Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı OECD, uzun müzakerelerin ardından, çok uluslu şirketlerin vergilendirilmesine ilişkin nihai anlaşmayı sonuçlandırdı. OECD'nin şemsiyesi altında konuyu ele alan 140 ülkeden 136'sı GAFA şirketleri olarak tanımlanan çok uluslu şirketlerin "yüzde 15 oranında küresel asgari vergi ödemesini" kabul etti. Uygulanması durumunda yıllık 150 milyar dolar ek vergi geliri getirmesi beklenen anlaşma, G-20 liderlerine sunulacak.
Merkezi Paris'te bulunan OECD tarafından yürütülen, Google, Amazon, Facebook ve Apple gibi dev şirketlerin ilk harfinden adını alan ve "çok uluslu şirketlerden küresel vergi alınmasını içeren" GAFA vergisi müzakereleri tamamlandı.
Reform taslağı, devletler arasındaki rekabeti engellemek ve vergi optimizasyonu şampiyonu GAFA şirketlerini daha fazla vergilendirmek amacını taşıyor. Temmuz ayında Venedik'te yapılan G-20 zirvesinin ardından, reformun müzakerelerini yürütme görevi OECD'ye devredilmişti. Cuma akşamı açıklama yapan OECD, müzakerelere katılan 140 ülkeden 136'sının "çok uluslu şirketlerin, faaliyet gösterdikleri ülkede, yüzde 15 asgari küresel vergi ödemesi" ilkesi üzerinde anlaştığını açıkladı.
Dünyanın bir ucundan öbür ucuna 140 ülkeyle 20 gündür yapılan yüksek tansiyonlu ve zor geçen nihai müzakerelerin ardından, küresel şirketler için çıkarılan ilk verginin çerçevesini belirleyen nihai taslak tüm detaylarıyla tamamlandı. Taslak, planlandığı gibi, 30 ve 31 Ekim'de yapılacak Roma zirvesinde, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu en zengin 19 ülke ve AB'nin temsil edildiği G-20'nin devlet ve hükümet başkanlarının onayına sunulacak. Vergi reformunun 2023 yılında uygulamaya girmesi hedefleniyor.
750 milyon asgari ciro sınırı
OECD açıklamada, yeni asgari vergi reformunun, "cirosu en az 750 milyon Euro olan şirketler için geçerli olacağı ve küresel olarak her yıl yaklaşık 150 milyar dolar ek vergi geliri elde edilmesini sağlayacağı" vurgulandı. Uzlaşma taslağına göre, özellikle cirosu 20 milyar Euro'yu aşan en karlı 100 çokuluslu şirketin gerçekleştirdiği karların dağıtımı konusunda çeşitli parametreler belirlendi. İlk yüzde 10, şirket genel müdürlüklerinin bulunduğu ülkelere gidecek. Ek karın yüzde 25'i tüketim ülkeleri arasında ciro düzeyine göre dağıtılacak.
OECD Vergi İşleri Direktörü Pascal Saint-Amans, Fransız BFM TV'ye yaptığı açıklamada, "Tarihi bir anlaşma yaptık. Bu ancak yüzyılda bir olur. Uluslararası vergilendirme konusunda, önümüzdeki yüzyıl için yeni kuralları koyduk" dedi.
Vergi cennetlerine karşı
Yıllardır süren müzakerelerde, vergi cennetlerine ve damping stratejilerine karşı bir silah olarak tasarlanan küresel asgari vergi projesi, reformun ana unsurunu oluşturuyor. Ancak OECD tarafından varılan uzlaşma için ABD, Çin ve Hindistan'ın da aralarında olduğu ülkelerle son dakikaya kadar pazarlıklar sürdü. İrlanda, Macaristan, Polonya ve Estonya, teknik bir takım ek tavizlerle en geç ikna edilen ve anlaşmaya son katılan ülkeler oldu. Pakistan, Kenya, Sri Lanka ve Nijerya ise onay vermedi.
Uzlaşmaya varmak için mümkün olduğu kadar çok ülkeyi anlaşmaya dahil etmek isteyen OECD, küresel asgari vergi oranını "en az yüzde 15" oranında uzlaştı, ancak "en az" ifadesini de taslağa ekleyerek, gelecekte daha yüksek oranda bir uzlaşma yapılabilmesinin kapısını da açık bıraktı.
Bu projeye öncülük eden ülkeleriden birisi olan Fransa'nın Maliye Bakanı Bruno Le Maire, "Bu, dört yıllık yoğun müzakerelerin sonucudur. Bu bir vergi devrimidir. Çünkü geri dönmeyeceğiz. Sonunda, dijital devler, Fransa dahil, kar elde ettikleri ülkelerde adil vergi paylarını ödeyecekler. Asgari vergi oranı sayesinde, vergi optimizasyonuna karşı daha etkin bir şekilde mücadele edebileceğiz" diye konuştu.
Biden: "Anlaşma Amerikalı çalışan ailelere yardım edecek"
Anlaşmayla ilgili olarak Başkan Joe Biden da açıklama yaptı. Biden, çok uluslu şirketlerin yüzde 15 oranında küresel asgari vergi ödemesini öngören yeni küresel anlaşmadan memnuniyet duyduğunu kaydetti ve bunun Amerika’daki çalışan ailelere yardımcı olacağını belirtti.
“Yıllar boyunca Amerikalı çalışanlar ve vergi mükellefleri, istihdam ve karlarını yurtdışına taşıdıkları için çok uluslu şirketleri ödüllendiren bir vergi sisteminin bedelini ödedi” diyen Biden, bunun sadece Amerikalı çalışanlara zarar vermekle kalmadığını, aynı zamanda ABD’nin birçok müttefikini de rekabet açısından dezavantajlı bir konuma soktuğunu ifade etti.
