İngiltere, Fransa ve Almanya yayınladıkları ortak bir açıklamayla İran’ı yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirme kararı nedeniyle uyardı. Açıklamada, İran’ın bu adımının Amerika’da göreve gelecek yeni yönetimle birlikte canlandırılması beklenen müzakere sürecini riske attığı belirtildi.
İran nükleer yeraltı tesisinde yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirmeye başlama hazırlığında olduklarını bu hafta başında açıklamıştı. İran’ın bu kararı, 2015 yılında Batı ile imzalanan nükleer anlaşmanın kurallarını ihlal ediyor ve ABD’de göreve gelmesi beklenen Biden yönetiminin anlaşmaya yeniden dönmesini zorlaştırıyor.
Başkan Trump, 2018 yılında ABD’yi, Tahran'ın ekonomik yaptırımların kaldırılması karşılığında uranyum zenginleştirme faaliyetlerini kısıtlama taahhüdünde bulunduğu İran nükleer anlaşmasından çekmişti.
Trump yönetiminin anlaşmadan geri çekildikten İran’a yaptırımları arttırmasını takiben Tahran da anlaşmayı birçok kez ihlal etti. İranlı yetkililer ABD’nin yaptırımları kaldırması halinde bu ihlallerden geri adım atacakları vaadinde bulunuyor.
Üç büyük Avrupa ülkesinin bugün yayınladığı ortak mesajda, “Hiçbir medeni açıklaması olmayan ve silahlanmaya dayalı çok büyük riskler içeren bu eylem, İran’ın verdiği sözlerin açık bir ihlalidir ve anlaşmaya daha da zarar vermiştir” ifadeleri yer aldı. Açıklamada, bu ay göreve gelecek Demokrat Başkan Joe Biden yönetimindeki ABD ile İran arasında ilişkilerin düzeltilmesine yönelik fırsatların da riske atıldığının altı çizildi.
2015 nükleer anlaşmasının amacı İran’ın bir nükleer bomba üretmeye kalkışması durumunda, yeterli bölünebilir malzemeyi geliştirmek için ihtiyaç duyacağı zamanı, kabaca iki ila üç aydan en az bir yıla çıkarmaktı. Ancak İran’ın yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirme kararı, bu süreyi kısaltması anlamına geliyor.
İngiltere, Fransa ve Almanya, ortak açıklamalarında İran’dan, yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirmeye derhal son vermesini, nükleer anlaşmada kabul edilen sınırlara geri dönmesini ve diplomasiyi baltalayacak gerilimi tırmandıracak adımlardan imtina etmesini talep etti.
Reuters haber ajansına konuşan Avrupalı bir diplomat, İran’ın amacının Biden yönetimi üzerinde baskı kurmak olduğu yorumunda bulundu; “Ancak botu fazla doldurursanız eninde sonunda batar” ifadelerini kullandı. Yetkili ayrıca Avrupa ülkelerinin bir sonraki adım için Biden yönetiminin göreve başlamasını beklediklerini söyledi.
