Ankara Şans Oyunları ve Milli Piyango Bayileri Esnaf Odası Başkanı Poyraz, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu sonrasında 1926’dan bu yana sürdürülen yılbaşı piyangosu geleneğinde yaşanan kan kaybını değerlendirdi. VOA Türkçe'ye konuşan Poyraz, özelleştirme sonrasında güvensizlikten ötürü halkın piyango bileti almaya ilgisini azaldığını söyledi.
Your browser doesn’t support HTML5
Yılbaşında Milli Piyango Geleneği Bozuldu mu?
Cumhuriyet tarihinde Tayyare Piyangosu adıyla Türk Hava Kuvvetleri’ne uçak alımı ve pilot yetiştirme amacıyla düzenlenmeye başlayan piyango çekilişi, uzun yıllardır Türkiye’nin bayram dönemleri ve özellikle de yılbaşı gecesi geleneği kabul ediliyordu. 1939 yılında kurulan Milli Piyango İdaresi’nin 31 Aralık günlerindeki özel çekilişi için o yılın en büyük ikramiyesini vadetmesiyle bu gelenek pekişmişti. Ancak Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığındaki Türkiye Varlık Fonu’nun 1 Ağustos 2020 tarihindeki özelleştirme kararıyla Milli Piyango, İtalyan Sisal Şirketi ile Türkiye’deki Demirören Holding’in ortaklığındaki Sisal Şans Şirketi’ne on yıllığına kiralama yöntemiyle devredildi. Bu devir sonrasında 1,5 yıllık süreçte ikramiye çekilişleriyle ilgili “usulsüzlük” iddialarının gündeme gelmesiyle birlikte bilet satış sürecine aracı bayilerde sıkıntı yaşanmaya başladı.
Muhalefet cephesi de geçmişte kamu için önemli bir gelir kaynağı olan Milli Piyango’nun özelleştirilmesini sorgulamaya devam ediyor. Konuyu yakından inceleyen CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, “Talih Kuşu rahmetli oldu” diyerek Sisal Şans'a devir sonrası şans oyunu çekilişlerinden veraset ve intikal vergisi alındığına dikkat çekti. Yavuzyılmaz, yılbaşı büyük ikramiyesi 120 milyon TL olarak açıklanan Sisal Şans’ın milli piyango çekilişinde kazanacak talihliden 24 milyon lira vergi alınacağını açıkladı. Yavuzyılmaz, daha önce de Sayıştay’ın Milli Piyango İdaresi’nin özel şirket eliyle yürütülen çekiliş süreçleriyle ilgili denetim görevini yerine getirmediği yönünde kamuoyuna açıklama yaptı.
Ankara Şans Oyunları ve Milli Piyango Bayileri Esnaf Odası Başkanı Hüseyin Poyraz da, 31 Aralık günü itibariyle geçmiş yıllarda pek çok noktada Milli Piyango bileti tükenmiş olurken bu yıl satışlarda ciddi sıkıntı olduğunu açıkladı. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Poyraz, “Özelleştikten sonra yaşanan güvensizlik, piyango biletlerinde satışı düşürdü” görüşünü paylaştı.
“Devlete güven nedeniyle bilet karaborsaya düşerdi”
Milli Piyango çekilişi süreci devlet idaresindeyken halkın piyango bileti satın almaktan çekince duymadığını vurgulayan Poyraz, “Milli Piyango devletteyken güven vardı. Piyango gelirleriyle savunma sanayi, çocuk esirgeme, eğitim kurumlarına, çeşitli hayır kurumlarına kaynak aktarılıyordu. Vatandaş, biletini aldığı zaman çıkmasa da diyordu ki ‘Nasıl olsa buradan hayır kurumlarına, devlete destek sağlanıyor’ diye düşünüyordu. Bazı yıllarda öylesine satış oluyordu ki yılın son günlerinde bilet kalmıyordu. Devlete güven nedeniyle bilet karaborsaya düşerdi” diye konuştu.
Geçmişte Milli Piyango geleneğinde bilet satışlarıyla devletin ihtiyaçları için devlet kasasına gelir elde edilmesi sözkonusuydu. Örneğin 19 Mayıs 1940’da 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Bakanlar Kurulu üyelerinin katılımıyla yapılan çekiliş sonucunda devletin elde ettiği gelir ile Ankara’daki 19 Mayıs Stadyumu'nun inşa ettirilmesi, 1946 yılında İstanbul Fenerbahçe Stadyumu’nun da piyango geliriyle yaptırıldığı bilgisi mevcut. Sonraki yıllarda ise Milli Piyango, başta kimsesiz çocukları geleceğe kazandırmakla yükümlü kamu kuruluşuyla milli savunma sanayi için gelir kaynağı olmayı sürdürdü. Bu durum özelleştirme kararıyla sona erdi.
“Geçen yıla kıyasla bu yıl ilgi daha da azaldı”
Bayiler olarak sözkonusu özel şirkete birtakım önerilerde bulunduklarını ve bu sürecin geçici olduğunu umduklarını belirten Poyraz, “Ama ne yazık ki kısmen önerilerimizi dikkate aldı, şirket kendi bildiği gibi hareket etti” ifadesini kullandı.
Ankara Şans Oyunları ve Milli Piyango Bayileri Esnaf Odası Başkanı Hüseyin Poyraz, bugün bayilerden aldıkları bilgiye göre ilk kez özelleştirme sonrasında yapılan 2021 yeni yıl çekilişine kıyasla 2022 yeni yıl çekilişine çok daha az ilgi olduğunu söyledi. Poyraz, bayiler olarak ciddi yönde sıkıntı yaşadıklarını kaydederek, özellikle seyyar bayi olarak bireysel satış yapmaya çalışan kişiler açısından da gelir sağlanamayacak şekilde bilet satışlarında düşüş olduğunu anlattı.
Halk “hile” endişesi duyuyor
VOA Türkçe’nin Ankara’da piyango bileti konusunda mikrofon uzattığı kişiler de, “hile endişesi” yaşadıkları şeklinde ortak görüş dile getirdi. Bunun yanısıra Poyraz’ın açıklamasını doğrular nitelikte artık kamu kurumlarına gelir sağlanmaması da halkın piyango çekilişine bakışını değiştirmiş görünüyor. Piyango bileti almak yerine Sayısal Loto gibi şans oyunlarına yönelim olduğu görüşü de paylaşılıyor.