ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, Çin ziyaretini tamamlamadan önce Amerikan firmalarının Çin'de iş yapma arzusunu vurguladı ve piyasa erişimi konusunda Çinli yetkililerle daha fazla iletişim kurma umudunu yineledi. Raimondo, daha önceyse Çin'in “yatırım yapılamaz” olduğu şeklindeki görüşleri dile getirmişti.
Raimondo, Şanghay'daki basın toplantısında, Çinli yetkililerle yaptığı ilk görüşmelerde İntel, Micron, Boeing, Visa ve Mastercard gibi Amerikan şirketlerinin Çin'deki faaliyetlerini etkileyen meseleler üzerinde büyük aşama kaydedilmesi beklentisi içinde olmadığını, ancak Pekin ve Şanghay'a yaptığı dört günlük ziyaretleri izleyen önümüzdeki aylarda “bazı sonuçlar” görmeyi umduğunu belirtti.
ABD Ticaret Bakanı, Amerikan firmalarının Çin'le olan ilişkileri yoluna koyma konusunda istekli, Çin hükümetinin de bazı adımlarının olumlu olduğunu, ancak söylemlerle eylemlerin uyuşması gerektiğini söyledi.
Raimondo, “Amerikan şirketleri Çin'de iş yapmak istiyor ancak mevzuatlar konusunda öngörülebilir bir ortama ihtiyaçları var” dedi.
ABD Ticaret Bakanı, özellikle ekonomi ve savunma alanlarında iletişimi güçlendirmek için Çin'i ziyaret eden son Biden yönetimi yetkilisi oldu.
Amerika'nın Çin'den kopmak istemediğini ısrarla vurgulayan Raimondo, “Çin'den iyimserlikle ayrılıyorum. Daha fazla çatışmanın olduğu bir ortama giremeyiz. Bu Amerika için, Çin için, dünya için iyi olmaz” dedi.
Ancak Raimondo, dün Pekin'den Şanghay'a hızlı trenle çıktığı yolculukta gazetecilere, Amerikan firmalarının Çin'in “yatırım yapılamaz” hale geldiği şeklindeki şikayetlerini kendisine ilettiklerini; para cezalarının, baskınların ve diğer eylemlerin dünyanın en büyük ikinci ekonomisine sahip olan Çin'de iş yapmayı riskli hale getirdiğini söylediklerini aktarmıştı.
Ticaret Bakanı bugün de “Amerikan firmalarının sabrı taşmaya başlıyor, adım atma zamanı geldi’ dedi.
Raimondo ayrıca Çinli yetkililerle, elektronik posta yazışmalarının siber saldırıya maruz kalmasının “güveni zedeleyen bir hamle” olduğu görüşünü paylaştığını söyledi. Reuters haber ajansı Temmuz ayında, Raimondo'nun bu yılın başında Microsoft'un Çin'de bulunduğunu belirttiği bir grubun siber saldırısına uğrayan Amerikalı yetkililerden biri olduğunu kaydetmişti.
Raimondo'nun Amerikan firmalarının Çin'de karşılaştığı zorluklarla ilgili sözleri, iki jeopolitik rakip olan Amerika ve Çin arasındaki ticaret ve yatırım akışının durumunu yansıtıyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, dün Raimondo'yla görüşen Çin Başbakanı Li Qiang'ın sözlerine atıfta bulunarak, “Çin-Amerika ekonomik ve ticari ilişkilerinin özü, karşılıklı faydadır” dedi.
Wang, “Ekonomi ve ticareti siyasileştirmek ve güvenlik meselesi haline getirmek sadece ilişkileri ciddi şekilde etkilemekle ve iki ülke arasındaki karşılıklı güveni zedelemekle kalmıyor, aynı zamanda şirketlerin ve halkların çıkarlarına da zarar veriyor” şeklinde konuştu.
Şirketler, son birkaç yıldır Amerika ve Çin arasındaki güç çekişmesinin merkezine çekildi. Çin, Amerika'nın ihracat kontrolleriyle Çin'in gelişmiş yarıiletkenlere erişimini engelleme çabalarını eleştiriyor.
Raimondo, ihracat kontrollerine ilişkin diyaloğun amacının yanlış anlaşılmaları azaltmak olduğunu söyledi.
“İlk toplantıda Çin'i hedef almadığımızı açıkça ifade ettik” diyen Raimondo, “Amerika'nın ulusal güvenliğine zarar veren eylemleri ve davranışları hedef alıyoruz” vurgusu yaptı.
Yatırım akışı
Dünyanın en büyük iki ekonomisi olan Amerika ve Çin, geçmişte birbirinin en büyük ticaret ortağıydı. Ancak Amerika günümüzde komşuları Kanada ve Meksika ile daha çok ticaret yaparken Çin, Güneydoğu Asya ülkeleriyle ticareti arttırdı.
Son yıllarda e-ticaretten eğitime Çin'de yaşanan beklenmedik müdahaleler nedeniyle tedirgin olan küresel yatırımcılar da Çin'deki varlıklardan çıkmaya başladı.
Bu ay yabancılar, 11,4 milyar dolarlık rekor miktarda Çin hissesi sattı. Kurumsal yatırımlar da azalıyor. Yabancı doğrudan yatırımlar, 25 yıl önce başlamasından bu yana en düşük seviyeye geriledi.
Çin'deki Amerikan Ticaret Odası Başkanı Michael Hart, şirketlerin kaygılarını Çin hükümetine “çok açık” şekilde ifade ettiğini söyledi.
Hart, “Şirketlere yönelik baskınlar ve veri akışına yönelik kısıtlamalar, ilave yabancı doğrudan yatırım çekmeyi engelliyor” dedi.
Çin'deki Avrupa Ticaret Odası Birliği Başkanı Jens Eskelund ise Çin için “yatırım yapılamaz” tanımlamasının kullanılmasının yanlış olacağını söyledi, bunun yerine “yeterince yatırım yapılmayan ülke” tanımını kullandı.
'Yeni bir zorluk seviyesi'
ABD Ticaret Bakanı Raimondo, Amerikan firmalarının Çin'de “hiçbir açıklama olmadan büyük para cezalarıyla, casuslukla mücadele yasasında net olmayan değişikliklerle ve işyerlerine baskınlarla” karşılaştığını ve ”bu yeni zorlukların ele alınması gerektiğini” kaydetti.
Raimondo, bu sabah Şanghay Komünist Parti Sekreteri Chen Jining'le yaptığı görüşmede olumlu ifadeler kullandı ve “şirketlerin hedeflerine ulaşmasını sağlamak, daha öngörülebilir bir iş ortamı yaratmak ve Amerikan şirketleri için eşit rekabet ortamı oluşturmak için işbirliği yapmanın somut yollarını ele almak istediğini” söyledi.
Chen de Çin ve Amerika arasındaki istikrarlı ilişkilerin dünya açısından önemli olduğunu söyledi, Şanghay'ın Çin'de Amerikan firmalarının en yoğun olduğu yer olduğunun altını çizdi.
Raimondo bugün Şanghay'daki Disneyland'ı ve Boeing tesisini ziyaret etti.
Disney, Çin devlet şirketi Shendi Group'la kurduğu ortaklık sonucu 2016'da Şanghay Disneyland'i açmıştı.
Forum