Dünyanın en zengin petrol rezervlerine sahip ülkesi Venezuela’nın ekonomik kriz ve petrol ticaretine uygulanan ekonomik yaptırımlardan dolayı, dış borçlarını ödemekte zorlandığı ve borçlarının yaklaşık 80 milyar dolarlık kısmının temerrüde düştüğü belirtiliyor.
Geçen yıl hiper enflasyon koşulları sona ermiş ve makroekonomik verilerde kısmi bir iyileşme kaydedilmiş olsa da ülkede devam eden sorunlardan biri de dış borç yükü. Venezuela’nın en çok borcu olan ülkelerin başında sırasıyla Çin, Rusya ve Brezilya olduğu bildiriliyor.
Venezuela Merkez Üniversitesi ekonomistlerinden Luis Crespo, Venezuela Merkez Bankası (BCV) ve ulusal istatistik kurumu tarafından açıklanması gereken gayrı safi yurtiçi hâsıla (GSYH), dış borç miktarı ve enflasyon oranı gibi verilerin zamanında ve şeffaf bir şekilde açıklanmaması; açıklanan resmi verilerin de çoğu kez güvenilir olmamasının ekonomistlerin işini zorlaştırdığını ve konuyla ilgili tartışmalara neden olduğunu söylüyor.
VOA Türkçe’ye konuşan Crespo, Venezuela’nın dış borçlarına dair en ciddi araştırmalardan birinin eski Ulusal Meclis Finans Komisyonu tarafından 2020 yılında yapıldığını ve rapora göre dış borcun, 150 milyar dolar civarında olduğunu kaydetti.
Crespo, Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre geçen yıl Venezuela’nın GSYH’nın yaklaşık 80 milyar dolar olarak açıklandığını, bu durumda da dış borcun GSYH’nin en az iki katı olmasının beklenebileceğini söylüyor.
Ancak dış borç, GSYH oranının daha fazla olduğunu iddia eden uzmanlar da bulunuyor. Örneğin Venezuela Merkez Bankası (BCV) Döviz Masası eski başkanı Hermes Perez , 2000 yılında 49 milyar dolarla GSYH’sının yüzde 19’una denk gelen dış borç miktarının, son verilere göre 189 milyar dolara yani GSYH’sının 3,27 katına ulaştığını, dış borcun 80 milyar dolarlık kısmının zamanında ödenemediği için temerrüde düştüğünü belirtiyor.
Resmi verilere göre 2015’te üç haneli rakamlara ulaşan ve geçen yıl yüzde 234’e kadar düşürülen enflasyon oranı, bu yılın Ocak-Nisan döneminde yüzde 86,7 olarak açıklandı.
Yüksek enflasyon ve kur artışı sorununun ekonomik, siyasi ve sosyal krize dönüştüğü ülkede, uzmanlar ekonominin son on yılda yaklaşık yüzde 75 küçüldüğünü bildiriyor.
Ekonomistler, kur artışını ve ona bağlı oluşan enflasyonu dizginlemek için merkez bankasının her hafta piyasaya sıcak dolar sürdüğünü ancak rezervlerin son 50 yılın en düşük seviyesine gerilediğini, bu durumun da ülkeyi borçlarını ödeyemez hale getirdiğini belirtiyor.
Venezuela’da başta petrol olmak üzere üretimin hemen her sektörde azalması, istihdamın ve alım gücünün düşmesi gibi sorunlar, 2015’ten bu yana her 4 Venezuelalıdan en az birinin temel ihtiyaçlarını karşılayamadığı için ülkesini terk etmesine neden oldu. Ekonomistler krizin etkilerinin tamamen giderilmesi için yirmi yıl gerekebileceğini söylüyor.
