ABD Temsilciler Meclisi eski Başkan Donald Trump hakkındaki azil gerekçesini Senato'ya sunmaya hazırlanırken Trump'ın Senato'da yargılanmasına karşı çıkan Cumhuriyetçi partili senatörlerin sayısı yükseliyor. Bu durum, Trump'ın 6 Ocak'ta ABD Kongresi'ne yönelik baskını kışkırttığı iddiasından suçlu bulunma olasılığını zayıflatıyor.
Temsilciler Meclisi'ndeki Demokrat Partililer'in Trump hakkındaki "isyana teşvik" suçlamasını Pazartesi akşamı geç saatlerde Senato'ya iletmesi bekleniyor. Senato'da yapılacak yargılamada savcılık görevi üstlenecek Demokrat Partili dokuz Temsilciler Meclisi üyesinden oluşan kurul, Senato'ya giderek azil gerekçesini içeren karar tasarısını sunacak. Demokratlar, 6 Ocak'taki Kongre baskınında rol oynadığı gerekçesiyle Trump'ın suçlu bulunmasını ve yapılacak ayrı bir oylamada Trump'ın bir daha başkanlık görevine gelmesinden men edilmesini umuyor.
Ancak Kongre baskınından bu yana Cumhuriyetçi Parti içindeki Trump karşıtı hislerin azaldığı, Trump'ın başkanlık döneminin sona ermesiyle birlikte Senato'daki yargılama sürecinde jüri görevi üstlenecek Cumhuriyetçiler'in, ilk azil davasında olduğu gibi, Trump'ı savunmaya başladığı gözleniyor.
Rubio: "Bu yargılama saçma"
Cumhuriyetçi Partili Florida Senatörü Marco Rubio, "Yargılamanın saçma olduğunu, ters tepki yaratacağını ve bir amaca hizmet etmeyeceğini düşünüyorum. Bu davayı durdurma fırsatı elime geçtiği anda bunu yapacağım" dedi. Rubio, Trump aleyhine açılacak davanın Amerika için kötü olacağına ve partizan bölünmeyi arttıracağına inandığını söyledi.
Rubio, "Son beş yılda olanlara geri döneceğiz ve bunları davayla yeniden gündeme getireceğiz. Bu ülkemiz için iyi olmayacak. Bu bir ceza davası değil. Bu, ülkeyi felce uğratan kutuplaşmaları körükleyecek siyasi bir süreç" dedi.
Donald Trump, başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra hakkında azil davası görülecek ilk başkan olacak. Dava, Trump'ın Cumhuriyetçi Parti içindeki nüfuzunun ve başkanlıktan sonra ardında bıraktığı siyasi mirasın sınanması anlamına da geliyor. Dava ayrıca hem Beyaz Saray hem de Kongre'yi kontrolunda tutan Demokrat Parti'nin bir yandan eski başkanı davranışlarından sorumlu tutmak, diğer yandansa yeni başkan Biden'ın siyasi önceliklerini yerine getirmek için denge sağlayıp-sağlayamayacağının görülmesi açısından da önemli.
Dava 8 Şubat günü başlıyor
Senato'daki azil davasının 8 Şubat'ta başlaması bekleniyor. Hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi Partili liderler, Trump'ın hukuk ekibine ve davada savcılık görevi üstlenecek Temsilciler Meclisi üyelerine hazırlanmaları için zaman tanınması ve Biden'ın kabinesine aday gösterdiği isimlerin onaylanması amacıyla davanın 8 Şubat'ta başlaması konusunda uzlaşmıştı. Demokratlar, bu erteleme kararını, Kongre baskınını düzenleyen Trump destekçileri hakkında daha fazla delil toplanması, Cumhuriyetçiler ise Trump'ın savunmasının bütünlük içinde yapılması için avantaj olarak görüyor.
Demokrat Partili Delaware Senatörü Chris Coons, Associated Press haber ajansına Pazar günü verdiği söyleşide, 6 Ocak'taki Kongre baskınında olanlara ilişkin ayrıntıların açıklık kazanmasının "Kongre'deki meslektaşlarına ve Amerikan halkına, sorumluların adalet önünde hesap verilmesi gerekliliğini daha net biçimde ortaya koyacağını" söyledi.
Senatör Coons, baskın günü Kongre'de bulunan meslektaşlarının, yaşananları, iktidarın barışçı şekilde el değiştirmesi geleneğinin "çarpıcı bir ihlalinden" başka şekilde algılamasının mümkün olamayacağını söyledi.
Coons, "Amerikan tarihinde kritik bir an yaşıyoruz ve buna çok dikkatli bir biçimde yaklaşmalıyız" dedi.
Demokrat Parti'nin Senato'nun kontrolunu elinde bulundurduğu göz önüne alındığında davanın düşmesi için yapılacak herhangi bir ön oylamanın başarılı olması düşünülmüyor. Ancak yine de azil davasına karşı olan Cumhuriyetçiler'in sayısının artması, dava sonucunda birçok Cumhuriyetçi senatörün Trump'ın beraat etmesi yönünde oy kullanacağının işareti olarak kabul ediliyor. Demokratlar'ın Trump'ı suçlu bulması için en az 17 Cumhuriyetçi Partili senatörün desteğine ihtiyacı var.
Cumhuriyetçi Partili Arkansas Senatörü Tom Cotton, Kongre baskınından tam bir hafta sonra Temsilciler Meclisi'nde Trump aleyhine azil davası açılması kararı alındığında Senato'nun görevden ayrıldıktan sonra Trump'ı suçlu bulmak gibi anayasal bir yetkisinin olmadığını söylemişti. Senatör Cotton, Pazar günü de "Diğer Cumhuriyetçi Partili senatörlerle konuştukça bu görüşe verdikleri desteğin arttığını görüyorum" dedi.
Cotton, "Çok sayıda Amerikalı'nın, Senato'nun görevden bir hafta önce ayrılan birini suçlu bulup görevden almak için zaman harcamasının tuhaf olduğunu düşüneceğini sanıyorum" şeklinde konuştu.
Demokrat Partililer ise bu görüşe karşı çıkıyor ve 1876 yılında, dönemin ABD Başkanı Ulysses S. Grant'in kabinesinde Savaş Bakanı olarak görev yapan William Belknap'in istifa ettikten sonra görevden azledilmesini buna örnek gösteriyor. Demokratlar, bu hesaplaşmanın, 1812 Savaşı'ndan bu yana Kongre'nin seçim sonucunun tescillendiği sırada bir başkanın destekçilerine "sonuna kadar savaşın" talimatıyla işgal edilmesinden sonra ülkenin yoluna devam etmesi ve böyle bir kuşatmanın bir daha yaşanmamasının garanti altına alınması için gerekli olduğunu savunuyor.
Trump'ın azledilmesi gerektiğini destekleyen bazı Cumhuriyetçi Partili senatörlerse Demokratlarla aynı görüşü paylaşıyor. Ancak bu Cumhuriyetçiler'in sayısı, Trump'ın Senato'da suçlu bulunması için gereken çoğunluğu karşılamıyor.
Cumhuriyetçi Partili Utah Senatörü Mitt Romney, bir yetkilinin görevden ayrıldıktan sonra aleyhinde azil davası görülmesinin uygun olduğu konusunda "fikirsel hakimiyet" olduğunu söyledi.
Senatör Romney, "İddiaların ve bizim gördüklerimizin, yani isyana kışkırtmanın, görevden azil gerektirecek bir suç olduğuna inanıyorum. Bu bir suç değilse nedir?" dedi. Ancak Trump'ı ilk azil davasında da suçlu bulan ve bu yönde oy kullanan tek Cumhuriyetçi Partili olan Romney'nin partisi içinde yine azınlıkta kalacağı görülüyor. Cumhuriyetçi Partili Güney Dakota Senatörü Mike Rounds, bir başkanın görev süresi dolduktan sonra açılan azil davasının "tartışmalı" olduğunu söyledi, "Senato'dan geçirmekte çok zorlanacaklarını düşünüyorum" dedi.
Trump'ın bir hukuk ekibi oluşturmasına yardımcı olan en yakın müttefiklerinden Cumhuriyetçi Partili Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham ise Senato'yu, suçlamaları reddetme oylamasıyla başkanlık dönemi sonrası azil davası fikrini reddetmeye çağırdı. Graham, Cumhuriyetçiler'in Trump'ın 6 Ocak'ta destekçilerine hitaben kullandığı sözlerin "kışkırtıcı" nitelik taşıyıp-taşımadığını mercek altına alacaklarını kaydetti.
McConnell ne yapacak?
Geçen hafta Trump'ın Kongre baskınında önce destekçilerini "kışkırttığını" söyleyen Senato'daki Cumhuriyetçi Partililer'in lideri Mitch McConnell ise azil davasında ne yönde oy kullanacağını belirtmedi. Kentucky Senatörü, Cumhuriyetçi Partililer'e, bunun bir vicdan oylaması olacağını söylemişti.
Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi tarafından davada savcılık görevini yürütmeleri için atanan dokuz üyeden biri ise Trump'ın Kongre kuşatmasından önce destekçilerini cesaretlendirmesinin "olağanüstü derecede korkunç bir başkanlık suçu" olduğunu söyledi.
Pennsylvania eyaletinden Temsilciler Meclisi Üyesi Madelaine Dean, "Geriye dönüp düşünün. Başkanın Beyaz Saray önünde bir çete kurmasının üzerinden sadece iki buçuk hafta geçti. Başkan bu insanları sözleriyle kışkırttı ve fitili ateşledi" dedi.
