ABD Ticaret Bakanlığı'nın bugün açıkladığı veriler, Ocak ayında Amerika'da tüketici harcamalarının maaşlardaki yükselişe bağlı olarak yaklaşık son iki yılın en yüksek seviyesine eriştiğine işaret etti. Öte yandan enflasyonun da yükseldiğini gösteren veriler, ABD Merkez Bankası'nın (FED) faiz oranlarını yaz aylarında da yükseltmeye devam edebileceği olasılığının önünü açtı.
Ticaret Bakanlığı raporu, Amerikan ekonomisinin resesyona girmekten çok uzak olduğuna işaret ediyor. Ocak ayındaki istihdam verilerinin güçlü olması ve işsizlik oranının son 53 yılın en düşük seviyesinde seyretmesi de Amerikan ekonomisinin resesyona girme olasılığının düşük olduğunu gösteriyor.
Rapora göre Amerikan ekonomik faaliyetlerinin üçte ikisinden fazlasını oluşturan tüketici harcamaları, Ocak ayında yüzde 1,8 oranında arttı. Bu, 2021 yılı Mart ayından bu yana tüketici harcamalarında kaydedilen en büyük artıştı.
Tüketicilerin kıyafet, motorlu araçlar, mobilya, ev eşyası gibi dayanıklı ürünlere yönelmesi, tüketim verilerinin yükselmesine katkıda bulundu. Amerikalı tüketicilerin restoran ve barlara daha çok rağbet etmesiyle birlikte hizmet sektöründeki harcamalar da yüzde 1,3 arttı. Sağlık hizmetleri, hobi ve eğlence, ulaşım hizmetleri de tüketimin arttığı alanlar oldu.
Maaş ve ücretlerin binde 9 oranında artması, tüketimdeki yükselişe katkıda bulundu. Öte yandan ABD Sosyal Güvenlik sisteminde 1981 yılından bu yana en büyük hayat pahalılığı ayarlaması yapıldı ve maaşlar, yüzde 8,7 oranında arttırıldı. Böylelikle sistemden maaş alan 65 milyon Amerikalı'nın geliri arttı. Bu artış, hükümetin diğer sosyal programlarındaki azalmayı dengeler nitelikte.
ABD Ticaret Bakanlığı'nın Ocak ayında yeni konut satışlarının yüzde 7,2 oranında arttığını gösteren bir başka raporu da yatırım bankacılığı firması Goldman Sachs'ın birinci çeyrekteki gayrisafi yurtiçi hasıla tahminini binde 4 arttırarak yıllık yüzde 1,8'e yükseltmesine yol açtı.
FED faiz artışını sürdürebilir
FED'in faiz oranlarını daha fazla arttırması ve yüksek faiz oranını daha uzun süre koruması gerekliliğine ilişkin beklentiler, kilit bir enflasyon göstergesinin Ocak ayında yükseldiğine ilişkin verinin bugün açıklanması üzerine arttı.
ABD Ticaret Bakanlığı, FED'in yıllık yüzde 2'lik hedef enflasyon oranının ölçümünde baz aldığı Kişisel Tüketim Harcamaları fiyat endeksinin Ocak ayında yıllık bazda yüzde 5,4'e çıktığını açıkladı. Bu oran, Aralık ayında yüzde 5,3 olarak açıklanmıştı. Çekirdek enflasyon ise beklenenden daha hızlı olarak, yıllık yüzde 4,7 yükseldi.
Raporun açıklanmasından sonra FED'in Haziran ayına kadar faizleri en az üç kez daha arttıracağına ilişkin beklentiler arttı. FED'in faiz artışlarını sürdürmesi, mevcut yüzde 4,50-4,75 aralığındaki faizlerin yüzde 5,25-5,50 aralığına yükselmesine yol açabilir.
FED'in yıl sonuna doğru faizleri düşürmeye başlayabileceğine ilişkin beklentiler de çoğunlukla ortadan kalktı.
Ticaret Bakanlığı raporunda yer alan ve daha önceki aylara ilişkin verilerde yapılan revizyonlar, Kasım ve Aralık aylarında enflasyonun düşünüldüğü kadar soğumadığını, tasarruf oranının yükselmesine rağmen Ocak ayında harcamaların beklenenden fazla arttığını gösteriyor.
Bu veriler ve istihdam piyasasının güçlü kalmaya devam ettiği, maaş artışlarında da henüz soğuma yaşanmadığıyla ilgili ekonomik göstergeler, FED'in faiz arttırımı politikasını yeniden gözden geçirmesine neden olabilir.
Veriler, aynı zamanda FED Başkanı Jerome Powell'ın bu ayın başında "enflasyonda gerileme sürecinin" başladığına ilişkin değerlendirmesine gölge düşürür nitelikte. Bu görüş, FED'in 31 Ocak-1 Şubat toplantısında, 2022'deki büyük artışların aksine faizleri sadece 25 baz puan arttırma kararı almasında etkili olmuştu.
Yatırım danışmanlığı firması Cetera Investment Management'dan Gene Goldman, "Eğer FED'in son toplantısında bugünkü veriler olsaydı, faizleri 50 baz puan attırırlardı, basın toplantısındaki hava da çok daha farklı olurdu" dedi.
Resesyon olasılıkları
FED yetkilileri, Aralık ayında, politika faiz oranı için yüzde 5,1'i en yüksek olasılıklı üst sınır olarak tahmin etmişti. Ancak Goldman Sachs ve diğer yatırım bankacılığı firmaları, bugünkü veriler ışığında, FED'in Mart ayında yayınlanacak yeni tahminlerinin bu oranı daha yukarı çekeceği görüşünde.
Cleveland Merkez Bankası Başkanı Loretta Mester, tüketici harcamaları ve Kişisel Tüketim Harcamaları fiyat endeksi verilerinin bugün açıklanmasından sonra, FED'in enflasyonu kontrol altına almak için faiz oranlarını yükseltmede aşırıya kaçmaktan korkmaması gerektiğini kaydetti. Enflasyonu dizginleme konusunda meslektaşlarına kıyasla çok daha şahin bir tavır takınmasıyla tanınan Mester, FED'in adımlarının yeterince kısıtlayıcı olabilmesi için politika faizinin yüzde 5,4'e çıkması gerektiğini savunuyordu.
Birçok uzman, verilerin FED'in elini zorladığı görüşünde.
Yatırım bankacılığı firması BNP Paribas'tan ekonomist Yelena Şulyatyeva, "FED'in daha agresif olması gerektiği görülüyor. Bizim görüşümüze göre büyük olasılıkla faiz oranlarını gereğinden fazla arttıracaklar. Bu da resesyona yol açacak. Mesela, resesyonun olup olmayacağı değil, ne zaman olacağı" şeklinde konuştu.
