NATO müttefikleri, Ukrayna'yı Kuzey Atlantik askeri ittifakının bir üyesi yapma sözünün "kesinlikle arkasında durma" konusunda anlaştı.
NATO Dışişleri Bakanları, kış koşullarına direnebilmesi için Kiev'e desteği arttırma ve Rusya tarafından tahrip edilen enerji altyapısının yeniden inşasına yardım etme sözü verdi.
Romanya'nın başkenti Bükreş'te bugün başlayan ve iki gün sürecek toplantıda biraraya gelen NATO Dışişleri Bakanları, Ukrayna'ya hava savunma sistemleri ve mühimmat yardımlarının yanısıra, müttefiklerin katkıda bulunabileceği bir NATO yardım paketi aracılığıyla, "yakıt, tıbbi malzeme, kış ekipmanı ve insansız hava aracı sinyal bozucuları dahil olmak üzere, ölümcül olmayan yardımın arttırılmasını" görüştü.
Bakanların çalışma akşam yemeğine, NATO'dan Patriot füzeleri isteyen Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitri Kuleba da katıldı.
NATO liderlerinin 2008'de Ukrayna ve Gürcistan'ın ittifaka üye olacağına dair söz verdiği Bükreş'teki Parlamento Sarayı'nda biraraya gelen bakanlar, Rusya'nın işgali karşısında bu taahhüdü yeniden ifade etmeyi kabul ettiler.
Dışişleri bakanları ortak sonuç bildirisinde, "İttifak'ın Açık Kapı politikasına olan bağlılığımızın arkasındayız. 2008 Bükreş Zirvesi'nde Gürcistan ve Ukrayna ile ilgili aldığımız tüm kararları yeniden teyit ediyoruz" ifadesine yer verdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, toplantı girişinde Ukrayna'nın üyeliğine desteğin sürmesini beklediğini belirterek, "Ancak şu anda asıl odak noktası Ukrayna'yı desteklemek. Bir savaşın ortasındayız ve bu nedenle Ukrayna'ya askeri, insani ve mali destek sağlamak için müttefiklerin birliğini baltalayacak hiçbir şey yapmamalıyız" sözleriyle, bu konunun savaşın bitiminden sonra ele alınacağının işaretini verdi.
Toplantıda bu nedenle, Ukrayna'nın NATO üyeliği desteklense de, bunun için somut adımlar ya da bir takvim belirlenmedi.
Enerji altyapıları için mali destek
Bakanlar ayrıca, sonuç bildirgesinde, "Rus saldırganlığına karşı kendi egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ve ortak değerlerini savunmaya devam eden Ukrayna'ya siyasi ve pratik desteği arttırmayı ve bu desteği gerektiği kadar sürdürmeyi" de kabul etti.
Ukrayna'nın elektrik, su ve ısıtma şebekeleri, sivil altyapıyı hedef alan ve haftalarca süren Rus füze ve drone saldırıları nedeniyle ağır hasar gördü. Batılı yetkililer, Rus saldırılarının, "Ukrayna'yı bu kış dondurma ve teslim olmaya zorlama girişimi" olduğunu söylediler.
İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, Putin'i, "Ukraynalılar’ı dondurup boyun eğdirmeye çalışmak için sivil ve enerji altyapısını hedef almakla" suçladı.
Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis, NATO'nun yedek tank rezervine dikkat çekerek, Twitter hesabından, "Sakin olun ve tank verin" mesajını paylaştı.
Estonya Dışişleri Bakanı Urmas Reinsalu da bir adım daha ileri giderek; NATO müttefiklerini GSYİH'lerinin yüzde birini Ukrayna'ya askeri destek olarak vermeye çağırdı ve bunun "stratejik bir fark" yaratacağını savundu.
Genel Sekreter Stoltenberg, "savaş meydanında kaybettiğini gören Rusya'nın yaklaşan kış koşullarını bir savaş silahı gibi kullandığını" dile getirerek, Ukrayna'ya bu konuda da destek vereceklerini açıkladı. Sonuç bildirgesinde bu destek şu ifadelerle yer buldu:
"Müttefikler, enerji altyapısını onarırken ve halkını füze saldırılarından korurken Ukrayna'ya yardım edecek. Ayrıca Ukrayna'nın savaş sonrası yeniden yapılanma ve reform yolundaki uzun vadeli çabalarını destekleme kararlılığımızı da sürdürüyoruz."
ABD, elektrik şebekesi ekipmanı satın almak için Ukrayna'ya 53 milyon dolar sağlayacağını duyurdu.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Bu ekipman, Ukraynalılar’ın kışı atlatmasına yardımcı olmak için acil olarak Ukrayna'ya teslim edilecek"denildi.
G7 dönem başkanı Almanya da, NATO buluşması çerçevesinde G7 Dışişleri bakanlarını da toplayarak, bu mali yardımı konuştu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın, Ukrayna'ya enerji alanında "önemli" miktarda bir mali yardım açıklaması da bekleniyor. ABD'nin Ukrayna ve Moldova'ya, enerji alanında 1,1 milyar dolarlık bir mali yardım yapmayı planladığı belirtiliyor.
Uzun vadeli askeri destek
NATO, Ukrayna'nın acil ihtiyaçlarının ötesinde, Sovyet döneminden kalma teçhizatını ittifakın modern standartlarına yükselterek ve daha fazla askeri eğitim sağlayarak ülkeye daha uzun vadede nasıl yardımcı olabileceğini de ele aldı.
Böylece müttefikler, Ukrayna'nın savaşın sona ermesinden sonraki yıllarda NATO'ya daha hızlı katılmasına yardımcı olmayı hedefliyor.
Slovakya Dışişleri Bakanı Rastislav Kacer, hem NATO hem de Kiev katılım müzakerelerine hazır olduğunda "tam üyeliğe geçişin çok yumuşak ve kolay olması" için müttefiklerin Ukrayna'ya yardım etmesi gerektiğini söyledi.
Ancak henüz Kırım sınırları dahi belirgin olmayan Ukrayna'nın, savaştan sonra bile NATO'ya yakın zamanda katılması olası görülmüyor.
Jeneratör ve çadır yardımı
Fransa, 13 Aralık'ta "Ukrayna sivil direnişine destek" konulu uluslararası bir bağış konferansı toplamayı planlıyor.
Avrupa Birliği de Sivil Koruma Mekanizması'nı etkinleştirerek, bu mekanizma aracılığıyla Ukrayna'ya yaklaşık 500 jeneratör ve 17 üye devlet arasındaki işbirliği sonucunda kış koşullarına uyarlanmış 2 bin çadır teslim edilmesini kararlaştırdı.
Ukrayna'daki savaştan ağır darbe alan Romanya ve Moldavya, savaştan ve soğuktan kaçarak sınırı geçen 2 milyondan fazla Ukraynalı mülteciyi ağırlıyor.
Yalnızca Bükreş şu anda yaklaşık 86 bin mülteciye evsahipliği yapıyor.
İsveç ve Finlandiya da sonuç bildirgesinde
NATO'ya tam üye olabilmek için, 30 NATO üyesi ülkeden yalnızca Türkiye ve Macaristan'ın katılım protokollerini onaylamasını bekleyen İsveç ve Finlandiya dışişleri bakanları da toplantıya katıldı.
NATO bildirisinde, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılımı konusunda bir kez daha güçlü ifadelere yer verilerek, "Katılımları onları daha güvenli, NATO'yu daha güçlü ve Avrupa-Atlantik bölgesini daha güvenli hale getirecek. Güvenlikleri, katılım süreci de dahil olmak üzere ittifak için doğrudan önem taşıyor" denildi.
Macaristan, iki İskandinav ülkesinin ittifaka katılım protokollerini 2023'ün ilk Meclis toplantısında onaylayacağını açıklarken, gözler yine toplantıya katılan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile iki dışişleri bakanının buluşmasına çevrildi.
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billstrom, Finlandiya ile birlikte Türkiye'nin Üçlü Muhtıra’da yer alan taleplerini karşılama yolunda ilerlediğini belirterek, "Herşey diyalogla ilerliyor. Mutabakat muhtırasında belirtilen tüm şartlara ulaşma yolunda emin adımlarla ilerlediğimize inanıyoruz" dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, Twitter hesabından, " Türkiye-İsveç-Finlandiya Üçlü Dışişleri Bakanları toplantısında; Üçlü Muhtıra çerçevesinde atılan adımları değerlendirdik, beklentilerimizi vurguladık" mesajını paylaştı. Çavuşoğlu toplantı sırasında, ikili görüşmeler de gerçekleştirdi.
