Başkan Joe Biden’ın galip geldiği 3 Kasım 2020 başkanlık seçimleri sonuçlarının Kongre’de resmi olarak onaylandığı gün eski Başkan Donald Trump destekçilerinden oluşan kalabalık bir grup, seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla oylamayı durdurmak için Kongre binasına baskın düzenledi. 5 kişinin yaşamını yitirdiği ve çok sayıda emniyet görevlisinin yaralandığı olaylarda binaya şiddet yoluyla girenlerin sayısının 800’den fazla olduğu tahmin ediliyor.
Olayın üzerinden yaklaşık 5 ay geçti ancak Demokratlar ve Cumhuriyetçiler tarihe geçen bu baskın konusunda hala görüş ayrılığı yaşıyor. Cumhuriyetçiler olayı kınamakla birlikte aralarında bazıları şiddete başvuranların Trump destekçileri olmadığını, aşırıcı grupların üyeleri olduklarını savunuyor. Cumhuriyetçiler arasında, baskını Antifa gibi aşırı sol grupların düzenlediği yönünde iddiaları da hala duymak mümkün.
Mevcut delillerse bunun aksini kanıtlıyor. Baskınla ilgili federal düzeyde yürütülen soruşturma kapsamında, Mayıs ayı başı itibariyle 440’dan fazla kişi gözaltına alındı. Bu kişiler Trump’ın, seçimlere hile karıştırıldığı yönündeki iddialarını savunuyor. Aralarında 100’den fazlasının hüküm giymesi bekleniyor.
“Kongre’de cadı avı”
ABD Temsilciler Meclisi’nin Demokrat üyeleri baskının Kongre’de de soruşturulması için 10 üyeli bir partilerüstü komisyon kurulması için hazırlanan yasa tasarısını onayladı. Ancak, Senato’daki Cumhuriyetçiler benzer bir tasarıyı geçen hafta reddetti.
Amerikalı seçmenler de bu konuda bölünmüş durumda. Bu kutuplaşmanın ağırlıklı olarak partiler arası olduğu gözlemleniyor.
Harvard Üniversitesi bünyesinde, 19-20 Mayıs tarihlerinde düzenlenen Harris Anketi sonuçlarına göre, Demokrat seçmenlerin yaklaşık yüzde 70’i Kongre Binası’na yönelik saldırının Kongre’de de soruşturulması gerektiği görüşünde.
Cumhuriyetçi seçmenlerin yüzde 62’si ise Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ve Adalet Bakanlığı’nın yürüttüğü soruşturmaların yeterli olduğunu savunuyor.
Anket sonuçlarında, bağımsız seçmenlerin bu konuda eşit oranda bölündüğü görülüyor.
6 Ocak’ta Trump destekçileri tarafından düzenlenen protestolara katılan ve Kongre baskınını yakından gören Floridalı emekli ABD Hava Kuvvetleri mensubu Harvey Wasserman, Cumhuriyetçi Parti seçmeni. Amerika’nın Sesi’ne (VOA) konuşan Wasserman, olayları kınamakla birlikte, gerçeğin hiçbir zaman ortaya çıkmayabileceğini söylüyor. Kongre’de soruşturma yürütülmesine karşı çıkan Cumhuriyetçiler’den olan Wasserman, “Bir başka Kongre cadı avına daha para harcamamız gerekmiyor” dedi.
Wasserman gibi Floridalı Trump destekçisi Jillian Dani de Kongre’de de soruşturma yürütülmesi görüşüne karşı çıkıyor. Ancak Dani bir taraftan da, Siyahların Hayatı Önemlidir hareketinin öncülüğünde geçen yıl düzenlenen ırkçılık karşıtı protestoların da soruşturulması gerektiğini söylüyor.
VOA ile görüşlerini paylaşan Dani, hem Kongre baskını sırasında hem de siyah Amerikalı George Floyd’un beyaz polis memur tarafından öldürülmesine tepki olarak patlak veren ırkçılık karşıtı protestolarda şiddet eylemleri yaşandığına vurgulayarak, “Protestocuların çoğunluğu barışçıydı ama küçük bir grup herşeyi mahvetti” diyor.
“Daha fazla soruşturma gerekiyor”
VOA muhabirlerine konuşan Demokratlar’ın çoğu Trump destekçilerinin seçim protestosuyla ırkçılık karşıtı protestoların çok farklı olduğunu savunuyor, Kongre baskınında protestocuların amacının adil olduğu kanıtlanan bir seçimin sonuçlarının onaylanmasını engellemek olduğunu hatırlatıyor.
Demokratlar arasında, Siyahların Hayatı Önemlidir protestolarında daha fazla can kaybı olmasına rağmen bu protestoların büyük oranda barışçı geçtiğine vurgu yapanlara da sık rastlanıyor.
Princeton Üniversitesi ve Silahlı Çatışma Veri Projesi kuruluşunun ortak yürüttüğü ABD Kriz Gözlem raporuna göre, 2020 yılında Amerika genelinde 2 bin 700 farklı noktada 10 binden fazla protesto düzenlendi ve bunların yüzde 94’ünde şiddet olayları yaşanmadı. Bu protestolara bağlı yaşanan can kaybının da en az 25 olduğu belirtiliyor.
Pennsylvania eyaletinden bağımsız seçmen Abby Rae Lacombe de daha fazla soruşturma yürütülmesinden yana olanlar arasında. Lacombe, Kongre baskınından sorumlu olanların tespit edilip cezalandırılmaması halinde, Amerika’nın “çökeceğini ya da iç savaşa sürükleneceğini” düşünüyor.
Bir başka Pennsylvanialı Demokrat seçmen Jordan Smith de her ne kadar halk Corona virüsü pandemisi nedeniyle stres altında olsa da, 6 Ocak olaylarının bu süreçte de dikkatle soruşturulması gerektiği görüşünde. Smith, “Şu an en büyük düşmanımız kendi yurttaşlarımız” diyor.
6 Ocak olayları neye işaret ediyor?
Smith bir taraftan da 6 Ocak’ta başkent Washington’da toplanan Trump destekçileri arasında barışçı protesto düzenleyenlerle Trump’a oy veren 73 milyon seçmenin de unutulmaması gerektiğinin altını çizerek bu kişilerin tamamına bir suçlama yöneltilmesinin önüne geçilmesi çağrısı yapıyor.
Virginia Üniversitesi Siyaset Merkezi’nden İletişim Direktörü Kyle Kondik Kongre’deki Cumhuriyetçiler’in soruşturma komisyonu kurulması önerisine siyasi nedenlerle karşı olduğunu şu sözlerle ifade ediyor: “O gün ne olduğunu tam olarak anlamanın ülkenin geleceği için önemli olduğunu düşünüyorum ama Cumhuriyetçiler’in çoğu bu görüşte değil gibi görünüyor. Soruşturmanın kendilerine siyasi açıdan zarar vereceğini tahmin ediyorlar çünkü sonuçta Cumhuriyetçi Partili siyasetçiler kıvılcımı başlattı, seçmenleri de saldırıyı yaptı.”
Saldırıyı düzenleyenlerin cezasız kalmaması gerektiğini savunan Cumhuriyetçiler de var. Ancak eski Başkan Trump’ın suçlanmasına karşı tepkilere daha sık rastlanıyor. Cumhuriyetçi seçmen Dani, 6 Ocak günü Kongre’ye baskın düzenleyenlerin cezalandırılmasından yana olmasına rağmen, “Trump gibi siyasetçilerin şiddeti teşvik etmekle suçlanmalarını” doğru bulmadığını söylüyor.
Soruşturmanın Kongre’yle sınırlı kalmaması gerektiğini savunan uzman Kondik, 6 Ocak olaylarının Amerika’yla ilgili önemli işaretler verdiğini ifade etti: “ABD Kongre binasına saldıranlar, muhafazakar siyasetçilerin öne sürdüğü bir yalanın peşinden giderek seçim sürecini baltalamak isteyen bir grup ‘haftasonu savaşçısından’ oluşuyordu. Bu bizi ne kadar da zayıf gösterdi! Eğer içinde bulunduğumuz 21’inci yüzyılda, içten bir çürüme nedeniyle düşersek, 6 Ocak 2021 tarihine bakıp, bunun hikayemizin önemli bir parçası olduğunu reddetmek zor olacak. O gün yaşananları soruşturmaya devam etmek zorundayız.”
