Son yıllarda Türkiye’ye gelen sığınmacıların geçiş güzergahı haline gelen Diyarbakır’da, Baro sığınmacılara daha iyi bir hukuki destek vermek amacıyla üyelerine ‘Mülteci Hukuku’ eğitimi verdi. Eğitime katılan uzmanlar, avukatların mülteci hukukunu öğrenmesiyle sığınmacıların daha az hak ihlaline uğrayacağını düşünüyor.
Diyarbakır Barosu İnsan Hakları Merkezi bünyesinde kurulan Mülteci Komisyonu, baro üyelerini ‘Mülteci Kanunu’ konusunda bilinçlendirmek amacıyla ‘Mülteci Hukuku Eğitimi’ düzenledi. Tahir Elçi Konferans Salonu'nda düzenlenen eğitime çok sayıda avukat katıldı. Türkiye’nin değişik illerinden mülteci hukuku konusunda uzman avukatlar, Diyarbakır’daki meslektaşlarına eğitim verdi.
Eğitim toplantısının ilk gününde ‘Temel kavramlar ve iltica hukukuna genel bakış, uluslararası koruma prosedürünün kabulü, reddi, idari itiraz ve idari yargı yolu, geçici koruma prosedürü, idari gözetim ve sınır dışı kararları, olağan ve olağanüstü yargı yolları’ konuları anlatıldı.
Mülteci hukuku eğitimine neden ihtiyaç duyduklarını VAO Türkçe’ye anlatan Diyarbakır Barosu İnsan Hakları Merkezi Sorumlusu Diyar Çetedir, sığınmacıların yoğun hak ihlaline uğradıklarını savundu. İhlalleri azaltmayı amaçladıklarını ifade eden Çetedir, birçok sığınmacının Diyarbakır’a gönderilmesi nedeniyle, eğitimin daha fazla önem kazandığına dikkat çekti. Eğitimin mültecilerin uğradığı hak ihlallerinin önüne geçeceğini savunan Çetedir, “Gerek Afganistan gerekse Suriye'den gelen mülteci yoğunluğu nedeniyle çok ciddi bir şekilde hak ihlali bulunmaktadır. Bu nedenle Diyarbakır Barosu olarak daha fazla hukuksal destek sunabilmek açısından bu çalışmayı yapıyoruz. Bölgeden mülteci sayısı yoğunluğu nedeniyle uğramış oldukları hak ihlallerinin düşürülmesi konusunda etkisi olacağını düşünüyoruz” dedi.
“Mülteci hukuku fakültelerde okutulmuyor”
10 yıla yakın süre Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Van Saha Ofisi’nde çalışan Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu’ndan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Mahmut Kaçan da eğitim verenler arasındaydı. Meslektaşlarına ‘uluslararası koruma prosedürünün kabulü, reddi, idari itiraz ve idari yargı yolu’ konularında bilgilerini paylaşan Kaçan, toplantıdan sonra VOA Türkçe’nin sorularını yanıtladı. Mülteci hukukunun fakültelerde okutulmadığına dikkat çeken Kaçan, 2014’teki yasal düzenlemeden sonra avukatların bu alandaki rolünün arttığına işaret etti. Avukatların daha çok başvurulardan sonra deneyim kazandıklarını ifade eden Kaçan, “Bu konudan hem teorik olarak hem pratik olarak daha donanım, deneyim kazanmak açısından bu tür eğitimlerin önemli olduğunu düşünüyorum” dedi. Eğitimlerin sığınmacılar açısında da önemli olduğunu vurgulayan Kaçan, şöyle devam etti: “Mülteciler için de çok faydalı olacak çünkü daha etkin, doğru bir hukuksal destek alabilecekler. Şimdiye kadar bu alanda çalışmayan, bilmeyen, bu alanın özelliklerini koşullarını bilmeyen avukatlar işin içine girince, kişilerin hukuksal yollardan etkin sonuç alma şansları da azalıyordu. Bu alanı bilen, eğitimli, deneyimli ne kadar çok avukat yer alırsa, mültecilerin hakları, savunma sistemine, iltica sistemlerine erişimleri, maruz kaldıkları hak ihlalleri ile ilgili hukuksal süreçleri etkili bir şekilde takip etme şansları olacaktır.”
“Geri gönderme merkezlerine sadece avukatlar girebiliyor”
‘Temel kavramlar ve iltica hukukuna genel bakış’ konusunda eğitim veren İzmir Barosu avukatlarından ve Mülteci Hakları Derneği Üyesi Eda Bekçi ise geri gönderme merkezlerine sadece avukatların girebilmesi nedeniyle eğitimin önemli olduğunu söyledi. VOA Türkçe’ye konuşan Bekçi, mülteci hukukunu ‘kapalı kutu’ olarak nitelendirdi. Mülteci hukukunda avukat ve baroların rolüne değinen Bekçi, “İnsanların hakları, erişim meselesinde avukatların ve baroların rolü çok büyük. Uluslararası koruma kanununda yabancılara pozitif yükümlülük getirmiş durumda. Barolara da sınır dışı işlemlerinde ve uluslararası koruma işlemlerinde adli yardım mekanizmaların işletilmesi gerektiği vurgusu var. Bu bağlamda misyonumuz avukatların mesleki donanımının sağlanması, geri gönderme merkezleri, sınır dışı işlemleri ve uluslararası koruma prosedürüne erişimde yaşanan sorunlarda, kişilerin dil bilmemesi, bulundukları ülkenin hukuki sistemli bilmemeleri bir dezavantaj sağlıyor. Geri gönderme merkezlerine özellikle girebilecek tek kişi avukatlardır. Onun dışında hiç kimsenin, Göç İdaresi personeli hariç, geri gönderme merkezlerine girme şansı yok. O nedenle mültecilerin haklarına erişimi konusunda avukatların rolü çok büyük” şeklinde konuştu.
İki gün sürecek toplantının ikinci gününde ‘haklar ve yükümlülükler, uluslararası koruma ve geçici korumada özel hukuk problemleri, adli yardım işleyişi’ konularında eğitim verilecek.
