Avrupa Birliği ülkelerinin dışişleri bakanları, 9-10 Şubat'ta yapılacak olağanüstü AB zirvesi öncesinde Brüksel'de toplanarak, önemli gündem maddeleri üzerinde çalıştı. Dışişleri bakanları aylardır ülkede rejimi protesto eden göstericilere karşı güç kullanan İran hükümetine bir dizi yaptırım üzerinde anlaştı. ABD de İran Devrim Muhafızları'nı ve üst düzey yetkililerini yaptırımlarla hedef aldı.
Bu kapsamda ABD, İran Devrim Muhafızları (IRCG) Kooperatif Vakfı ve beş yönetim kurulu üyesi, İstihbarat ve Güvenlik Bakan Yardımcısı Naser Raşedi ve İran'daki dört üst düzey Devrim Muhafızları komutanına yaptırım uygulayacak.
ABD Maliye Bakanlığı, yaptırımların "rejimin acımasız baskı politikasının büyük kısmını finanse eden Devrim Muhafızları'nın önemli bir ekonomik ayağını ve ayrıca Tahran'ın ulusal ve bölgesel düzeylerde baskısını koordine eden üst düzey güvenlik görevlilerini" hedef aldığını bildirdi.
ABD Maliye Bakanlığı, zaten ABD yaptırımları altında olan İran Devrim Muhafızları Kooperatif Vakfı'nı, grubun yatırımlarını ve İran ekonomisindeki varlığını yönetmek için üst düzey yetkililer tarafından kurulmuş bir ekonomik holding olarak tanımladı.
Maliye Bakanlığı, İran Devrim Muhafızları Kooperatif Vakfı'nı "yolsuzluk kaynağı" olmakla suçladı ve buradan sağlanan fonların İran Devrim Muhafızları'nın yurtdışındaki askeri faaliyetlerini desteklediğini söyledi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price da günlük basın brifinginde yaptığı açıklamada yaptırımların ABD'nin müttefikleriyle yakın istişare içinde alınan çok sayıda yaptırım kararının sonuncusu olduğunu belirtti. Price yaptırımların İranlı yetkililerin barış yanlısı protestoculara uyguladığı şiddetli baskı politikasıyla bağlantılı İranlı kişi ve kuruluşları hedef aldığını kaydetti.
Price, "İnsan hakları ihlallerine ve İran'ın Kremlin'in Ukrayna'ya karşı yürüttüğü acımasız savaşta kullanılmak üzere Rusya'ya silah tedarik etmesine karışan ve suç ortaklığı yapan İranlı yetkililere ve kuruluşlara yaptırımlarını sürdürdükleri için İngiltere, Avrupa Birliği üyeleri, Kanada, Avustralya ve diğer müttefik ve ortaklarımızı da ayrıca takdir ediyoruz" dedi.
AB'den 37 İranlı kişi ve kuruluşa yaptırım
AB Dönem Başkanı İsveç, Twitter hesabından, "Dışişleri bakanları İran halkına baskıyı yönlendirenleri hedef alan yeni bir yaptırım paketini kabul etti. AB, İran makamlarının barışçı protestoculara karşı acımasız ve orantısız güç kullanmasını şiddetle kınıyor" mesajını paylaştı.
Bakanlar, protestolara yönelik baskılara karışan 37 İranlı kişi veya kuruluşu "insan hakları ihlalleri nedeniyle" yaptırımlar listesine ekledi.
Ancak Almanya, Hollanda, Danimarka'nın içinde bulunduğu bir grup ülke tarafından, göstericileri öldüren, idam eden ve baskı uygulayan İran Devrim Muhafızları'nın "terörist örgüt listesine" alınması önerisi kabul görmedi.
Toplantı girişinde gazetecilere açıklama yapan Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell, bu konuda gerekli hukuki prosedürler tamamlanmadığı için, böyle bir karar alınmayacağını açıkladı.
Borrell, "Böyle bir adımın atılabilmesi için mahkeme kararı gerekiyor. 'Seni sevmiyorum ve terörist listesine alıyorum' diyemezsiniz. Bu ancak, bir üye devlette bir mahkeme yasal ve somut bir karar alındığında yapılabilir" dedi.
"Devlet eliyle rehin politikası"
Projenin savunucularından Almanya'nın dışişleri bakanı Annalena Baerbock, "Devrim Muhafızları'nın terör örgütleri listesine alınmasının yasal olanaklarını tartışmamız gerekiyor" dedi.
Fransa ise İran makamlarının birçok Avrupa vatandaşını gözaltına alarak "devlet eliyle rehin politikası" uygulamasını kınadı.
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, toplantı öncesinde "Avrupalılar olarak bu duruma verilecek yanıtlar üzerinde düşünmemizin zamanı geldi" dedi.
Belçika Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib de, "Gittikçe daha fazla Avrupa vatandaşı gözaltına alınıyor ve bu durum kesinlikle kabul edilemez. AB'li 27 üye olarak İranlı yetkililere açık ve net bir mesaj göndermemiz önemli" diye konuştu.
Avrupa Parlamentosu kararı
Avrupa Parlamentosu geçen hafta AB’yi, 16 Eylül'de Mahsa Amini'nin ölmesiyle başlayan gösterileri şiddetle bastıran İran Devrim Muhafızları'nı "AB terör örgütleri listesine" dahil etmeye çağıran bir kararı kabul etti.
Bu kararın ardından Tahran yönetiminden, "AB böyle bir karar alırsa, buna karşılık verecekleri" açıklamaları geldi. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, "Avrupa Birliği'nin böyle bir kararla kendi ayağına kurşun sıkacağı" uyarısı yaptı.
Dışişleri bakanları sonuçta siyasi olduğu kadar hukuki açıdan da karmaşa yaratan bu konuda bir karar almak yerine şimdilik, Devrim Muhafızları yöneticilerini insan hakları ihlali nedeniyle AB’nin yaptırım uyguladığı kişiler listesine dahil etmeyi seçti.
AB yönetimi daha önce, protestolara yönelik baskının yanısıra, İran'ın Rusya’ya insansız hava aracı sağlaması nedeniyle 60'tan fazla İranlı yetkili ve kuruluşa "varlık dondurma ve vize yasağı" içeren yaptırımlar getirmişti.
İran'daki protestolar sırasında güvenlik gücü mensupları dahil yüzlerce kişi öldürüldü; binlerce kişi de tutuklandı. Gösterilere katıldıkları için en az dört gencin idam edilmesi de uluslararası tepkileri yoğunlaştırdı.
