Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Çarşamba günü Washington’da Başkan Donald Trump’la görüşecek. Kimileri, bu görüşmeyi, bazı farklılıklar nedeniyle gerilen ilişkileri onarmak için bir fırsat olarak görüyor.
Görüşmenin ana gündem maddesinin, Türkiye’nin Suriye’deki Kürt milislerin oluşturduğu YPG’ye yönelik operasyonunun olması bekleniyor. Türkiye, Amerika’nın IŞİD’le mücadelede kritik müttefiki olan YPG, Türkiye tarafından terörist örgüt olarak niteleniyor.
ABD Kongresi ise Kürtler’e yönelik operasyonlardan ötürü Türkiye’yi geniş kapsamlı yaptırımlar uygulamakla tehdit ediyor. Yaptırımların bazıları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı şahsen hedef alıyor.
Ancak Erdoğan, Kürt milislere yönelik askeri operasyonların durdurulması için Washington ve Moskova arasında varılan anlaşmaların risk altında olduğu uyarısında bulunuyor. Erdoğan, Kürt milisleri sınırdan uzaklaşmamakla suçluyor.
Uzmanlar, Erdoğan’ın Suriye operasyonuna yeniden başlamak için Trump’tan üstü kapalı destek alma arayışına girebileceği görüşünde.
Trump-Erdoğan görüşmesi aynı zamanda iki NATO müttefiki arasındaki ilişkilerin kritik bir dönemece girdiği sırada yapılacak.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nden Aslı Aydıntaşbaş ise konuya ilişkin olarak, “Bu çok önemli bir görüşme. İki ülke arasındaki meseleler, uzun bir liste oluşturuyor. İkili ilişkiler hiç bugünkü kadar kötü olmamıştı. Ve tabi ki Türkiye’nin Suriye operasyonu ve Amerika’nın operasyona karşı çıkması meselesi var. Sahada durum son derece hararetli” şeklinde konuşuyor.
İki ülke arasındaki gerilim tırmansa da iki liderin kişisel olarak yakın bir ilişki kurduğu gözleniyor. Ankara, Trump ve Erdoğan arasındaki yakın sıcak ilişkinin iki ülke arasındaki ilişkileri onarma şansı sunacağına inanıyor.
Cumhurbaşkanlığı dış politikalar danışmanı Mesut Caşın ise “Umarım bu iki büyük ve karizmatik lider Türk-Amerikan ilişkilerinin ilerlemesi için kabul edilebilir ve mantıklı bir yol açabilir. Bu tarihi zirve iki taraf için de yararlı olacak. İyimser bir bakış açısı oluşmasını bekliyorum. Bu görüşme iki ülkeye yeni çözümler ve yöntemler kazandıracak” dedi.
Aydıntaşbaş ise Ankara’nın farklılıkları gidermek için sadece Trump’a güvenmesinin riskli bir strateji olduğu uyarısında bulunuyor.
Aydıntaşbaş bu konuda, “Ankara’nın yaptığı büyük stratejik hata, tüm ilişkileri Başkan Trump’a indirgemek oldu. Tek bir kişi ve Twitter mesajları söz konusu. Bu çok riskli bir durum. Yüz yıldan uzun tarihi olan ikili ilişkilerde Rus ruleti oynamaya benziyor” ifadelerini kullanıyor.
Erdoğan, Trump’ın Amerikan savaş uçaklarının satın alımına ilişkin ambargoyu kaldırmasını umuyor. Trump, Ankara’nın Rus yapımı S-400 füzelerini satın alması üzerine bu ambargoyu uygulamaya sokmuştu.
Washington, Rus füze savunma sisteminin NATO savunma sistemlerini, özellikle de radara yakalanmayan F-35 savaş uçaklarının teknolojisini tehdit edeceğini iddia ediyor.
Uzmanlar, Ankara’nın Moskova’yla giderek derinleşen bağlarının Washington’u kaygılandırdığını, ancak Trump’ın ne kadar manevra alanı olduğu konusunun tartışmaya açık olduğunu söylüyor.
Eski Büyükelçi Mithat Rende ise “Başkan Trump azil süreci nedeniyle siyasi baskı altında. Çok rahat değil. Kongre’deki Türkiye karşıtı hisler de göz önünde bulundurulduğunda Trump’ın üzerindeki baskı daha da artacak. Türkiye’ye yaptırım uygulanması konusundaki baskılar da giderek artıyor” diyor.
Türk medyası ise Trump’ın Erdoğan’a mektup yazarak uzlaşı önerisinde bulunduğunu yazıyor. Basında çıkan haberler, Türkiye’nin S-400 füzelerini aktif hale getirmediği ve ilave füzelerin satın alınmasını durdurduğu takdirde Trump’ın yaptırımları kaldıracağını iddia ediyor.
Senatör Lindsey Graham, bu yılın başında benzer bir öneri getirmiş ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir ülkenin kullanmayacağı bir savunma sistemini neden satın alacağını sorgulayarak bu öneriyi reddetmişti.
Ancak Ankara, bu ay, S-400’lerin ikinci parti teslimatının yeni yıla kadar ertelendiğini açıkladı. Bu gecikmenin nedeni, füze sisteminin gelecekte ortak olarak üretilmesine ilişkin bazı pürüzlerin çıkmasıydı.
Uzmanlar, bu ertelemenin Erdoğan’in elini Trump’la yapacağı görüşmede bir nebze de olsa güçlendireceği görüşünde. Erdoğan’ın Trump’la görüşmesi sırasında Amerikan Patriot füzelerini satın alma önerisi getirmesi bekleniyor.
Caşın, bu konuda, “Ortak imalat ve teknoloji transferi konusunda anlaşmaya varabilirsek Patriot füzelerini satın alabiliriz,” dedi.
Ancak Ankara, Erdoğan-Trump görüşmesinin iki ülke arasındaki ilişkiler açısından yeni bir başlangıç yapamaması halinde Moskova’nın beklemede olduğunu hatırlatıyor.
Caşın, “Bu tehditler haddini aşmaya devam ettiği sürece Türkiye, Amerika’yla verimli bir ortaklık sağlamaya devam edemez. Bu faydalı bir durum değil. Diğer tarafa baktığınızda bu durumdan kazanç sağlayan kimlerdir? Rusya ve Çin’dir” ifadelerini kullandı.
Türk ve Rus askerleri, Suriye’de şimdiden işbirliğine başladı. Rusya lideri Vladimir Putin ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yakınlaşma çabalarını sürdürüyor.
Rende, “Putin uzun süredir NATO’yu parçalamayı amaçlıyor. Bu uğurda şimdiden çok büyük kazanımlar elde etti” diyor.
Putin’in Erdoğan’ın Washington ziyaretini yakından izlemesi bekleniyor.
