Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 28. Taraflar Konferansı’na (COP28) katılan ülkeler, fosil yakıtlardan uzaklaşmak için Dubai’de anlaşmaya vardı. Karar, petrol üreticisi ülkede alındığı için “deplasmanda” kazanım olarak niteleniyor.
“Enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan kademeli uzaklaşma” şartının anlaşma metninde yer bulması, fosil yakıtı destekleyen lobilere karşı ekolojinin kazanımı olarak görülüyor.
Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne taraf ülkelerin katılımıyla 30 Kasım-13 Aralık tarihlerinde gerçekleştirilen organizasyonun, petrol zengini ülkelerden Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) yapılması, kararın alındığı günden itibaren tartışma yaratmıştı. BAE’nin ev sahibi rolünü yeni petrol ve gaz anlaşmaları yapmak için kullanmak istediği iddia edilmişti. Zirve, fosil yakıtlar üzerinde süren tartışmalar nedeniyle bir gün uzadı.
COP28 zirvesinde bir araya gelen yaklaşık 200 ülkenin temsilcisi Çarşamba günü, petrol çağının nihai sonunu işaret eden, türünün ilk örneği bir anlaşmayla, iklim değişikliğinin en kötü etkilerini önlemek için küresel fosil yakıt tüketiminin azaltılmaya başlanması konusunda anlaştı.
İki hafta süren zorlu müzakerelerin ardından varılan anlaşma, yatırımcılara ve politika yapıcılara, dünyanın fosil yakıtlardan kurtulma arzusunda birleştiğine dair güçlü bir sinyal göndermeyi amaçlıyordu ki bilim insanları bunun iklim felaketini engellemek için son umut olduğunu söylüyor.
Tarihi kazanım
BAE devletine ait petrol şirketi ADNOC’un da başkanı olan COP28 Başkanı Sultan El Cebir anlaşmayı "tarihi" olarak nitelendirdi ancak gerçek başarının uygulamada olacağını sözlerine ekledi. Zirve genel kuruluna “Duruşumuzu ne söylediğimiz değil, ne yaptığımız belirler. Bu anlaşmayı somut eylemlere dönüştürmek için gerekli adımları atmalıyız” diye seslendi.
Birçok ülke anlaşmayı alkışladı.
Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, “Dünya ilk kez fosil yakıtlardan uzaklaşma ihtiyacı konusunda bu kadar net bir metin etrafında birleşiyor" dedi ve “Bu, odadaki fil gibiydi. Nihayet bu konuya doğrudan değiniyoruz” ifadelerini kullandı.
100'den fazla ülke COP28 anlaşmasında petrol, gaz ve kömür kullanımının “aşamalı olarak kaldırılması” yönünde güçlü bir dil kullanılması için yoğun bir lobi faaliyeti yürüttü. Ancak Suudi Arabistan liderliğindeki petrol üreticisi OPEC grubunun, dünyanın belirli yakıtlardan kaçınmadan emisyonları azaltabileceğini savunan güçlü muhalefetiyle karşılaştı. Bu tartışmalar nedeniyle zirve bir gün uzadı.
Ülkelere enerji sistemlerinde fosil yakıtların kullanımından vazgeçmeleri çağrısında bulunan metin, sıcaklık artışını iklim mücadelesi için “hayati sınır” olarak nitelendirilen 1,5 °C ile sınırlandırılması için derin, hızlı ve sürekli azaltımlara ihtiyaç olduğunu kabul ediyor.
Bu COP28 tarihinde ulaşılan en büyük başarılardan biri oldu.
Zirve sonrası ortaya çıkan metin ülkelere beş yıllık yol haritası sunuyor.
Forum