Türkiye, ABD, Avrupa Birliği ve Arap ülkelerinden üst düzey temsilciler bugün Ürdün’de Suriye’deki gelişmeleri konuşmak üzere biraraya geldi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ürdün'deki görüşmelerin ve Devlet Başkanı Beşar Esad'ı deviren isyancılarla doğrudan temasların ardından Cumartesi günü yaptığı açıklamada, ABD, Türkiye, Avrupa Birliği ve Arap ülkelerinden üst düzey diplomatların Suriye'de kurulacak yeni hükümetin azınlık haklarına saygı göstermesi gerektiği konusunda mutabık kaldıklarını söyledi.
Zirve, bölgesel ve küresel güçlerin bir hafta önce kaçmak zorunda kalan Esad'ın yerine geçecek hükümet üzerinde nüfuz sahibi olmak için mücadele ettiği bir dönemde gerçekleşti.
Blinken düzenlediği basın toplantısında grubun, azınlıkların haklarına saygı duyan ve “terörist gruplara bir üs” sunmayan kapsayıcı ve temsili bir hükümet çağrısında da bulunan ortak bir bildiri üzerinde anlaştığını söyledi.
Blinken, “Bugün varılan anlaşma, Suriye'deki yeni geçici otoriteye ve taraflara, çok ihtiyaç duyulan destek ve tanınmayı sağlamak için hayati önem taşıyan ilkeler konusunda ortak bir mesaj göndermektedir” dedi.
İlgili Haberler Fidan, Esat'ın devrildiği geceyi anlattı: “Doha’da bazı konuları konuştuk, Rusya ve İran telefon ettiler; Esat gitti”
Blinken ayrıca ABD'li yetkililerin Heyet Tahrir El Şam (HTŞ) ile “doğrudan temas” kurduğunu ve 2012 yılında Suriye'de alıkonulan ABD'li gazeteci Austin Tice'ın bulunmasına yardımcı olmaları için HTŞ ve diğer isyancı gruplara çağrıda bulunduklarını söyledi. ABD'nin Suriye'deki aktörlerle ülkedeki geçiş sürecinden ne beklediğini de paylaştığını sözlerine ekledi.
Suriye’nin sınır komşusu Ürdün bu haftasonu Suriye konulu bir zirveye ev sahipliği yapıyor ancak zirvenin belki de en ilgi çekici tarafı bu kez zirveye davetli ülkeler arasında Rusya ve İran yok. Rusya ve İran, Esad’ın yönetimde kalması için uzun yıllardır kendisine destek veren ülkelerdi.
Zirveye ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın ve Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yanısıra ayrıca BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pederson, AB Dış Politika Şefi Kaja Kallas, Ürdün, Suudi Arabistan, Irak, Lübnan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, ve Katar dışişleri bakanları katılıyor. Masada Suriye’yi temsilen herhangi bir temsilci yer almıyor.
Bu toplantı öncesinde de ayrı ayrı biraraya gelen Arap ülkelerin üst düzey diplomatları Suriye’de barış içerisinde bir geçiş döneminin olması yönünde çağrılarda bulundu. Sürece katkı veren tüm ülkeler Suriye içerisinde terör örgütlerinin yapılanmaması gerektiği konusunda görüş açıkladı.
BM Suriye Özel Temsilcisi Pederson’la sabah saatlerinde biraraya gelen ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Suriye için hali hazırda hem büyük bir fırsat hem de tehlikelerin bulunduğunu dile getirdi.
Türkiye’den beklentiler
Görüşmelere katılan Arap diplomatlar Reuters'a yaptıkları açıklamada, Türkiye'den Suriye'nin mezhepsel temelde bölünmesini engelleyecek kapsayıcı bir siyasi süreci desteklediğine dair güvence istediklerini söylediler.
Her ikisi de NATO üyesi olan Türkiye ve ABD'nin bazı gruplar söz konusu olduğunda çatışan çıkarları var. Suriye'nin kuzeyindeki Türkiye destekli isyancılar, Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile savaşıyor.
Suriye'nin en büyük petrol sahalarından bazılarını kontrol eden SDG, ABD'nin IŞİD militanlarına karşı kurduğu koalisyonun ana müttefiki. Ankara'nın PKK’nın bir uzantısı olarak gördüğü ve yasadışı ilan ettiği YPG unsurları ABD’nin desteklediği SDG'ye öncülük ediyor.
ABD'li bir yetkiliye göre Blinken Perşembe ve Cuma günü Ankara'ya yaptığı ziyaret sırasında Türk yetkililere IŞİD’in yeniden toparlanmasına izin verilmemesi ve SDG'nin IŞİD savaşçılarının bulunduğu kampların güvenliğini sağlama görevinden uzaklaştırılmaması gerektiğini söyledi. ABD heyetinden bir yetkili, Türk liderlerin de aynı fikirde olduğunu söyledi.
Öte yandan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Cuma günü verdiği bir demeçte YPG'nin ortadan kaldırılmasının Türkiye'nin “stratejik hedefi” olduğunu söyledi ve grubun komutanlarını Suriye'yi terk etmeye çağırdı