ABD Kongresi bu hafta Çin’le rekabet konusunda kapsamlı bir yasayı geçirme konusunda önemli bir adım daha attı. 2022 ABD Rekabet Yasası, hafta başında 28 ret oyuna karşı 68 kabul oyuyla Senato’dan geçti. Böylelikle yasanın son defa görüşüleceği Temsilciler Meclisi’nden geçmesi konusunda önemli bir uzlaşma zemini sağlanmış oldu. Tasarının epey farklı bir versiyonu, Şubat ayında Temsilciler Meclisi’nde 210’a karşı 222 oyla kabul edilmişti.
Beyaz Saray, yasaya dair gelişmeleri memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Yapılan açıklamada “Başkan’ın uzunca bir süredir savunduğu ülke içerisindeki yatırımların arttırılması, yenilikçi fikirleri desteklemek ve bu fikirlerin laboratuvarlardan üretim tesislerine geçmesine yardımcı olmak ve orta sınıf üzerinde fiyat baskısı oluşturan yarı iletkenlerin tedarik zinciri sorunlarını ele almak gibi konularda her iki partiden de açık bir destek var” denildi.
Yeni yasayla düzenlenecek mevzuatta, ABD’nin Çin tarafından üretilen yarı iletkenler gibi ürünlere bağımlılığının azaltılması için Amerikalı imalatçılara 52 milyar dolarlık destek sağlanması öngörülüyor. Benzer şekilde kritik elektronik cihazları, savunma teçhizatı ve otomobil parçaları gibi bazı ekipmanların üretimlerinin desteklenmesi için de 2 milyar dolarlık bir kaynak desteği sağlanacak. Tedarik zinciri ve araştırma geliştirme çalışmaları da desteklenecek.
Tayvan’la ilgili düzenlemeler
Yasa tasarısında ayrıca Tayvan konusunda da düzenlemeler yer alıyor. ABD ve Tayvan arasında kültürel değişim konusunda kaynak sağlanması, Tayvan’ın ABD’nin Hint-Pasifik bölgesi stratejisinin bir parçası olarak kabul edilmesi ve Tayvanlı yetkililerin ABD ziyaretlerinde Tayvan bayrağını kullanması engelinin kaldırılması gibi düzenlemelerle, Çin’le ilgili insan hakları ve demokrasi konularına atıfta bulunuluyor.
Senato İstihbarat Komisyonu Başkanı Mark Warner 29 Mart’ta yasayla ilgili Twitter hesabıyla ilgili yaptığı paylaşımda “ABD Rekabet Yasası’nın geçmesi, uzun dönemli enflasyon mücadelesi ve Amerikan imalat sektörüne hedefli yatırımların yapılması için gerçek bir girişim anlamına geliyor. Başından bu yana bu yasa üzerinde çalışıyorum ve artık sonuca erdirmeye hazırım” ifadelerini kullandı.
Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer da yaptığı açıklamada “Bu yasanın, Kongre’nin ABD’de daha fazla istihdam yaratma, tedarik zincirleri sorunlarının giderme ve uzun vadede ekonomimizi güçlendirecek ABD yaratıcılığına destek sağlama konusundaki en önemli adımlarından biri olacağına inanıyorum” dedi.
Schumer yasa versiyonlarıyla ilgili Temsilciler Meclisi ve Senato arasındaki uyum sürecinin de bu hafta sonuna kadar başlayacağını belirtti.
Her ne kadar iki partili destek olsa da Senato Dış İlişkiler ve İstihbarat komisyonlarının üyesi Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio, yasanın yetersiz olduğunu söyledi.
Washington’daki düşünce kuruluşu Miras Vakfı’nda bir konuşma yapan Rubio, yasayı “sözde Çin yasası” diye nitelendirdi. Rubio “Yasa kendi ülkemizin kapasitesine yeniden yatırım yapma konusunda anlamlı adımlar içeriyor. Yasanın iyi tarafları var ama halkın vergileriyle finanse edilen yatırımları ve endüstriyel araştırmaları korumak adına yeterli güvenceleri sağlamıyor. Bunun nedeni de üniversitelerin ve sanayicilerin baskısı. Milyarlarca, yüz milyonlarca, on milyonlarca dolarlık destek ve Çinliler’in çok daha az maliyetle bu teknolojileri çalmasına sağlanan olanak. Artık çalmak için daha da fazlasına erişebilecekler” dedi.
Marco Rubio, Çin’in ABD şirketlerinde kendi çıkarlarını korumak adına lobi yapmalarının önüne geçilmedikçe bu sorunun gerçekten çözülmesinin mümkün olmadığını belirtti. Rubio “Şirketler Çin Komünist Partisi’ni ve Çin lideri Xi Jinping’in yatıştırmakla daha çok ilgileniyorlar çünkü bu sayede kar marjlarını maksimize edebiliyorlar. Buna ülkeleri için doğru olanı yapmaktan daha fazla ilgi gösteriyorlar” diye konuştu.
Çin’den tepki
Yasa tasarısının ABD Senatosu’nda kabul edilmesine Çin’den de tepki geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, “Söz konusu yasa tasarıları Çin tehdidini abartıyor, Çin’le stratejik rekabeti savunuyor ve bir şey kazandırmayan Soğuk Savaş fikirleriyle dolu. Yasa ABD ve Çin’de işbirliğini güçlendirme arzusunda olan kesimlerin arzularıyla ters düşüyor. Çin iddialara ısrarla karşı çıkıyor ve kendi çıkarlarını korumak adına gerekli adımları da atacaktır” dedi.
