ABD Anayasa Mahkemesi eski Başkan Donald Trump’ın başkan olduğu sırada anayasal yetkileri kapsamına giren resmi eylemlerinden dolayı yargılanamayacağına karar verdi. Cumhuriyetçi Trump kararı “anayasa ve demokrasi için büyük bir kazanım” olarak niteledi. Demokratlar tepki gösterdi.
Daha önce bir alt mahkeme, Donald Trump’ın kaybettiği 2020 başkanlık seçimlerinin sonuçlarını değiştirmeye yönelik çabalarından kaynaklanan suçlamalardan dokunulmazlığı olmadığına karar vermişti. Donald Trump ise alt mahkemenin bu kararına itiraz ederek davayı Anayasa Mahkemesi’ne taşımıştı.
Bu itirazı değerlendiren Anayasa Mahkemesi, 3 liberal yargıca karşı 6 muhafazakar yargıcın oyuyla alt mahkemenin bu kararını bozdu.
Anayasa Mahkemesi eski Başkan Donald Trump hakkında hazırlanan iddianamede dört ayrı kategoriye ayrılan tutum ve davranışları değerlendirdi.
Bu kategoriler şu şekilde sıralandı:
- 2020 seçiminin ardından Trump’ın Adalet Bakanlığı yetkilileriyle görüşmeleri,
- Dönemin Başkan Yardımcısı Mike Pence’e Joe Biden’ın zaferinin onaylanmasını engellemesi için baskı yaptığı iddiası,
- Sahte seçici delegelerin ayarlanması sürecinde rol oynadığı iddiası,
- 6 Ocak Kongre saldırısıyla bağlantılı tutumu.
Bu değerlendirme sonucunda Anayasa Mahkemesi, Trump’ın Adalet Bakanlığı yetkilileriyle görüşmeleri konusunda mutlak bir dokunulmazlığa sahip olduğuna karar verdi; ancak diğer üç kategoride dokunulmazlığa sahip olup olmadığının belirlenmesi için davayı alt mahkemeye gönderdi.
Anayasa Mahkemesi bu kararla ABD’nin kurulduğu 18. yüzyıldan bu yana ilk kez, eski başkanların her koşulda cezai suçlamalardan muaf olabileceğine hükmetmiş oldu.
Anayasa Mahkemesi Başkanı John Roberts kaleme aldığı kararda, “Güçler ayrılığına ilişkin anayasal yapımız uyarınca başkanlık yetkisinin doğası eski bir başkanın görevde olduğu dönemdeki resmi eylemleri konusunda yargılamadan bir miktar dokunulmazlığa sahip olmasını gerektiriyor” diye yazdı.
Yargıç Roberts Trump’ın davasının inceleme için alt mahkemelere gönderileceğini belirtti.
Liberal yargıçlardan itiraz
Anayasa Mahkemesi bu şekilde, kararın Trump’ın davasına nasıl uygulanacağı konusundaki kararı alt mahkemeye havale etmiş oluyor.
Anayasa Mahkemesi’nin çoğunluğu Trump’ın iddianamenin düşürülmesine yönelik tezlerini ise reddetti.
Anayasa Mahkemesi’nin liberal yargıçları Sonia Sotomayor, Elena Kagan and Ketanji Brown Jackson karara itirazlarında, “Bugün eski başkanlara dokunulmazlık verilmesi kararı, başkanlık kurumunu yeniden şekillendiriyor. Anayasamızın ve hükümet sistemimizin temelini oluşturan, hiç kimsenin hukukun üstünde olmadığı ilkesini alay konusu haline getiriyor” dedi.
Trump memnun: “Anayasamız ve demokrasi için büyük kazanım”
Anayasa Mahkemesi’nin karardan memnuniyetini sosyal medya paylaşımında dile getiren Donald Trump, “ANAYASAMIZ VE DEMOKRASİ İÇİN BÜYÜK KAZANIM. AMERİKAN OLMAKTAN GURUR DUYUYORUM” ifadelerini kullandı.
ABD’de Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı olan Donald Trump hem bir suçtan yargılanan ve jüri tarafından da başka bir suçtan suçlu bulunan ilk eski başkan.
Anayasa Mahkemesi’nin kararı özel yetkili savcı Jack Smith tarafından başkent Washington’da açılan davada yargılamanın daha geç başlaması anlamına geliyor. Bu durumda eski Başkan Donald Trump’ın Kasım ayındaki seçimden önce yargılanmasına başlanması olasılığı ortadan kalkmış oldu.
Kongre’deki Demokratlar tepkili
Demokrat Senatör Richard Blumenthal Anayasa Mahkemesi’nin kararını siyasi bir karar olarak nitelendirdi ve kararın Trump’a “diğer vatandaşlarda olmayan hukuki bir zırh sağlamayı amaçladığını” savundu.
Senato’daki Demokratlar’ın lideri Chuck Schumer ise Anayasa Mahkemesi’nin kararına tepki göstererek “Bugün Amerika için ve demokrasimiz için üzücü bir gün. Yargı sistemimizin en temeli kimsenin hukukun üstünde olmadığıdır. Vatan hainliği ya da isyana teşvik bir başkana verilen temel bir anayasal yetki olarak değerlendirilmemeli” dedi.
Demokrat Schumer, “Bu karar Anayasa Mahkemesi’nin güvenilirliğine zarar veriyor ve bugün mahkemelerimizde siyasi nüfuzun hüküm sürdüğünü gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Seçim hukuku uzmanı ve kar amacı gütmeyen Seçim İnovasyon ve Araştırma Merkezi'nin direktörü David Becker, Trump'a tanınan dokunulmazlığın kapsamını "inanılmaz derecede geniş" ve "son derece rahatsız edici" sözleriyle nitelendirdi.
AP’ye konuşan Becker, "Bir başkanın yürütme organıyla yaptığı neredeyse her şey resmi eylem olarak karakterize ediliyor. Bana kalırsa bu özel kovuşturmayı bir kenara bırakırsak, Oval Ofis koltuğunu elinde bulunduran ve seçimi kaybedebilecek herhangi bir vicdansız kişi açısından kararı değerlendirdiğimde görüşüm bunun iktidarda kalmak isteyenler için bir yol haritası olabileceği yönünde" diyor.
Reuters ve AP haber ajanslarından yararlanılmıştır.
Forum