Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2023 yılı Yolsuzluk Algı Endeksi yayınlandı.
2022'de puanı 36 olan Türkiye geçen yıl 2 puan kaybederek, 14 sıra geriledi. Türkiye, 180 ülke arasında 34 puanla 115’inci sırada yer aldı.
Rapora göre Türkiye, 2018 yılından bu yana Yolsuzluk Algı Endeksi puanları ciddi ölçüde düşen 12 ülke arasında yer aldı.
Türkiye ile birlikte yolsuzluk algısı kötüleşen ülkeler El Salvador, Honduras, Liberya, Myanmar, Nikaragua, Sri Lanka, Venezuela, Arjantin, Avusturya, Polonya ve İngiltere.
“Zayıflayan adalet sistemlerinin” yolsuzluğun küresel çapta gelişmesine izin verdiği sonucuna varan endeks, 23 ülkenin küresel sıralamada şimdiye kadarki en düşük seviyeye gerilediğini ortaya koydu.
2023 yılının sonuçları, birçok ülkenin on yılı aşkın bir süredir kamu sektöründeki yolsuzlukla mücadelede çok az veya hiç ilerleme kaydetmediğini sonucuna varıyor.
180 ülkenin üçte ikisinden fazlası ise 50 puanın altında kalıyor. Bu durum, ciddi yolsuzluk sorunları olduğunun göstergesi olarak kabul ediliyor.
Örgüte göre dünya nüfusunun yüzde 80’inden fazlası, 2023 yılı puanları, küresel ortalama olan 43’ün altında olan ülkelerde yaşıyor. Raporda bu durumun hükümetlerin yolsuzluğu durdurmakta büyük ölçüde başarısız veya isteksiz oldukları anlamına geldiğine dikkat çekiliyor.
2018 yılından bu yana puanları yükselen ülkelerse Angola, Ermenistan, Dominik Cumhuriyeti, Kuveyt, Maldivler, Moldova, Nepal, Özbekistan ve Vietnam.
Bu yılki endekste Batı Avrupa 65 ile en yüksek puana sahip bölge. En düşük puana sahip bölgelerse Türkiye’nin içinde bulunduğu Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesi ile Sahraaltı Afrika.
Danimarka ilk, Somali son sırada
Danimarka, altı yıldır olduğu gibi bu yıl da 90 puanla ilk sırada yer aldı.
Danimarka'yı 87 puanla Finlandiya ve 85 puanla Yeni Zelanda izledi.
Son sırada ise 11 puanla Somali yer aldı. Somali'den önce ise 13'er puanla Venezuela ve Suriye yer aldı.
Adalet vurgusu
Hem otoriter hem de demokratik liderlerin adaleti baltaladığının ifade edildiği raporda, “Bu durum yolsuzluğun cezasız kalmasını arttırmakta ve hatta suçlular için sonuçları ortadan kaldırarak yolsuzluğu teşvik etmektedir. Rüşvet ve görevi kötüye kullanma gibi yolsuzluk eylemleri de dünya genelinde pek çok mahkemeye ve diğer adalet kurumlarına sızmış durumda. Yolsuzluğun norm olduğu yerlerde, savunmasız insanların adalete erişimi kısıtlanırken, zenginler ve güçlüler kamu yararı pahasına tüm adalet sistemlerini ele geçirmektedir” denildi.
Endekste üst sıralarda yer alan ülkelerin, puanlarına yansımasa bile, kendilerine ait bir cezasızlık sorunu olduğu kaydedilen raporda, “Birçok sınırötesi yolsuzluk vakası, yurtdışında iş yaparken rüşvete başvuran en yüksek puanlı ülkelerin şirketlerini içermekte” ifadeleri yer aldı.
Adalet sistemlerinin yanlışları cezalandırana ve hükümetleri kontrol altında tutana kadar yolsuzluğun artacağı belirtilen raporda, “Adalet satın alındığında ya da siyasi olarak müdahale edildiğinde bundan zarar gören halk olur. Liderler yasaları uygulayan ve yolsuzlukla mücadele eden kurumlara tam yatırım uygulamalı ve bağımsızlıklarını güvence altına almalı. Yolsuzluğun cezasız kalmasına son vermenin zamanı gelmiştir” denildi.
1995'ten bu yana her yıl yayınlanan Yolsuzluk Algılama Endeksi 180 ülke ve bölgeyi ,kamu sektöründeki yolsuzluk algısına göre sıfır (en yüksek yolsuzluk algısı) ile 100 (en düşük yolsuzluk algısı) arasında değerlendiriyor.