İçişleri Bakanlığı tarafından valiliklere gönderilen genelgeyle, Corona virüsüyle mücadeleye yönelik yeni tedbirler kapsamında ek önlemler alındı. Bu önlemlerden bazıları restoranların oturma alanlarını kapatarak sadece gel al-paket servis hizmetine geçmesi olurken, kıraathane ve meyhane tarzı işletmelerin ise 4 Ocak 2021 tarihine kadar kapatılması şeklinde oldu. 20 Kasım Cuma saat 20.00'den itibaren geçerli olacak uygulama hakkında konunun muhatapları ne dedi? VOA Türkçe, İstanbul’daki restoran ve kıraathane işletmecilerinin konu hakkındaki görüşlerini aldı.
“7 aydır dükkanın kirasını ödeyemiyorum”
30 yıldır aynı yerde kıraathane işleten Rafet Koygun, çalışma hayatı boyunca en zor döneminin son bir yıl olduğunu söylüyor. Salgın sürecindeki kısıtlamalardan dolayı kıraathanelerde oyun yasağının işlerini zaten bitirdiğini, getirilen yeni kapatma kararıyla dükkanını tamamen kaybedebileceğini ifade eden Koygun, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Elemanımı işlerim olmadığı için çıkarmak zorunda kaldım. Sabahın 5’inde gelip, geceye kadar kendim çalışıyorum. Günde 50-60 tane çay satarak dükkanı döndürmeye çalışıyorum. Dükkanın kirası, stopajı, elektriği, suyu ve vergisi 1500-2000 TL tutuyor. Bu masrafları zaten zor bela ödeyebiliyordum. Kiramı ise hiç ödeyemiyorum, 7 aylık kiram birikmiş durumda. Bunların üstüne de şimdi kapanıyoruz. Bu kapanış bizi daha da kötü etkileyecek. Ne yapacağımı bilemiyorum. Şu anda çok muzdarip durumdayız.”
Mart ayında uygulanan kapatma kararından dolayı dükkanının 81 gün kapalı kalmasının ekonomik sancılarını hala çektiğini ifade eden Koygun “Bir de şimdi böyle kapanınca belimizi kolay kolay doğrultamayacağız. Tahmin ediyorum mal sahibi de bizi buradan atar” diye konuştu.
“Dayanma gücümüz kalmadı”
32 yıldır restoran işletmeciliği yapan Mustafa Gürsoy, kapatılma kararının kendilerini çok olumsuz etkileyeceğini belirtti. Ne zaman açılacaklarının da bir soru işareti olduğunu kaydeden Gürsoy “Bu durumu daha ne kadar kaldırabiliriz bilemiyorum. Belki de yılbaşından sonra tamamen kapatacağız. Daha fazla dayanmaya gücümüz yok” dedi.
Daha önce de salgın nedeniyle 75 gün kapatıldıklarını hatırlatan işletmeci, o zamandan bu yana maddi olarak çok zor durumda olduklarının altını çizdi. Gürsoy “Bir kazancın olmadan ne yapabilirsin ki? Burası bizim ekmek teknemiz. Biz, her şeyimizi buradan evimize götürüyoruz. Kiralarımız devam ediyor. Mal sahibimiz ‘Kiranız tamam o halde vermeyin’ demiyor ki, günü geldiği zaman istiyor. Bu dükkanın dönmesi lazım, insanların evlerine ekmek götürmesi lazım. Şimdi kapanınca nasıl olacak? Para nereden gelecek, biz nasıl onların maaşlarını vereceğiz? Yanımızda çalışan elemanlarımız 1500 TL maaşla nasıl geçinecek. Hepsinin 2-3 tane çocuğu var” ifadelerini kullandı.
“Borç bularak geçinmeye çalışacağım”
Restoranda garsonluk yaparak geçimini sağladığını söyleyen Salih Gencer “Zaten günlük aldığımız parayla dönüyoruz. Gelir kaynağımız olmadığı için 75 gün bir cereme çekmiştik. Şimdi 45 gün daha mağdur bir şekilde devam edeceğiz. Zaten kısıtlamalardan dolayı saat 22’de kapatmak zorunda olduğumuz için kazancımız düşmüştü. Üstüne bir de kapatılma kararı geldi. Kira ödemeye para yok, gelir yok. Sağdan soldan borç isteyeceğiz. Borç bulabilirsek geçineceğiz, borç bulamazsak bulduğumuzu yiyeceğiz” dedi.
“Kapatın diyorlar ama bir çare düşünen yok”
İşyerini sadece paket servisle dönmesinin mümkün olmadığı için kapatacağını ifade eden restoran işletmecisi Behçet Esmer, sözlerine şöyle devam etti: “'Kapatın' diyorlar, tamam kapatalım da bu mekanın kirası var, SSK’sı var, vergileri var. Hangisini nasıl karşılayacağız, buna bir çare düşünen yok.”
“Devletin bizler için bir çözüm üretmesi gerekiyor”
Devletin yaşadıkları mağduriyetle ilgili bir çözüm üretmesi gerektiğini söyleyen işletmeci, “Ne yapacağım bilmiyorum, 45 gün az bir süre değil. Baktığımızda tramvaylar dolu metrobüsler dolu, miting alanları dolu, imalathaneler dolu. Bunlardan yayılmıyor da sadece oturup bir yerde yemek yerken mi virüs yayılıyor? Sadece restoranları, kıraathaneleri, kafeleri kapatırsa insanlar dışarı çıktıklarında nerede oturacak? Madem öyle tamamen sokağa çıkma yasağı getirsinler. Belli yerler hariç her yer kapatılsın” diye konuştu.
Son 6 aydır işlerin iyi olmadığına da vurgu yapan işletmeci sözlerine şöyle devam etti:
“5-6 ay boyunca doğru dürüst iş yoktu. Sadece çarkı çevirmeye çalıştık. Geçen pandemi yasaklarından dolayı kalan borçlar hala devam ediyor. Bunun üzerine döviz kuru da yükseldi. 3 TL’ye aldığım ürün fiyatları 6 TL oldu. Bir de bunun üstüne bu kapanış geldi. Allah hepimizin yardımcısı olsun. SSK ödemeleri, vergiler, elektrik ve su faturalarımız için devletin elindeki imkanları kullanarak bize yardımcı olması gerekiyor”
