Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Google, Amazon, Facebook ve Apple gibi çok uluslu internet devi şirketlerden "uluslararası kurumsal vergi" alınmasını düzenleyen ve 14 Temmuz'da açıklamayı planladıkları AB teklifini askıya aldıklarını açıkladı. AB'nin açıklaması, Brüksel'de Euro Grubu toplantısına katılan ABD Maliye Bakanı Janet Yellen'ın, AB'ye, OECD himayesinde müzakere edilen "kurumsal vergi için küresel anlaşma etrafında birleşme" çağrısı yapmasının ardından geldi.
ABD Maliye Bakanı Yellen, hafta sonu yapılan G20 Maliye Bakanları toplantısının ardından, davet üzerine, Brüksel'de Euro Grubu maliye bakanları toplantısına katıldı. Corona virüsü krizinin başından bu yana ilk kez yüz yüze toplanan Euro Grubu buluşmasına, üye ülkelerin maliye bakanlarının yanı sıra, AB Komisyonu Başkanı Ursula von Der Layen, Avrupa Merkez Bankası (BCE) Başkanı Christine Lagarde ve ABD Maliye Bakanı Janet Yellen katıldı.
Yellen, Euro Grubu maliye bakanlarına sunulmak üzere hazırladığı açıklamasında, "İşçi ücretlerini daha fazla vergilendirmeye ve hepimizin azaltmaya kararlı olduğumuz ekonomik farklılıkları daha da kötüleştirmeye dayanmayan sürdürülebilir gelir kaynaklarına ihtiyacımız var" dedi. Yellen, "Ancak, sermaye gelirlerini düşük vergi bölgelerine kaydıran şirketlere ve adil paylarını ödemekten kaçınmalarına izin veren muhasebe hilelerine de son vermemiz gerekiyor" diyerek GAFA'ların adil bir sistemle vergilendirilmesi gerektiğini vurguladı.Yellen, bu reformun ayrı ayrı değil, OECD himayesinde küresel bir uzlaşmayla ele alınmasını savunduklarını kaydetti.
AB Komisyonu, OECD çatısı altında başlayan ve 139 ülkeden 132'sinin imzaladığı plan üzerindeki müzakerelerin sona ermesini bekleyeceklerini açıkladı. AB Komisyonu sözcüsü Daniel Ferrie, İtalya'nın Venedik kentinde G-20 maliye bakanlarının çok uluslu şirketlere yüzde 15 kurumsal vergi ödemesini öngören uzlaşmaya atıfta bulunarak, "OECD'de başlayan müzakere sürecinin başarısı, tüm tarafların son bir kez çözüme odaklanan itici bir güç göstermesine bağlı. Komisyon da bu çabaya odaklanmaya karar verdi. Bu nedenle AB'nin çok uluslu şirketlere uygulayacağı vergi oranlarını belirleyecek olan çalışmamızı durdurmaya karar verdik" dedi.
"ABD şirketlerine ayrımcılık" eleştirisi
Avrupa Birliği, GAFA şirketlerinden gelecek vergiyi Covid salgını nedeniyle çöken ekonomileri yeniden ayağa kaldırmak için hazırladığı 750 milyar Euro'luk hibe destek programını finanse etmek için kullanmayı planlıyordu. AB, 14 Temmuz'da açıklamayı planladığı bu ek vergi projesinin, geçtiğimiz Cumartesi günü G-20 tarafından onaylanan, dünyadaki çok uluslu şirketlere uygulanan minimum yüzde 15'lik vergiye eklenmesini hedefliyordu.
Janet Yellen, "Amerikan şirketlerinin, özellikle de Amazon, Google ve Facebook gibi Amerikan devlerinin, teklifin kendilerine karşı ayrımcı bir nitelik taşıdığını" savunduğunu belirtmiş, AB'yi bu teklifi "yeniden gözden geçirmeye" çağırmıştı.
Euro Grubu Başkanı ve İnternet devi GAFA şirketlerine uyguladığı indirimli vergilerle tartışmanın odağındaki İrlanda Maliye Bakanı Paschal Donohoe, Yellen ile yaptığı görüşmede küresel asgari kurumlar vergisi oranı konusundaki çekincesini sürdürdüğünü söyledi. Donohoe gazetecilere verdiği demeçte de, "Bakan Yellen'a İrlanda'nın vergiler konusunda OECD ile yapıcı bir şekilde ilişki kurarak sürece bağlı kaldığını doğruladığını" belirtti.
Kısaca GAFA şirketleri olarak anılan çok uluslu İnternet devlerinden "yüzde 15 uluslararası kurumsal vergi" alınmasını öngören OECD reformu ile, "kar elde ettikleri ülkelerde gerçek bir vergi ödemeyen bu şirketlerin vergi kaçırmasına ve "vergi cennetlerine" son verilmesi hedefleniyor. AB içinde GAFA şirketlerinden vergi alınması için mücadele veren AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager, bu verginin yalnızca GAFA şirketlerine değil, "çoğu Avrupalı yüzlerce şirkete" uygulanması gerektiğini söyledi.
Reform üzerindeki müzakereler Ekim ayına kadar OECD'de devam edecek. Reform, Ekim ayında toplanacak 19 zengin ülke ve AB liderlerinin katılacağı G-20 zirvesinde de tartışılacak.
"Mali duruşumuz 2022'ye kadar destekleyici kalmalı"
Öte yandan Yellen AB'nin COVID-19 salgını karşısında "belirleyici ve benzeri görülmemiş" bir ekonomik dayanışma sergilediğini, Covid'e karşı Avrupa Merkez Bankası'ndan da hızlı bir yanıt verdiğini söyledi. Ancak COVID-19 varyantlarının hızla yayılmasının, güçlü bir küresel toparlanmayı tehdit ettiği uyarısı da yapan Yellen, "Belirsizliğin yüksek olmaya devam ettiği konusunda hepimiz hemfikiriz. Bu bağlamda, mali duruşun 2022'ye kadar destekleyici kalması önemlidir" dedi.
Amerikalı bakan, AB üye ülkelerinin ayrıca güçlü bir yerel ve küresel toparlanma sağlamak için ek mali önlemleri "ciddi şekilde düşünmesi" gerektiğini de kaydetti. Yellen, Avrupa hükümetlerini Çin ve Rusya'dan gelen "kötü niyetli davranışlara" ve Belarus'daki suistimallere karşı adım atmak için Washington'a katılmaya çağırarak, " Birlikte açıklık, adil rekabet, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine yönelik tehditlere karşı koymamız gerekiyor" dedi.
