Türkiye’deki yaklaşık 6 milyon asgari ücretli çalışanın merakla beklediği yeni maaşlarının belirlenmesi için ilk toplantıya bir gün kala üç büyük konfederasyon, taleplerini basın açıklamasıyla dile getirdi. Diyarbakır’daki açıklamaya katılan sendikacılar, asgari ücretin en az 5 bin lira olması gerektiğini söyledi.
Türkiye’nin en büyük işçi örgütlerinden olan TÜRK-İŞ, HAK-İŞ ve DİSK, 2022 yılında uygulanacak asgari ücretin belirleneceği toplantıdan bir gün önce ortak bir deklarasyon yayınladı. Sendika şubelerinin bulunduğu illerde eş zamanlı olarak açıklanan deklarasyonda, çalışan kesimin temsilcilerinin talepleri dile getirildi.
Diyarbakır’da düzenlenen basın açıklamasında konuşan Türk-İş 7. Bölge Temsilcisi Bahri Zülküf Karakoç, asgari ücretin Anayasa’ya uygun olması gerektiğini söyledi. Asgari ücretten yapılan verdi kesintilerinin net ücrete ilave edilmesini isteyen Karakoç, taleplerini şöyle dile getirdi: “Asgari ücret net olarak açıklanmalıdır. Bu ücretten yapılacak vergi, sosyal güvenlik vb. kesintiler net tutarın üzerine ilave edilmeli ve yıl boyunca asgari ücret açıklanan bu net ücretin altına düşmemelidir. Asgari Geçim İndirimi işçinin medeni durumuna göre ayrıca ilave edilmelidir. Tüm ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmı vergiden muaf olmalıdır. Gelir vergisi tarifesi en az yeniden değerleme oranında arttırılmalıdır. Ayrıca ücretliler için damga vergisi uygulaması kaldırılmalıdır. Asgari ücret sonrası ilk vergi basamağı için uygulanacak oran da yüzde 10 olmalıdır. Asgari ücret, ekonomik ölçülerin ötesinde sosyal bir ücret olarak kabul edilmeli ve bu özelliği temel alınarak belirlenmelidir.”
Beklenti 5 Bin TL
Açıklamaya katılan sendika temsilcileri beklentilerini VOA Türkçe mikrofonlarına anlattı. Tes-İş Genel Sekreteri İlhan Çiçek’e göre asgari ücret en az 5 bin TL olmalı. Bu rakamın verileceğine dair umudu olmadığını ifade eden Çiçek, “İnsanca yaşanabilir bir seviye olan en az 5 bin lira olmalıdır. Bugünkü şartlarda bu seviyeye çıkarılması bu ekonomide zor görünüyor. Hükümet açısından kamu kesimi olan taraf açısından biraz zor” dedi.
Haber-İş Sendikası Şube Başkanı Yusuf Vurgun ise 4 bin 500 TL'yi işaret etti. Bu rakamın verileceğinden umutlu olan Vurgun, “Net 4 bin 500 olması lazım. Enflasyonu biliyorsunuz, ortamı görüyorsunuz, zamları, dövizi görüyorsunuz, hepsi ortada. En az 4 bin 500 olması gerekiyor. Bence olabilir, yapılabilir. Bugünkü şartlarda olabilecek bir şey” diye konuştu.
Yol-İş 1 Nolu Şube Başkanı Bülent Yentürk te, 5 bin TL olması gerektiğini savunanlardan. Yentürk, talebinin gerekçesini şu cümlelerle dile getirdi: “Asgari ücretin 5 bin TL’nin üzerinde olması gerekiyor. 5 bin TL olması bile bu işçi arkadaşlara az gelecek gibi. Enflasyonun yükselmesi var. Mevcut sistemde olma gibi bir ihtimali var, olması gerekiyor. İnsanların refah düzeyi düşüyor, insanlar geçinemiyor. Bir iyileştirmenin acilen yapılması lazım.”
Tes-İş 2 Nolu Şube Başkanı Şükrü Kaçmaz 4 bin 500 TL'nin alt sınır olması görüşünde. 5 bin TL ile çalışanların nefes alacağını savunan Kaçmaz, “Tek kişilik bir çalışanın asgari 3 bin TL gideri var. Bunu göz önüne aldığımızda evli bir çalışanın 4 kişilik ailesini sayarsak çok yüksek rakamlara tekabül ediyor. Bundan dolayı 4 bin 500'ün altında olmamalıdır. 5 bin olursa biraz nefes alır diye düşünüyoruz. Yetmez ama nefes alır” şeklinde konuştu.
Asgari ücret nasıl belirleniyor?
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2020 yılı verilerine göre Türkiye’de çalışan kayıtlı işçi sayısı 15 milyon 203 bin 423. Bunların yüzde 42’si yani 6 milyon 390 bin 19’u ise asgari ücretle çalıştı. Türkiye’de asgari ücret her yılın son ayında toplanan ve işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor.
Yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında dört kez toplanıyor. Bakanlıktaki ilk toplantının ardından komisyon, işçi, işveren ev sahipliğindeki toplantıların ardından son toplantısını tekrar bakanlıkta yapıyor. Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
