Başta Doğu Akdeniz krizi ve Türkiye olmak üzere, uluslararası dosyaları görüşmek için biraraya gelen Avrupa Birliği liderleri, Belarus'a yaptırım uygulanmasını kararlaştırırken, Doğu Akdeniz krizinin çözümü için Yunanistan ve Türkiye arasındaki siyasi diyaloğa "şans tanımak" istediklerini açıkladı.
Brüksel'de toplanan AB liderler zirvesinin ilk gününde yaklaşık 7 saat süren toplantıda, Türkiye, Doğu Akdeniz, Belarus ve Çin'e yaptırım uygulanması konuları ele alındı. Zirvenin ardından basın toplantısı düzenleyen AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Türkiye ile ilgili "ikili bir yaklaşım" benimsediklerini, Ankara'ya uygulanacak ekonomik yaptırımların hazır olduğunu, ancak siyasi diyaloğa şans tanımak için yaptırımların şimdilik uygulanmayacağını dile getirdi.
Michel, "Bir taraftan diyaloğa şans vermek istiyoruz. Ama diğer taraftan ilkelerimiz ve değerlerimizle ilgili kararlı tutumumuzu da sergilemek istiyoruz. Bu nedenle Yunanistan ve Kıbrıs'a destek vermeye devam ediyoruz. Türkiye, uluslararası hukuku çiğneyen tek taraflı eylemlerine son verirse, biz de Türkiye’yle daha pozitif bir gündemle biraraya gelmeye hazırız. Kıbrıs sorunu konusuna gelince, bu konunun çözümü için BM çatısı altında yeniden diyaloğa geçilmesi çabalarını da destekliyoruz" diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu öneriyi kabul etmesi çağrısı yapan Michel, "AB liderleri, yıl sonundan önce, Aralık ayında, liderler zirvesinde bu konudaki gelişmeleri yeniden değerlendirecek ve ona göre yeni bir karar alacak" dedi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen de Türkiye'ye yönelik yaptırımların "hemen uygulanmaya konulmak üzere hazır olduklarını" vurgulayarak "Türkiye'nin hukuk dışı ve tek taraflı eylemlerine son vermesini umuyoruz. Bu, uzun vadeli pozitif bir gündemin ön koşuludur. Ankara, hukuk dışı eylemlerine devam ederse elimizdeki tüm araçları kullanacağız" dedi.
Dağlık Karabağ bölgesindeki çatışmaları da tartışan Avrupa Birliği liderleri, bölgeye, Ankara ve Moskova yönetimleri başta olmak üzere dışarıdan gelecek müdahalelerin de kabul edilemeyeceği üzerinde ortak görüş birliği sergiledi.
Merkel: "Başarılı zirve"
Doğu Akdeniz krizinde arabuluculuk rolü üstelenen ve diyalog çağrısı yapan Almanya Başbakanı Angela Merkel, zirve sonrasında "Başarılı bir zirve oldu. Türkiye’yle ilişkilerimizde yeni bir dinamik umuyoruz. Tüm zorluklara rağmen, Türkiye’yle gerçek anlamda yapıcı bir ilişki geliştirmek büyük ölçüde Avrupa Birliği'nin de çıkarlarına uygundur" diye konuştu.
Krizde Yunanistan ve Kıbrıs Rum yönetimini destekleyen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise zirve sonrası düzenlediği basın toplantısında, "Türkiye ya bu diyalog şansını kullanır, ya da Aralık ayına kadar gelişmelere göre yaptırım uygularız" dedi.
Macron, Merkel’le Türkiye konusundaki görüş ayrılıklarının sorulması üzerine de "Türkiye konusunda birbirini tamamlayan bir görüşe sahibiz. Masada bu konuda çok farklı görüşler vardı. Merkel’le birlikte bu sonuca ulaştık. Bugün, Türkiye'ye kararlı bir mesaj gönderiyoruz. Üye ülkelerin hakları konusunda taviz vermiyoruz. Ama diyaloğa da şans tanıyoruz. Eğer Türkiye bu diyalog yolunu seçmezse, bu Türkiye'nin kararı olacak" diye konuştu.
Masada, Türkiye ve Rusya'daki hukukun üstünlüğü, ifade özgürlüğü ve gazetecilerin hapse atılması gibi sorunların uzunca konuşulduğunu belirten Macron, "Rusya ve Türkiye’yle ilişkilerde aynı dengeli yaklaşımı izlemek istiyoruz. Eğer enerji, savunma, komşuluk ilişkileri, gümrük birliği gibi konularda işbirliği yapmak istiyorsak, hukukun üstünlüğü, özgürlükler gibi dosyalar üzerinde de ilerlememiz gerekiyor" vurgusunu yaptı.
Lukaşenko'ya değil 40 yöneticiye yaptırım
Seçimlere hile karıştırarak cumhurbaşkanı olduğu iddia edilen ve muhaliflerin protesto gösterilerini şiddetle bastıran Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko iktidarına yaptırım uygulanması konusu da AB liderler zirvesinin önemli gündem maddelerinden birisi oldu. Tüm AB ülkeleri yaptırım konusunu onaylamasına rağmen, Kıbrıs Rum kesimi Türkiye'ye yönelik yaptırım kararı alınmaması nedeniyle, Belarus kararını veto etmişti.
Charles Michel, uzun tartışmaların ardından Belarus yönetimine yaptırım uygulanması kararını oybirliği ile kabul ettiklerini belirterek "Bu uzlaşmayla AB, jeopolitik bir güç olma rolünü üstlendiğini gösteren inandırıcı bir karar aldı" dedi. Michel, Minsk yönetiminden 40 isme yaptırım uygulanmasını kararlaştırdıklarını, ancak bu isimler arasında Cumhurbaşkanı Lukaşenko'nun yer almadığını belirtti. Michel, "Yaptırımlar bu Cuma gecesinden itibaren geçerli olacak" dedi.
Liderler, zirvenin ikinci gününde "stratejik ekonomi" konusunu tartışacak. Çin ve ABD’yle ticari ilişkilerden, Corona virüsüyle mücadelede ortaya çıkan AB'nin ticari bağımlılığı, 5G teknolojisine kadar pek çok konu ele alınacak. Toplantıda Macron'u, Merkel temsil edecek. Macron uzun süredir hazırladığı "ayrılıkçılık yasasını" açıklamak üzere Paris'e dönecek.
