İçişleri Bakanı’nın depremin sonuçlarını paylaştığı açıklamada il ve ilçelere göre ölüm ve yaralılar tablosu, depremde engelli kalanların sayısı ve halen cenazeleri tespit edilmemiş kayıplar meselesi gibi kritik başlıklar yer almadı.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden geçen bir yılın değerlendirmesi için kamera karşısına geçti. Basın mensuplarına kapalı düzenlenen toplantıda konuşan Yerlikaya, açıklamasında bilanço niteliğinde detaylı istatistikler paylaşmadı. Yerlikaya, “Ağır yıkımlara neden olan bu depremlerde 53 bin 537 canımızı yitirdik, 107 bin 213 vatandaşımız da yaralandı” ifadesiyle resmi rakamı yineledi ve ölenlere ilişkin cinsiyet, yaş ile yerleşim yeri bilgilerini açıklamadı.
Yerlikaya, Türkiye’nin 11 kentini etkileyen 6 Şubat depremine ilişkin bugünkü Afet ve ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlık binasındaki açıklamasında, “asrın felaketi” olarak tanımladığı süreçte Cumhurbaşkanı ve AK Parti Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın kabinesiyle çalışmalarını anlattı. Yerlikaya, 6 Şubat sürecinden 120 bin kilometre karelik alanda 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahallede 14 milyonluk nüfusun olumsuz etkilendiğini vurguladı.
Nüfus işlerinden sorumlu olmasına karşın, depremde ölenlere ilişkin sadece 53 bin 537 şeklinde toplam rakamı yineleyen Yerlikaya, il ve ilçeler şeklinde yerleşim yerlerine göre can kayıpları verisini açıklamadı. Depremde AFAD kaynaklı yazılı bilgi notlarında can kayıpları ilk günlerde illere göre paylaşılmış ancak sonrasında sadece toplam ölen sayısı verilmişti. Deprem nedeniyle 107 bin 213 yaralı olduğunu kaydeden Yerlikaya, bu yurttaşlardan kaçının yaralanmaları nedeniyle bugün artık engelli olduğuna ilişkin de bilgi vermedi.
Bölgede sosyal donatılara sahip konteyner kentlerde yaşama devam edildiğini işaret eden Yerlikaya, “Bugün geldiğimiz noktadaysa 414 konteyner kentte 215 bin 224 konteyner kurulumu gerçekleşti. Bu konteynerlerde; 691 bin afetzedemiz misafir ediliyor. Konteynerlerde; ısıtıcı, klima, vantilatör, buzdolabı gibi temel ihtiyaçlar malzemeleri yer alıyor” ifadesini kullandı.
Depremzedeler açısından barınma sorunu çözümlendi mi?
Deprem bölgesinde 691 bin depremzedenin halen konteynerlerde yaşadığı açıklansa da ne zaman evlerine kavuşacakları sorusu da yanıtlanmadı.
Yarın 3 Şubat’ta Hatay’da 41 bin deprem konutu ile 5 bin köy evinin kura çekimi ve teslim törenini Erdoğan’ın katılımıyla yapacaklarını kaydeden Yerlikaya, benzeri törenleri 4 Şubat’ta Gaziantep ve 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta gerçekleştireceklerini belirtti ancak bugüne değin kaç konut/köy evi teslim edildiğine ilişkin istatistik aktarmadı. Bu noktada, “Konteynerlerde yaşayanlar ne zaman evlerine kavuşacak, bölgede konteyner yaşamı ne zaman sona erecek?” soruları yanıtsız kaldı.
Devlet eliyle inşaa edilecek konut, köy evi ve iş yeri hak sahipliği tespit sürecinin 30 Mayıs 2023’te başlatıldığını anımsatan Yerlikaya, “Bu kapsamda 845 bin 371 talep değerlendirildi ve tüm süreçler tamamlandıktan sonra 389 bin konut, 40 bin 658 işyeri ve 11 bin 531 ahır olmak üzere toplam 441 bin 567 hak sahipliği belirlendi” açıklaması yaptı. Bu noktada, “Hak sahipliği reddedilmiş 403 bin 804 talep sahibi neden devletin inşaa edeceği konut veya iş yerlerinde hak sahibi kabul edilmedi? Bu talep sahipleri kiracı mıydı?” soruları yanıtsız kaldı.
“Asrın felaketinde asrın dayanışması sergilendi” diyen Yerlikaya, depremzedelere ev sahiplerine aylık 7 bin 500 ve kiracılara ise 5 bin lira destek ödemesi yapılmaya devam edildiğini söyledi.
Yerlikaya, deprem sürecinde “478 bin vatandaşımız KYK (Gençlik ve Spor Bakanlığı) yurtlarında, 710 bin vatandaşımız ise MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) yurtlarında olmak üzere toplam 1 milyon 188 bin vatandaşımız yurtlarda misafir edildi” bilgisini paylaştı. Ancak uzaktan eğitimin sona erdiği Ekim 2023 itibariyle, yurtlarda geçici barınmaya alınan yurttaşlardan bugün kaçının halen yurtlarda olduğu ya da çıkarılanlara nasıl bir çözüm ve barınma imkanı önerildi ortaya çıkmadı.
Ayrıca Yerlikaya, yakınlarının yanına gitmek isteyen 3 milyon 549 bin depremzedeyi afet bölgesinden tahliye ettiklerini de açıkladı. Bu noktada, “Deprem bölgesinde Türkiye içerisindeki bu iç göç, hangi kentlere yönelik oldu? İlk günlerde yakınları yanına gitmiş olan bu depremzedeler, bugün barınma sorununu çözdü mü?” gibi sorular yanıtsız kaldı.
Bağışlar ve depremzedelere ayni destekler ne oldu?
Deprem dayanışması kapsamında, “Türkiye Tek Yürek Kampanyası’nda 128 milyar 949 milyon lira toplandı” Yerlikaya "Bunun 79 milyar 263 milyon Lirası harcandı” bilgisini verdi. AFAD’ın bu verileri web sitesinde yayımladığını kaydeden Yerlikaya, henüz harcanmamış 49 milyar 686 milyon lira bağış gelirini ise nerede harcayacaklarına ilişkin bilgi vermedi.
AFAD ile Türk Kızılay Derneği’nin iş birliğiyle depremzedelere kendi ihtiyaçlarını karşılamaları için her ay 4 bin 500 lira yüklenen “Esen Kart” dağıtıldığını anımsatan Yerlikaya, “69 bin 289 Esen Kart dağıtıldı. Bu kartlara, beş aylık toplam 1 milyar 8 milyon 141 bin lira yüklendi” bilgisini açıkladı. Bu noktada beş aylık süreç sonrasında, Ağustos 2023’ten sonrasında, bu kartlar aracılığıyla depremzedelere ayni desteğin ne kadar olduğu bilgisi verilmedi.
Yerlikaya, ayrıca “Aynı zamanda 1 milyon 979 bin haneye 10 bin lira destek ödemesi, 557 bin haneye 15 bin lira taşınma yardımı, 41 bin aile yakınına ise 100’er bin lira vefat yardımı yapıldı. Toplamda 106 milyar 728 milyon lira kaynak deprem bölgemize aktarıldı” açıklaması yaptı.
Arama – kurtarma faaliyetlerine ilişkin verileri hatırlattı
İçişleri Bakanı ayrıca, “Depremler sonrasında maalesef 38 bin 901 bina yıkılmıştı. Bu binalardan içinde yaşam olduğu belirlenen 26 bin binada arama ve kurtarma faaliyeti yürütüldü. Bölgede müdahale çalışmaları kapsamında: 11 bin 488’i uluslararası, 35 bin 250’si arama kurtarma, 142 bini güvenlik personeli olmak üzere toplam 650 bin personel görev yaptı. Ayrıca yürütülen bu çalışmalarda; 20 bin araç ve iş makinesi, 141 helikopter, 182 uçak ve 23 gemi görevlendirildi. Uçak ve helikopterlerimiz toplam 17 bin 500 sorti yaptı” gibi verileri paylaştı.
VOA Türkçe bu haberde gündeme getirdiği soruları, İçişleri Bakanlığı’na da iletti.
Forum