ABD Anayasa Mahkemesi’nin kürtaj hakkını anayasal güvence altına alan ve Roe v. Wade adıyla bilinen 50 yıllık kararı iptal etmesine tepki sürüyor. Başkent Washington dahil ülkenin pek çok kentinde protestolar düzenlendi. Kendilerini “yaşam hakkı yanlısı” olarak tanımlayan kürtaj karşıtlarıysa Anayasa Mahkemesi’nin kararından memnun.
Seçimin kadına ait olması gerektiğini savunanlarsa bundan sonraki süreçte doğum kontrol ya da LGBT hakları gibi özgürlük alanlarında olası kısıtlamalardan endişeli.
Muhafazakar yargıçların liberallere karşı ağırlıkta olduğu Anayasa Mahkemesi’nde geçen hafta yapılan oylamayla Amerika’da kürtajı yarım asırdır anayasal hak olarak tanıyan karar iptal oldu.
Karara tepki gösteren binlerce gösterici başkent Washington’da Anayasa Mahkemesi önündeydi. Mahkeme önünde tel örgüyle çevrili alanda kürtaj hakkını savunanlar toplandı.
Göstericilerin ellerinde “Kadınları değil silahları kısıtlayın”; “Kadın hakları insan hakkıdır”, “Benim bedenim benim kararım” yazılı pankartlar vardı.
Anayasa Mahkemesi’nin aldığı bu kararla Amerika’yı 150 yıl geriye götürdüğünü söyleyen Başkan Joe Biden, ülkede Kasım ayında yapılacak Kongre seçimlerine dikkat çekti: “Roe v. Wade kararının iptal edilmesiyle bu ülkede kadınların sağlığı ve hayatı risk altında. Bu karar hukukumuzun dengesini alt üst etmeye yönelik yıllardır devam eden kasıtlı bir çabanın bir sonucu. En çok yoksul kadınlar etkilenecek. Önümüzdeki sonbaharda bir kadının seçme hakkını yasalaştıracak daha fazla Kongre üyesi ve senatör seçilmeli.”
Anayasa Mahkemesi’nin muhafazakar yargıçlarından Clarence Thomas ise, kürtaj kararının ardından yaptığı açıklamada, mahkemenin doğum kontrol ve eşcinsel evliliği gibi hakları koruyan kararları da gözden geçirilebileceğini söyledi.
VOA Türkçe’ye konuşan ve kürtaj hakkını savunan protestocular da bundan sonra başka özgürlük alanlarına sıra gelebileceğinden endişeli.
23 yaşındaki Annabelle, “İnsan haklarında bizi geriye götüren ve eşcinsel evlilik ya da doğum kontrole erişim gibi insan haklarının geri alınmasının önünü açabilecek yıkıcı bir karar. Kongre kürtaj hakkını yasalaştırsa bile mahkemenin bunun anayasaya aykırı olduğuna karar vereceği kesin. Roe v. Wade teoride oy pusulasında olacaktır ancak uygulamada Anayasa Mahkemesi’nde üye sayısının artırılması konusunda adım atmaya istekli 60 senatörün desteği gerekir” diyor.
26 yaşındaki Alice ise, “Mahkemenin kararının kürtaj yaptırmak isteyen kadınların ölmesiyle sonuçlanacak olması çok üzücü. Bu konuda güçlü tavır sergileyen Demokratlar’ı seçmemiz gerekiyor. Yoksa haklarımız teker teker elimizden alınacak” sözleriyle tepkisini ifade ediyor.
Anayasa Mahkemesi önündeki protestolarda kadınların kürtaj hakkına destek vermek için gelen erkek göstericiler de vardı.
Şaman ritüel uygulayıcısı olan protestocu Garrett Jackson, “Bu karardan hayatı ciddi şekilde etkilenen çok kişi var. O nedenle buradayım. Bana göre insanlar dini ve siyasi görüş ayrılıklarını bir kenara koymalı ve insan ırkında tüm kardeşlerimizin iyiliği için yapılması gerekenlere bakılmalı” dedi.
Kendisini yaşam hakkından yana olarak tanımlayan ve kürtaj hakkına karşı çıkanlar bazı gruplar da oradaydı.
Genç Amerika Vakfı’ndan Kara Zupkus, “Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı alması için yıllardır mücadele veriyorduk. Çabaların sonuç vermesinden memnunuz. Hararetle tartışılan ve insanların ayrıştığı bir konu. Bence bunu oturup konuşabilmeliyiz. İnsanlar bu konuda çok kutuplaşmış durumda. Herkes ben haklıyım deyip karşı tarafın tezlerini dinlemiyor. Böyle bir yaklaşımdan uzaklaşmamız gerekir” diyor.
Anayasa Mahkemesi’nin tartışma yaratan kararının ardından eyaletlerden peşi sıra kürtajı yasaklayan adımlar geldi. Bu yasaklarsa mahkemelere taşındı.
Louisiana ve Utah eyaletlerinde mahkeme kürtaj yasaklarında yürütmeyi durdurma kararı aldı.
Kentucky, Idaho, Mississippi ve Teksas gibi eyaletlerde de kürtaj hakkını savunan kuruluşlar eyalet mahkemelerine dava açtı.
Kürtaj hakkına ilişkin tartışmanın, Amerika’da Kasım ayında Kongre’de hangi siyasi partinin çoğunluk olacağını ve 36 eyalet valisini belirleyecek olan ara seçim sürecinde kamuoyundaki tartışmalara yön veren konulardan biri olması bekleniyor.
