Bugün yayınlanan ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre Amerika'da perakende satışlar, yaklaşık 2 yıl sonra Ocak ayında en büyük artışı kaydetti. İki ay art arda gerileyen perakende satışlar, Amerikalı tüketicilerin motorlu araçlar ve diğer ürünleri daha fazla satın almasıyla birlikte yükselişe geçti. Bu durum, daha yüksek borçlanma maliyetlerine rağmen Amerikan ekonomisinin dirençli olduğunun göstergesi olarak kabul edildi.
Dün açıklanan ve aylık enflasyonun geçen ay arttığına işaret eden verilerden sonra bugün tüketici harcamalarının güçlü olduğunu gösteren perakende satış verileri, ABD Merkez Bankası'nın (FED) iç talebi azaltmak için faiz arttırımını sürdürebileceği şeklindeki mali piyasa tahminlerini körükleyebilir.
Perakende satışlarındaki artışla birlikte yine bugün açıklanan ve fabrika imalat verilerinin geçen ay iyileştiğini gösteren veriler, ekonomistlerin, 2023'ün ilk çeyreğine ilişkin ekonomik büyüme tahminlerini arttırmasına ve yakın zamanda resesyon tehlikesi olmadığını kaydetmesine sebep oldu.
Ancak FED'in borçlanma maliyetlerini mevcut tahminlerden daha fazla arttırması, ikinci yarıda ekonomik gerileme beklentilerinin gündemde kalmasına yol açıyor.
Resesyon riski
New York'daki Mali piyasa araştırmaları şirketi FWDBONDS'dan baş ekonomist Christopher Rupkey, "Ekonominin güç kaybetmediği her geçen gün FED'in sabrının taşacağı ve faiz oranlarını çok fazla yükselterek resesyon tahminlerinin gerçeğe dönüşmesine yol açacağı riski astronomik olarak yükseliyor. Merkez Bankası için bu tür veriler karşısında ne yapılmasıyla ilgili bir yol haritası bulunmuyor" dedi.
ABD Ticaret Bakanlığı, Ocak ayında perakende satışların yüzde 3 oranında arttığını, bu artışın 2021 yılı Mart ayından bu yana kaydedilen en büyük yükseliş olduğunu kaydetti. Perakende satışlar, Aralık ayında, revize edilmemiş verilere göre yüzde 1,1 oranında düşmüştü.
Reuters haber ajansının anketine katılan ekonomistler, binde 5 ile yüzde 3 arasında değişen tahminlerde bulunmuş ve perakende satışlardaki artışın yüzde 1,8 olacağını öngörmüştü. Perakende satışlar Ocak ayında da yıldan yıla yüzde 6,4 arttı. Enflasyona göre revize edilmeyen perakende satışların çoğu ürün niteliğindeydi.
Daha önceki 2 ayda perakende satışlarda yaşanan düşüşler, tüketicilerin Noel alışverişlerini, Noel sezonundan önce yapmasına bağlanmıştı. Ekonomistler, verilerin, mevsimsel etkileri verilerden arındırmak için hükümetin kullandığı model tarafından ayarlanmadığının da altını çiziyor.
“Şubat’ta satışlar gerileyebilir”
Mevsimsel etkilerin Ocak ayında perakende satışları arttırdığı düşünülüyor. Bazı ekonomistler, Şubat ayında satışların gerilemesini bekliyor. Ocak ayında istihdamdaki artışın kısmen mevsimsel etkenlere bağlı olduğu kaydediliyor.
Ekonomi araştırmaları şirketi Wrightson ICAP'ten baş ekonomist Lou Crandall, "İşin özü, tüketimdeki eğilimin Aralık'taki kadar zayıf olmadığı, ancak Ocak rakamlarının öne sürdüğü kadar güçlü de olmadığıdır" dedi.
Ancak Amerikalı tüketiciler, harcama yapmaya devam ediyor.
Bank of America Enstitüsü, Ocak ayındaki kredi ve bankamatik kartları verilerinin analizine göre harcamalarda hızlı bir artış olduğunu bildirdi. Enstitü, "Düşük gelirli tüketiciler baskı altında olsa da hala sağlam nakit birikimleri ve borçlanma kapasiteleri var. En düşük gelirliler için bile bu durum, bir süreliğine daha destek sağlayabilir" dedi.
Citi kart verileri de hizmet harcamalarında artış olduğuna işaret etti.
Ocak ayında perakende satışlarlarda en büyük artış motorlu araç alışverişinde oldu. Oto galeriler satışlarda yüzde 5,9'luk artış görüldüğünü kaydetti. Yükselen benzin fiyatlarına rağmen benzin istasyonlarındaki satışlar sabit kaldı. İnternet üzerinden yapılan perakende satışlarda yüzde 1,3'lük artış oldu.
Satışlar mobilya mağazalarında yüzde 4,4; raporda yer alan tek hizmet kategorisi olan restoran ve barlarda yüzde 7,2; elektronik eşya ve elektrikli ev eşyasında yüzde 3,5 arttı.
Giyim mağazalarıyla sağlık ve kişisel bakım ürünleri mağazalarında da satışlar yükseldi. Spor malzemeleri, hobi ekipmanları ve müzik enstrümanları mağazaları binde 2 daha fazla satış yaparken yapı ve bahçe malzemelerindeki satışlar binde 3 arttı.
Geniş kapsamlı satış kazanımları
Kredi kartı borçlarına ilave olarak perakende satışlardaki artış kısmen 1981 yılından bu yana yapılan en büyük pahalılık zammına bağlı olarak da gerçekleşti. Ocak ayından itibaren Sosyal Güvenlik sistemindeki 65 milyon Amerikalı, emeklilik maaşlarını, enflasyon oranına bağlı olarak belirlenen zamla aldı. Birkaç eyalet, asgari ücrete de zam yaptı.
Son 53 yılın en düşük işsizlik oranı ve istihdam piyasasının sıkışık olması, maaş artışlarının sürmesine de neden oluyor. Geçen Mart ayından bu yana faizleri 450 baz puan arttırarak yüzde 4,50-4,75 aralığına yükselten FED'in Mart ve Mayıs'ta 25'er baz puanlık ili ilave faiz artışına daha imza atması bekleniyor.
Mali piyasalarsa Haziran'da bir faiz artışı daha öngörüyor.
ABD hükümeti, dün, tüketici fiyatlarının Ocak ayında arttığını ve enflasyonun düşüş hızının yıldan yıla oranının yavaşladığını bildirmişti.
Yatırım bankacılığı firması Brean Capital'dan kıdemli ekonomi danışmanı Conrad DeQuadros, "Tüketici direnci, FED'in, ekonominin arz ve talep dengesini yeniden kurmak için faiz oranlarını daha uzun süre arttırma istekliliğini körükleyebilir" dedi.
Otomobil, benzin, yapı malzemeleri ve gıda hizmetleri hariç tutulduğunda Ocak ayında perakende satışlar yüzde 1,7 arttı. Bu, bir yıl içinde çekirdek perakende satışlarda kaydedilen en büyük kazanım oldu.
Çekirdek perakende satışlar, en çok gayrisafi yurtiçi hasılanın tüketici harcamaları bileşenine denk düşüyor. Mali hizmetler firması JPMorgan, birinci çeyrek için gayrisafi yurtiçi hasıla tahminini yıllık yüzde 2'ye yükseltti. JPMorgan'ın daha önceki tahminiyse yüzde 1'di.
Öte yandan imalat zayıflasa da bu sektördeki resesyonun hafif olabileceği tahmin ediliyor. FED'den bugün gelen bir rapor, fabrikalarda üretimin Ocak ayında yüzde 1 arttığını gösterdi.
