Pfizer'ın COVID-19’a karşı geliştirdiği ilaç daha fazla doktorca reçete edilirken, ilacın etkinliği hakkında soru işaretleri artıyor. Bu sorular arasında ilacı aldıktan sonra neden bazı kişilerde hastalığın nüksettiği de var.
Hap formundaki Paxlovid isimli ilaç, evde kullanım kolaylığı ve ciddi hastalıkları önlemedeki etkileyici sonuçları nedeniyle COVID-19'a karşı tercih edilen seçenek haline geldi. ABD hükümeti, Aralık ayında onaylanan ilaçtan 20 milyon kişiyi tedavi edecek kadar hap satın almak için 10 milyar dolardan fazla harcadı.
Ancak uzmanlar, hapları kullanan 1000 yetişkinin verilerine dayalı bir araştırmaya dayanarak, ağır COVID-19 geçirme riski yüksek olanlar için, ilaç hakkında hala öğrenilecek çok şey olduğunu söylüyor.
Hastalık neden bazı hastalarda nüksediyor?
Doktorlar, Paxlovid'in beş günlük hap kürünü tamamladıktan birkaç gün sonra semptomları geri dönen hasta vakalarını bildirmeye başladı. Bu vakalar nadir de olsa hastaların hala bulaştırıcı olup olmadığı ve ikinci bir Paxlovid kürü almaları gerekip gerekmediği sorularını gündeme getirdi.
Bu soruya yanıt geçen hafta ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nden (FDA) geldi. Semptomları nükseden kişilerde ciddi hastalık veya hastaneye yatış riski çok az olduğu için, FDA ikinci kür ilaç kullanımına tavsiye etmedi.
Paxlovid reçete eden doktorlardan Michael Charness geçen ay, semptomları nükseden bir hastayı rapor etti. 71 yaşındaki aşılı hastanın, ilacı kullanmasıyla semptomları azaldı; ancak daha sonra geri döndü; hastalığından dokuz gün sonra virüs seviyesinde de artış tespit edildi.
Charness, Paxlovid'in fazlasıyla etkili bir ilaç olmaya devam ettiğini söylüyor, ancak mevcut Omicron varyantına karşı daha az etkili olup olmadığını merak ediyor. Çünkü 500 dolarlık ilaç tedavisi, Corona virüsünün Delta varyantına karşı performansına göre test edildi ve onaylandı.
Boston kentinde ordu muhariplerini tedavi eden Charness, "Baskılanan virüsü temizleme yeteneği, özellikle aşılanmış kişiler için Omicron ve Delta için farklı olabilir" dedi.
Bazı hastaların bünyeleri, semptomların nüksetmesine daha açık olabilir mi? FDA ve Pfizer, ilaç firmasının orijinal çalışmasındaki kişilerin yüzde 1 ila 2'sinde virüs seviyelerinin 10 gün sonra yeniden yükseldiğini belirtiyor. FDA, hem gerçek ilacı hem de karşılaştırma grubunda etkisiz hapları alan kişiler arasında oranın yaklaşık aynı çıktığını da belirtti ve "Bu nedenle nüksetmenin ilaç tedavisi ile ilgili olup olmadığı belirsiz" açıklaması yaptı.
Bazı uzmanlar ise başka bir olasılığa işaret ediyor. O da Paxlovid dozunun, virüsü tamamen bastıracak kadar güçlü olmaması. Johns Hopkins Üniversitesi'nden virolog Andy Pekosz, bu olasılığın ilaca dirençli mutasyonları tetikleyebileceğinden endişe ediyor.
Pekosz, "Paxlovid'i uygun dozda verdiğimizden gerçekten emin olmalıyız çünkü bu ilacı kaybetmek istemem. Bu ilaç, pandemide kritik eşiği aşmamıza yardımcı olacak temel araçlardan biri" diye konuştu.
Paxlovid aşılı kişilerde ne kadar etkin?
Pfizer, Paxlovid'i, önceden COVID-19 enfeksiyonu olmayan ve kalp hastalığı, diyabet gibi diğer sağlık sorunları bulunmayan aşılanmamış yüksek riskli yetişkinlerde test etti. İlaç hastaneye yatış ve ölüm riskini yüzde 7'den yüzde 1'e düşürdü.
Ancak bu veri bugün, yetişkinlerin yüzde 89'unun en az bir doz olduğu Amerikan halkının büyük çoğunluğunu yansıtmıyor. Amerikalılar’ın yüzde 60 kadarı da bir noktada virüse yakalandı.
Minnesota Üniversitesi'nden araştırmacı ve doktor Dr. David Boulware, "2022'de dikkate aldığım nüfus bu çünkü aşılı ama COVID’e yakalanmış kişileri görüyoruz" diyerek ilacın bu hastalara fayda sağlayıp sağlamadığını sorguluyor.
Hastaneye yatış oranı zaten yüzde 1'in çok altında olan aşılı Amerikalılar için bu sorunun henüz net bir yanıtı yok.
Ancak yanıt, yüksek riskli aşılanmış kişileri içeren ve halen süren büyük bir Pfizer çalışmasından gelebilir. Hiçbir sonucun açıklanmadığı çalışmanın sonbaharda tamamlanması bekleniyor.
Pfizer geçen yıl, çalışmada ilk sonuçların Paxlovid'in semptomları önemli ölçüde çözme ve hastaneye yatışları azaltma hedeflerini karşılamadığını gösterdiğini açıklamıştı. Firma geçen yıl aşı olan veya takviye doz yaptıran kişileri, çalışmaya dahil etmeyi durdurdu. Dr. Boulware'e göre karar, çalışma dışı tutulan hastaların ilaçtan fayda sağlamadığını gösteriyor.
Çalışmanın en azından ilk verilerinin federal yetkililere açıklanması gerektiğini söyleyen Boulware, "ABD hükümeti bu ilaca milyarlarca dolar harcıyorsa, iyi bir politika oluşturabilmeleri için bu verileri yayınlamakta şart ne?" diye sordu.
Paxlovid, COVID-19 enfeksiyonunu önleme amaçlı kullanılabilir mi?
Pfizer kısa süre önce, COVID-19 bulaşmış kişilerin aile üyelerine önleyici amaçlı Paxlovid vermenin, hastalığa yakalanma olasılığını önemli ölçüde azaltmadığını bildirdi.
Ancak firma hala, Paxlovid'in aynı evde yaşayanlar arasında COVID-19'un süresini ve şiddetini azaltıp azaltmadığı dahil, erken kullanımın diğer birçok potansiyel faydasını araştırıyor.
