ABD ve Rusya arasında Şubat ayında süresi dolacak olan Yeni Stratejik Nükleer Silahların İndirimi Antlaşması’nın (New START) uzatılması için aylardır yapılan görüşmelerde tarafların tutumunun birbirine biraz daha yaklaştığı belirtildi.
Washington, Moskova’nın anlaşmanın süresinin bir yıl daha uzatılması teklifini, bu bir yıl boyunca her iki tarafın da nükleer savaş başlıklarının mevzilendirilmesinin durdurulması koşuluyla olumlu karşıladı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada iki ülkenin konuyla ilgili tutumunun birbirine daha yaklaştığı belirtildi.
Açıklamada “Rusya, New START anlaşmasını bir yıl uzatarak, bu dönemde ABD ile birlikte mevcut nükleer savaş başlıklarının sayısını değiştirmemeye siyasi olarak bağlı kalacaktır’’ denildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus da Rusya’nın teklifinin memnunlukla karşılandığını kaydetti ve Rusya’nın nükleer silahların kontrolu konusunda ilerleme kaydedilmesinde istekli olmasını takdir ettiklerini belirtti.
Ortagus, ABD, teyit edilebilir bir anlaşma konusunda uzlaşmak için buluşmaya hazırdır. Rusya’nın da diplomatlarını aynısını yapmakla yetkilendirmesini bekliyoruz’’ dedi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, savaş başlığı sayısının dondurulması ve anlaşmanın bir yıl uzatılmasının Washington’un ek talepte bulunmaması halinde mümkün olacağını kaydetti. Açıklamada anlaşmanın uzatılmasının taraflara nükleer silahların kontrolu konusunu daha derin müzakere etme imkanı vereceği kaydedildi.
Daha önce ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in anlaşmanın süresinin en az bir yıl koşulsuz olarak uzatması yönündeki teklifini "umutsuz bir girişim" olduğu gerekçesiyle reddetmişti.
New START anlaşması nedir?
2010 yılında imzalanan New START, Rusya ve ABD'nin mevzilendirebileceği nükleer savaş başlığı, füze ve bombardıman uçağı sayısına kısıtlama getiriyor.
Anlaşmanın ortadan kalkması stratejik nükleer savaş başlıklarının, füze ve bombaların ve onları taşıyan bombardıman uçaklarının konuşlandırılması konusundaki tüm sınırlamaların kalkmasına neden olacak. Bunun dünyanın en büyük iki nükleer gücü arasında Soğuk Savaş silah yarışını yeniden tetiklemesinden endişe ediliyor.
Anlaşmanın bir yıl uzatılması halinde tarafların birbirlerinin nükleer savaş başlığı sayısının dondurulmasına uyup uymadığını nasıl kontrol edeceği ise bilinmiyor.
ABD ve Rusya liderlerinin anlaşması halinde anlaşmanın 5 yıla kadar da uzatılabilmesi mümkün.
Moskova ve Washington aylardır süren görüşmelere rağmen anlaşmanın yenilenmesi konusunda uzlaşma sağlayamamıştı. ABD, New START anlaşmasını Çin’in de dahil olacağı daha geniş kapsamlı bir anlaşmayla değiştirmek istiyor.
ABD, INF olarak bilinen Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’ndan geçen yıl çekilmişti. Anlaşma 500 ile 5.500 km arası menzile sahip karadan havaya fırlatılan nükleer ve konvansiyonel füzeleri yasaklıyordu.
