Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in bir numaralı muhalifi olan, resmi yolsuzluklara karşı mücadelesi ve düzenlediği Kremlin karşıtı protestolarla tanınan Aleksey Navalni'nin Cuma günü cezaevinde öldüğü açıklandı. Navalni, 47 yaşındaydı.
Rus Federal Cezaevi Servisi'nden yapılan açıklamada Navalni'nin Cuma günü yürüyüş yaptıktan sonra kendini iyi hissetmediği ve bilincini kaybettiği belirtildi. Açıklamaya göre, tıbbi müdahale için ambulans geldi; ancak Navalni hayatını kaybetti.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Putin'in Navalni'nin ölümünden haberdar edildiğini ve cezaevi hizmetlerinin standart prosedürler doğrultusunda ölümü araştırdığını söyledi.
Navalni'nin sözcüsü Kira Yarmiş, X platformunda yaptığı açıklamada, muhalif siyasetçinin ekibinin şu ana kadar ölümünü doğrulamadığını ve avukatının cezaevinin bulunduğu kasabaya gittiğini söyledi.
Navalni’nin ekibinden İvan Jdanov da X üzerinden yaptığı açıklamada, ailesi ve akrabalarının 24 saat içinde ölümle ilgili bilgilendirilmesi gerektiğini, ancak henüz böyle bir adım atılmadığını belirtti.
Navalni'nin eşi Yulia Navalnaya: "Putin cezasız kalmayacak"
Aleksey Navalni'nin eşi, Cuma günü Rus cezaevi servisi tarafından açıklanan ölüm haberinin doğrulanması halinde Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ve ortaklarının cezasız kalmayacağını söyledi.
Münih Güvenlik Konferansı’nda konuşan Yulia Navalnaya, eşinin ölüm haberine şüpheyle yaklaştığını çünkü haberin Rus hükümet kaynaklarından geldiğini söyledi.
Navalnaya, "Putin'e ve Putin hükümetine güvenemeyiz. Onlar her zaman yalan söylerler" dedi.
"Ancak eğer bu doğruysa, Putin'in, tüm çevresinin, Putin'in arkadaşlarının, hükümetinin ülkemize, aileme ve kocama yaptıklarının sorumluluğunu taşıyacaklarını bilmelerini istiyorum. Ve o gün çok yakında gelecek" şeklinde konuşan Yulia Navalnaya, uluslararası toplumu, Rusya'nın "korkunç” olarak nitelediği rejimine karşı birleşmeye çağırdı.
Navalnaya, "Hem bu rejim hem de Vladimir Putin, son yıllarda ülkeme, ülkemize, Rusya'ya yaptıkları tüm korkunç şeylerin kişisel sorumluluğunu üstlenmelidir" dedi.
Reuters'a konuşan Rus gazete editörü ve Nobel Barış Ödülü sahibi Dimitri Muratov da Navalni'nin ölümünü ”cinayet” olarak niteledi ve hapishane koşullarının Navalni'nin ölümüne yol açtığına inandığını söyledi.
Kutup Dairesi'ndeki en yüksek güvenlikli cezaevindeydi
Aşırıcılık suçlamasıyla 19 yıl hapis cezasına çarptırılan Aleksey Navalni, Aralık ayında Rusya'nın orta kesimindeki Vladimir bölgesinde bulunan eski cezaevinden, ülkenin en yüksek güvenlikli cezaevi olan ve Kutup Dairesi içinde bulunan "özel rejim" ceza kolonisine nakledilmişti.
Destekçileri, Moskova'nın yaklaşık 1900 kilometre kuzeydoğusundaki Yamalo-Nenets bölgesinin Harp kasabasındaki ceza kolonisine nakledilmesini, Navalni'yi susturmak için bir başka girişim olarak kınamıştı.
Kutup Dairesi içindeki bölge, uzun ve şiddetli kışlarıyla biliniyor. Harp, kömür madenleri Sovyet gulag hapishane-kamp sisteminin bir parçası olan Vorkuta'ya yaklaşık 100 kilometre uzaklıkta.
Navalni, Kremlin'i suçladığı sinir gazı zehirlenmesi nedeniyle Almanya'da tedavi gördükten sonra tutuklanacağını bildiği halde Rusya'ya geri dönmüştü ve Ocak 2021'den bu yana tutuklu bulunuyordu.
Putin yönetimindeki Rusya'da siyasi muhalifler genellikle kendi içlerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle zayıf kalıyor ya da hapis, şüpheli zehirlenmeler ve diğer ağır baskıların ardından sürgüne gönderiliyor.
Ancak Navalni, cesareti ve sosyal medyanın Kremlin'in bağımsız haber kaynaklarını bertaraf etmesini engelleyebileceği anlayışı sayesinde girerek güçlenmiş ve muhalefetin zirvesine ulaşmıştı.
Yolsuzlukla mücadele ederken zimmetine para geçirmekten ceza almıştı
Navalni, Moskova'nın yaklaşık 40 kilometre dışındaki Butin'de doğdu. Halkın Dostluğu Üniversitesi'nden 1998 yılında hukuk diploması aldı ve 2010 yılında Yale Üniversitesi'nde burslu olarak eğitim gördü.
Rusya'daki yolsuzluklara odaklanarak dikkatleri üzerine çeken Navalni'nin ilk hamlelerinden biri, Rus petrol ve gaz şirketlerinden hisse satın alarak aktivist bir hissedar olmak ve şeffaflık için baskı yapmak oldu.
2013'te siyasi güdümle açıldığını söylediği davada zimmetine para geçirmekten suçlu bulunan Navalni, beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Ancak savcılık daha sonra şaşırtıcı bir şekilde temyize kadar serbest bırakılmasını talep etti. Daha sonra bir üst mahkeme cezanın ertelenmesine karar verdi.
Cezadan bir gün önce Navalni, Moskova belediye başkanlığı için adaylık kaydını yaptırmıştı. Muhalefet, Navalni'nin serbest bırakılmasını, cezasına karşı düzenlenen büyük protestoların sonucu olarak görürken, çok sayıda gözlemci bunu yetkililerin belediye başkanlığı seçimlerine meşruiyet kazandırma arzusuna bağlamıştı.
Navalni, Putin'in siyasi mekanizmasının desteğine sahip olan ve başkentin altyapısını ve estetiğini geliştirdiği için popüler olan görev başındaki Moskova Belediye Başkanı'na karşı etkileyici bir performans göstererek ikinci oldu.
Popülaritesi, Rusya'nın önde gelen karizmatik siyasetçilerinden Boris Nemtsov'un 2015 yılında Kremlin yakınlarındaki bir köprüde vurularak öldürülmesinin ardından arttı.
Rusya Cumhurbaşkanı Putin, Navalni'den ismen bahsetmemeye özen gösteriyor; "şu kişi" ya da benzer ifadeler kullanıyordu.
Forum