıntı paylaşmaması konusunda kaygılı.
"Planlar hazırlandı" diyen General McKenzie, bu konuda daha fazla açıklama için Savunma Bakanlığı'nı işaret etti.
CENTCOM'un eski komutanı emekli General Joseph Votel, VOA'e yaptığı açıklamada, Afgan hükümetini ve Afgan güçlerini "mümkün olan en iyi durumda" bırakmak için "geri çekilme sürecinin nasıl olacağı konusunda daha kapsamlı bir plan" görmeyi istediğini söyledi.
ABD'nin 2011 yılında Irak'tan çekilme sürecine işaret eden Votel, bunun "çok daha planlı bir yaklaşım" olduğunu, geride büyük bir büyükelçilik bırakıldığını ve sahada özel güçlerden oluşan bir güvenlik işbirliği sürecinin oluşturulduğunu vurguladı.
Votel, "Bu gibi ayrıntıları görmeyi beklerim. Şu andaysa fazla ayrıntı görmüyoruz" dedi.
McKenzie'ye göre ABD, Afganistan'ın Taleban karşısındaki en büyük avantajlarından biri olan Afgan hava kuvvetlerine yardım edecek, uzaktan sanal danışmanlık ve ülke içine uçuşlarla uçak bakımı yapacak. Bu metodun bakım sürecini yavaşlatması bekleniyor. Bu da Afgan güçlerinin kısıtlı hava desteğine sahip olması anlamına geliyor.
McKenzie ayrıca gerektiği takdirde ABD'ye yardım eden Afganlar'ın Afganistan'dan çıkarılması için yapılan planların tamamlandığını, ancak böyle bir operasyonun boyutu, kapsamı ve zamanlamasına ilişkin ayrıntıların Dışişleri Bakanlığı'ndan geleceğini kaydetti.
Türkiye odak noktasında
ABD askerlerinin Afganistan'dan çekilmesi sonrasında henüz nihai şeklini almamış planlardan biri, hem sivil hem de askeri uçaklara hizmet veren Kabil Havalimanı'nın güvenliğinin nasıl sağlanacağı meselesi.
Kabil Havalimanı'nın güvenliğini birkaç yüz Türk askeri sağlıyor. Ancak NATO'nun çekilmesi sonrasında Türk askerlerinin havalimanındaki görevine devam edip-etmeyeceği belli değil. Bu durum, diplomatların Afganistan'a güvenli şekilde giriş-çıkış yapıp-yapamayacağına ilişkin korkuları körüklüyor.
Bir başka kaygı konusuysa ABD'nin Afganistan'daki teröristlerin planlarını ne ölçüde ortaya çıkarabileceği. Afganistan'da bir askeri güç olmadan bu planların hava saldırılarıyla önlenmesi zor görünüyor.
Washington'daki düşünce kuruluşu Demokrasileri Savunma Vakfı'ndan savunma uzmanı Bradley Bowman, ABD'nin Afganistan-Pakistan sınırında faaliyet gösteren yaklaşık 20 terör örgütünü gözetim altında tutma ve caydırma becerisinin azalacağı nedeniyle ülkedeki askerleri geri çekme sürecini eleştirdi.
Bowman, "Sırf geri çekildik diye bu iş bitmeyecek. Taleban ve El Kaide, cihat mücadelesini sonsuza kadar sürdürme peşinde. Savaşmaya devam edecekler" şeklinde konuştu.
