Dünya Bankası'nın bugün yayınladığı acil hasar tespit raporuna göre, 6 Şubat'ta meydana gelen iki büyük deprem Türkiye'de tahmini olarak 34.2 milyar dolarlık (646 milyar Türk Lirası) doğrudan fiziksel hasara yol açtı. Rapora göre bu rakam, ülkenin 2021 gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 4'ü anlamına geliyor.
Dünya Bankası Afet Değerlendirme Raporu’nda ayrıca, kurtarma ve yeniden inşa maliyetlerinin çok daha büyük, potansiyel olarak iki kat daha fazla olacağı ve ekonomik aksaklıklarla ilişkili GSYİH kayıplarının da depremlerin maliyetine ekleneceği ifade ediliyor.
Rapora göre, devam eden artçı sarsıntılar da zaman içinde bu hasar tahminini muhtemelen arttıracak.
“En az 1 milyon 250 bin kişi geçici olarak evsiz kaldı”
Depremin etkilediği 11 ilin, Türkiye'deki en yüksek yoksulluk oranlarından bazılarına sahip olduğunu kaydeden Dünya Bankası, bu bölgelerin aynı zamanda Türkiye'deki toplam Suriyeli mülteci nüfusunun neredeyse yarısına yani 1,7 milyondan fazla Suriyeli mülteciye evsahipliği yaptığını belirtti.
Türkiye'deki doğrudan fiziksel hasarlara odaklanan Küresel Afet Sonrası Acil Hasar Tahmini Raporu (GRADE), en az 1 milyon 250 bin kişinin, orta ve ağır hasarlar ya da binaların tamamen çökmesi nedeniyle geçici olarak evsiz kaldığını yazdı.
Raporda ayrıca tahmini hasarların yüzde 81'inin, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 7,4'üne yani yaklaşık 6 milyon 450 bin kişinin yaşadığı Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya ve Adıyaman illerinde meydana geldiği vurgulandı.
“Apartmanlardaki hasarlar toplam hasarın yüzde 53’ü”
Rapora göre konut olarak kullanılan apartmanlardaki doğrudan hasarlar 18 milyar dolarla toplam hasarın yüzde 53'ünü oluşturdu. Konut olarak kullanılmayan sağlık tesisleri, okullar, hükümet binaları ve özel sektör binaları gibi yapılarda 9,7 milyar dolarlık hasar, toplam hasarda yüzde 28 yer tuttu. Yol, elektrik, su temini gibi altyapı ile ilgili 6,4 milyar hasar da toplam hasarın yüzde 19’u olarak belirlendi.
Raporda, ''En az 15 hastanede kısmi veya ağır hasar meydana geldi ve hasar tespit çalışmaları devam ediyor. Çökme riski taşıyan hastaneler veya hastane ek binaları, acil servis ekiplerince tahliye edildi; hastalar ülke genelindeki tesislere sevk edildi ve bakımın sürekliliğini sağlamak üzere sahra hastaneleri kuruldu'' denildi.
Dünya Bankası, raporda yer alan hasar tahminlerini, Türkiye ekonomisi için daha kapsamlı ekonomik etkileri ve kayıpları içermediğini belirtti. Raporda, doğrudan hasarlardan çok daha fazla olabilecek ve daha derinlemesine bir değerlendirme gerektiren kurtarma ve yeniden inşa maliyetleri de yer almadı.
“Depremler Türkiye’nin büyümesini en az yarım puan düşürecek”
Dünya Bankası 9 Şubat'ta, yardım ve toparlanma çabalarına yardımcı olmak üzere 1,78 milyar dolarlık ilk yardım paketini açıklamıştı. Bu paket, Türkiye'deki mevcut iki projeden Acil Durum Müdahale Bileşenleri (CERCs) aracılığıyla 780 milyon dolarlık acil yardımı ve bu felaketten etkilenen kişileri desteklemek için yeni bir acil durum kurtarma projesi kapsamında 1 milyar doları kapsıyordu.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez bugün gazetecilere yaptığı açıklamada, bankanın depremlerin Türkiye'nin 2023 yılında yüzde 3,5 ila yüzde 4 olarak tahmin edilen gayrisafi yurtiçi hasıla büyümesini de en az yarım puan düşüreceğini tahmin ettiğini söyledi.
Dünya Bankası, tahmin edilen hasarın, başka kuruluşlarda rapor edilen hasarlarla da genel olarak tutarlı olduğuna dikkat çekti; ''Verisk 20 milyar doların üzerinde, JPMorgan 25 milyar dolar civarında ve Karen Clark and Company 20 milyar dolar civarında ekonomik zarar tahmini yayınladı; bu üç şirket de tahminlerinde risk modellerini temel aldı. Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu, 1999 İzmit depremi ile yapılan karşılaştırmaya dayanarak 84 milyar dolarlık bir tahmin yayınladı'' ifadelerine yer verdi.
“Suriye’deki durum gerçekten felaket”
Dünya Bankası Grubu'nun Avrupa ve Orta Asya'dan Sorumlu Başkan Yardımcısı Anna Bjerde de, depremlerden etkilenen Suriye'deki durumun "gerçekten felaket" olduğunu söyledi. Banka Salı günü Suriye için ayrı bir hasar tahmini yayınlayacak.
GRADE raporu, Dünya Bankası Grubu ve ortaklarının erken müdahalesini yönlendirmeye yardımcı olmak ve Türkiye'de toparlanma ve yeniden yapılanma için hükümet planlamasını desteklemek amacıyla hazırlandı.
