Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) Corona virüsü pandemisinin küresel bilançosuyla ilgili şimdiye kadarki en kapsamlı raporuna göre COVID-19 nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı, resmi verilerin ortaya koyduğunun neredeyse üç katı.
WHO'nun bugün yaptığı açıklamaya göre, 2021 yılı sonunda COVID-19'la bağlantılı can kaybı sayısı 14 milyon 900 bindi. 2020 yılı Ocak ayıyla 2021 yılı Aralık ayı arasında COVID-19 nedeniyle ölenlerin ve WHO'ya bildirilenlerin sayısı 5 milyon 400 binden fazlaydı.
WHO'nun verileri, COVID-19 enfeksiyonundan doğrudan yaşamını yitirenlerle salgın nedeniyle dolaylı olarak hayatını kaybedenleri kapsıyor. Salgındaki hızlı artışa bağlı olarak sağlık sistemlerinin aşırı derecede zorlanması nedeniyle başka hastalıkların tedavisi için sağlık hizmeti alamayanlar da bu sayıya dahil edildi.
COVID-19'a bağlı can kaybı sayılarını resmi olarak yeterli ölçüde rapor etmeyen ülkelerdeki ölümler de hesaba katıldı. WHO, pandemiden önce bile dünya genelinde her 10 can kaybından 6'sının bildirilmediğini kaydediyor.
WHO raporuna göre Hindistan'da şimdiye kadar COVID-19'la bağlantılı ölümlerin neredeyse yarısı bildirilmedi. Hindistan'da salgının en çok etkili olduğu 2021 yılı Mayıs ve Haziran aylarında 4 milyon 700 bin kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
Ancak Hindistan hükümeti, 2020 yılı Ocak ayıyla 2021 yılı Aralık ayı arasında pandemi nedeniyle 480 bin kişinin öldüğünü bildirmişti. WHO, Hindistan'ın bu hafta gönderdiği yeni verileri tam olarak incelemediğini kaydetti. Hindistan 3 Mayıs’ta 2020 yılında ülkede ölüme neden olan tüm sebepleri listelediği kendi ölüm oranları raporunu yayınladı ve WHO'nun paylaştığı verilere karşı çıktı. WHO, rapora, Hindistan'la halen süren iletişimle ilgili bir not ekleyebileceğini kaydetti.
Pandeminin yol açtığı can kaybı oranları üzerine aylardır çalışan ve uluslararası uzmanlardan oluşan WHO ekibi, verilerin eksik bildirildiği ülkeler için ulusal ve yerel verilerin bileşimini ve istatistik modellerini kullandı. Hindistan ise WHO'nun kullandığı bu metodolojiyi eleştiriyor.
Ancak başka bağımsız kaynaklar da Hindistan'daki ölü sayısının hükümetin resmi verilerinin çok üzerinde olduğunu kaydediyor. Bilim dergisi Science'de yayınlanan bir rapor, Hindistan'da COVID-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısının 3 milyonu bulmuş olabileceğini bildirdi.
Başka modellemeler de küresel çapta COVID-19'a bağlı ölümlerin, kayda geçen istatistiklerin çok üzerinde olabileceği yönünde benzer sonuçlar elde etti. 1918 İspanyol Gribi pandemisinde ölenlerin sayısının 50 milyon, 1980'li yıllarda patlak veren HIV epidemisinde ölenlerin sayısınınsa 36 milyon olduğu tahmin ediliyor.
"Omicron, önceki Corona virüsü varyantları kadar ciddi"
Öte yandan ABD’de yapılan kapsamlı bir araştırma, Omicron varyantının daha bulaşıcı ancak daha hafif olduğunu varsayan çalışmaların aksine, Corona virüsünün önceki varyantları kadar ciddi olduğunu ortaya koydu.
130 bin COVID-19 hastasının kayıtlarına dayanan araştırmayı yapan dört uzman, Corona virüsünün farklı varyantlarının dünya genelinde baskın olduğu son iki yıla atıfta bulunarak, "Hastaneye yatma ve ölüm riski, farklı dönemler arasında neredeyse aynıydı" dedi.
Nature Portfolio'da bağımsız uzmanların değerlendirilmeye aldığı araştırma, 2 Mayıs'ta bilimsel çalışmaların ön basımının yapıldığı Research Square platformuna yüklenmişti. Araştırma; demografi, aşı statüsü ve başka hastalıkları olan kişilerin hastaneye kaldırıldıktan sonraki bir yıl içinde ne kadar ölüm riski olduğunu ölçen Charlson Komorbidite Endeksi gibi etkenlerden arındırılarak yapıldı.
Massachusetts Hastanesi, Minerva Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden uzmanlar, Corona virüsünün Omicron varyantının daha az şiddetli hastalığa yol açtığını varsayan araştırmaların Güney Afrika, İskoçya, İngiltere ve Kanada'da yapıldığını söyledi.
Uzmanlar, çalışmanın, son dönem COVID enfeksiyonu dalgaları sırasında aşılı olan hastaların ve toplam enfeksiyon sayısının azımsanması gibi bazı kısıtlamaları olabileceğini de söyledi. Bunun nedeni, araştırmanın, evde uygulanan hızlı COVID testlerini yapan hastaları çalışma kapsamı dışında tutması.
Avrupa sonbahara kadar varyant aşılarını onaylamayı umuyor
Avrupa İlaç Dairesi (EMA) Omicron gibi Corona virüsü varyantlarına göre tasarlanan COVID-19 aşılarını Eylül ayına kadar onaylamayı umduğunu bildirdi.
EMA'nın biyolojik sağlık tehditleri ve aşı stratejisi sorumlusu Marco Cavaleri bugün yaptığı açıklamda, "Önceliğimiz, varyant uyumlu aşıların, Avrupa Birliği'nin sonbaharda başlatacağı yeni kitlesel aşı kampanyalarına hazır olması için en geç Eylül ayına kadar onaylanması. Bu süre, aşı imalatçılarına, ürünlerinde gereken ayarlamaları yapmaları için gereken zamanı tanır" dedi.
Pfizer/BioNTech ve Moderna’nın ürettiği elçi RNA aşıları, Omicron varyantını da kapsayacak şekilde yapılan çalışmalarda diğer firmalara göre ileride gidiyor.
Cavaleri, aşı geliştiren şirketlerin, sadece tek bir varyantı hedef alan aşıların iki varyantı hedef alanlara üstünlüğü olup olmadığını araştırdığını ve verileri birkaç ay içinde beklediklerini söyledi.
Moderna, daha geniş kapsamlı koruma sağlama amacıyla, hem Omicron hem de Corona virüsünün orijinal varyantını hedef alan yeni nesil takviye aşısı üzerinde çalışıyor. Moderna'nın yeni aşısının ilk deney verilerinin Haziran ayında hazır olması bekleniyor.
BioNTech ve Pfizer ise Mart ayı sonunda, sadece Omicron varyantını hedef alan takviye aşıya öncelik veren deneyinin kapsamını, Corona virüsünün orijinal versiyonunu da hedef alacak şekilde genişletti.
Cavaleri'ye göre Avrupa Birliği ülkelerinde yaşayanların yaklaşık yarısı tam olarak aşılandı. 18 yaş üzerindeki yetişkinlerin yüzde 15'iyse tek doz aşı bile yaptırmadı.
