ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye 40 adet yeni F-16 ve 79 adet modernizasyon kitinin olası satışını onayladı ve Kongre'ye resmi bildirimde bulundu. Eş zamanlı olarak, Yunanistan'a da 40 adet olası F-35 satışı onaylandı ve bu olası satış da Kongre'ye bildirildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan Cuma akşamı yapılan açıklamada, Türkiye'ye F-16 satışının, "Avrupa'da siyasi ve ekonomik istikrar gücü olan bir NATO müttefikinin hava kabiliyetini ve birlikte işlerliğini geliştirerek, ABD'nin dış politika hedefleri ve ulusal güvenliğini destekleyeceği" kaydedildi.
"Satış daha eski F-16'lar hizmet süresinin sonuna yaklaşırken Türkiye'nin F-16 filosunu genişletmesini ve modernize etmesini sağlayacak. Bu yeni uçaklar, NATO misyonlarına katkıda bulunması ve bölgesel güvenliğin korunması amacıyla Türkiye'ye modernize çok rollü muharip uçak filosu sağlayacak" ifadeleri kullanıldı.
Açıklamaya göre Türkiye'ye yapılacak olası satış toplam 23 milyar dolar; Yunanistan'a yapılacak satış da 8,6 milyar dolar değerinde.
Yapılan açıklamada Türkiye ve Yunanistan'a yapılacak olası satışların bölgedeki temel askeri dengeyi değiştirmeyeceği belirtildi.
Top artık Kongre'de
Her iki ülkeye silah satışında bundan sonraki süreçte top artık başka ülkelere silah ve askeri teçhizat satışları için onayı gereken ABD Kongresi'nde.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Kongre'yi olası satışla ilgili doğrudan bilgilendirmesi Türkiye'nin İsveç'in NATO'ya katılım protokolünü onaylamasının ardından geldi.
Temsilciler Meclisi ve Senato’nun ilgili komisyonları ve başkanları bu onay sürecinde önemli role sahip.
Kongre üyesi Gregory Meeks'ten destek
Kongre'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nin kıdemli Demokrat Partili üyesi Gregory Meeks, olası satışa destek verdiğini söyledi.
Gregory Meeks, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsveç'in katılım protokollerini imzalamasına atıfta bulunarak, "Bu, geç de olsa İttifak ve daha geniş ikili ilişkiler için memnuniyet verici bir adım. Rusya'nın yasadışı saldırganlığına rağmen NATO ittifakı hiç olmadığı kadar güçlü" dedi.
"Türkiye'nin Ege Denizi'nde gerilimin düşürülmesine yönelik adımlarının yanı sıra yasa dışı Rus sermaye akışına karşı önlemleri güçlendirmesinden" cesaret aldığını söyleyen Meeks, bu adımların Türkiye'ye F-16 olası satışına destek vermesinde etkili olduğunu belirtti.
Demokrat Partili kıdemli üye Meeks, Türkiye'nin bu alanlardaki taahhütlerinin yanısıra Suriye'nin kuzeyinde gerilimin azaltılmasına yönelik başka adımlarını da beklediğini ifade etti.
Senatör Risch'ten hem onay hem eleştiri
ABD Kongresi'nin üst kanadı olan Senato'nun Dış İlişkiler Komisyonu'nun kıdemli üyesi Cumhuriyetçi Senatör Jim Risch, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylamak üzere "aylar sonra harekete geçmesinden" memnun olduğunu belirtti; "İsveç'in bu sonuç için bu kadar uzun beklemek zorunda kalması talihsiz" dedi.
Satışa onay verdiğini söylemekle birlikte Cumhuriyetçi Senatör, "Bu uzun gecikme Türkiye'nin ittifaka taahhüdü konusunda soru işareti yaratıyor. Umarım Türkiye yakın çalışmayı tercih eder ve bunun yol açtığı zararı onarır" ifadelerini kullandı.
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı'ndan eleştiri
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat Benjamin Cardin, Cuma akşamı Kongre'ye bildirimden önce yaptığı açıklamada Türkiye'nin İsveç onayından övgüyle söz etmiş; ancak ülkenin bazı politikalarına ilişkin endişelerini dile getirdi.
Cardin, "Türkiye bir NATO müttefiki olarak bölgede kritik bir rol oynarken, gazetecilerin ve sivil toplum liderlerinin haksız yere hapsedilmesi dahil insan hakları sicilinin iyileştirilmesine, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sorumlu tutulması konusunda (Ankara ile) daha iyi bir işbirliğine ve Ortadoğu'ya ilişkin söylemini yumuşatmaya acil ihtiyaç var" dedi.
Cardin ayrıca Macaristan'ın İsveç konusundaki "uzlaşmazlık" olarak nitelediği tutumunu da eleştirdi.
"Macaristan Başbakanı Viktor Orban İsveç'in üyeliğini meclise onaylatma sözü verdi; ancak oylama için bir takvim vermedi'' ifadelerini kullanan Benjamin Cardin Macaristan Başbakanı'nın "NATO'nun en az güvenilir üyesi olduğunu gösterdiğini" söyledi.
İsveç'in NATO'ya resmen katılımı için Macaristan'ın da onay vermesi gerekiyor. Macaristan Parlamentosu Şubat ayı ortasına kadar tatilde. ABD ve NATO yetkilileri, özellikle Türkiye'nin kararından sonra Macaristan'ın hızlı hareket etmesini beklediklerini söylüyor.
Başkan Biden Kongre'ye mektup yazmıştı
ABD Başkanı Joe Biden, bu hafta içinde Kongre’nin her iki kanadına yazdığı mektupta, İsveç’in NATO’ya katılımına onay süreci tamamlanır tamamlanmaz, Türkiye’ye F-16 satışı konusunda Kongre’ye resmi bildirimde bulunmak niyetinde olduklarını belirtmişti.
VOA Türkçe'ye mektubun içeriğine ilişkin bilgi veren Amerikalı bir yetkili, Başkan Biden'ın mektubunda, Türkiye'nin İsveç'in NATO'ya katılımına onay süreci tamamlanır tamamlanmaz F-16 satışı konusunda Kongre'ye resmi bildirimde bulunma niyetini ifade ettiğini söylemişti.
Ankara, 40 adet F-16 ve yaklaşık 80 adet de mevcut filosu için modernizasyon kiti talebini ABD’ye 2021 yılı Ekim ayında iletti.
Bazı Kongre üyeleri, Türkiye’ye F-16 satışı ve İsveç’in NATO’ya katılım protokolünün onaylanması arasında doğrudan bağlantı kurarak İsveç’in NATO’ya üyeliğine onay süreci tamamlanmadan F-16 konusunda yeşil ışık gelmeyeceği mesajını vermişti.
Forum