Gelecek haftaki Kurban Bayramı arifesinde yurttaşlarca et tüketiminde artış olabileceği beklentisi söz konusu. Öte yandan hayvan ithalatı ile fiyatlarda ucuzlama sağlanamadığı ve Türkiye’deki üreticilere destek verilmesi gerekliliği tartışılıyor.
Tarım ve hayvancılık alanında uzman Ali Ekber Yıldırım, bayram öncesinde BirGün’deki yazısında “İthalata verilen döviz, üretime, üreticiye verilse, hayvan ıslahı yapılsa, Türkiye bugün canlı hayvan ithalatçısı değil, ihracatçısı olurdu” görüşünü paylaştı. Bu görüş, gelecek haftaki Kurban Bayramı dolayısıyla piyasadaki et fiyatı bakımından hayvancılık sektöründeki aktörlerce de kısmen paylaşılıyor. Ancak Türkiye’nin aracı şirketler olmaksızın hayvan ithalatı yapması halinde, piyasadaki et fiyatlarında düşüşü sağlayacak olumlu etkinin hissedilebileceği görüşü de var.
Your browser doesn’t support HTML5
Türkiye’de “ithal et” gölgesinde Kurban Bayramı tartışması
Başkent Ankara’da kurban pazarı kuruldu. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan besiciler, hayvancılıkta saman, arpa, mısır gibi girdi maliyetleri nedeniyle canlı hayvan ve et fiyatlarında artış yaşandığını aktardı.
Kurban Bayramı sürecinde et fiyatında kısmen bir düşüş görüleceğini kaydeden besiciler, özellikle mazot maliyetini dikkate alarak kurban pazarı ortamında indirimli hayvan satışı yaptıkları iddiasında.
Besiciler, ithalat yerine yerli hayvan üretimine düzenli destek talep ediyor.
VOA Türkçe’nin görüş aldığı kasap Mert Berat Eken ise, ithalat yapılması gerektiğini ancak bunun yerli üretime desteklemeyle birlikte dengeli yapılırsa sıkıntı yaratmayacağı görüşünde.
Eken, kurban dönemi sona erince piyasadaki kurbanlık hayvan fiyatı artık olmayacağı için et fiyatında artış olacağını söyledi.
CHP Gaziantep Milletvekili Hasan Öztürkmen, VOA Türkçe’ye değerlendirmesinde, eğer tüketiciye doğrudan sunulsa hayvan ithalatıyla et fiyatında ucuzlama sağlanabileceği yorumunu yaptı.
Ancak Öztürkmen, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın halen konu hakkında şeffaf bilgi paylaşmadığını iddia etti.
Kurban pazarındaki besiciler et fiyatını nasıl yorumluyor?
Besici Murat Özbek, “50 kiloluk bir torba yem, 650 lira. 20 kiloluk bir balya saman tanesi 150 lira. Geçen yıl 15 bin liraya gelen kamyon, şimdi 30 bin lira aldı. Herkesin elinde bir kağıt kalem, buna bu kadar, şuna bu kadar vereceğim. Girdiler pahalı yani” sözleriyle hayvancılıktaki girdi maliyetini özetledi.
Kamu eliyle yerli üretime destek verilmemesine tepki gösteren Özbek, “Vatandaş ucuz et yesin diye yurtdışından karkas et getiriyor. Üreticiyi tamamen bitirecek. Kurban bayramında üreticinin belini tamamen büktüler. Alıcı da memnun değil, satıcı da memnun değil. Düzelir mi? Düzelmez” diye konuştu.
Besici Cumali İzol, “Vatandaş bir kere et yemiyor. Niye et yemiyor? Kurbanlıklar olduğu halde bile gelip bakıyorlar, malın en kötüsüne bakıyorlar, en kötüsüne. Sadece keselim, maksat kurban kesmişiz diye” sözleriyle kurban pazarında pek bereket olmadığını anlattı.
Tarım ve Orman Bakanlığı aracılığıyla devletin yerli üretime destek olması gerektiğini söyleyen İzol, “Ne yapılması gerekir? Hayvancılık yapan insanlara yardım edilmesi gerekir. Saman çok pahalı, mısır çok pahalı, arpa çok pahalı. Yem olarak her şey pahalı. Bunun üstüne kattığın zamanı düşününce hayvanların maliyeti çok oluyor. Bu da doğal olarak halka yansıyor” dedi.
Besici Hasan Gül, yem fiyatları yanısıra mazot fiyatı nedeniyle hayvan fiyatında ciddi artış olduğunu anlatarak, “Biz de isteriz ki vatandaş burada ucuz et yesin. Hiç kurbana gelmeyecektik bu sene ama kurban bizim tek çaremiz oldu. Bugün metropoldeki insanlara hitap edebilmek için belirli bir rakamı gözden çıkarıyoruz” sözleriyle pazarda satış yapabilme umudunu paylaştı.
Türkiye’nin kendi talebini karşılayabileceği görüşündeki Gül, “Neden dışarıdan ithal edelim ki? Tarım politikalarına eğilsinler, gerçekten tarım politikasını bilen gerçek tarımcı şahıslar getirsin göreve” tepkisiyle ithalata karşı olduğunu vurguladı.
Kasap gözüyle yerli üretici küsüyor, girdi maliyetinde denetim gerekiyor
Ankaralı kasap Mert Berat Eken ise, ithalatın da olması gerektiğini belirterek, ancak bunun yerli üreticiyle düzenli desteklemeyle birlikte planlı olması halinde yararlı olacağını söyledi.
Yerli üreticilere düzenli destek verilmediğinde ve birden bire destekleme yapıldığında bunun boşa gittiğini söyleyen Eken, “İthal hayvan odaklı olunca üretici üretmeye küsüyor ve bu işlerden ayrılıyor. Sonra devlet teşvik veriyor, vatandaş o teşviği işte gidiyor evladına düğün yapıyor, işte kendisine araba alıyor veyahut çarçur ediyor veyahut bilinçsiz harcıyor. Bu gibi sebeplerden destekler de ziyan oluyor” görüşünü anlattı.
Üreticiler yararına mutlaka girdi fiyatlarına devlet eliyle denetim uygulanması gerektiğini belirten Eken, örneğin üreticiyle sıradan vatandaşa aynı fiyattan mazot satılmaması gerektiğini dile getirdi.
Eken, “Birinci maliyet kalemimiz bizim yem fiyatları. Torbası üç yüz lira olan yemler şu an beş yüz, beş yüz elli lira bandına çıktı. Emin olun et fiyatına o kadar zam gelmedi. Bu nedenle girdilere denetim uygulanmalı. Maliyetlerden dolayı etin fiyatı düşecek gibi görünmüyor Bu hafta Kurban Bayramı ve talep düşüklüğü dolayısıyla bir gerileme var. Ama sonrasında yine artacaktır” diye konuştu.
CHP’li Öztürkmen’e göre ithal hayvanda aracı şirketler para kazandı
CHP Gaziantep Milletvekili Hasan Öztürkmen, “AKP iktidarları döneminde son 2013 yılından bu yana yaklaşık on yıllık süreçte 7 milyar 228 milyon dolarlık et ithalatı yapıldı. Bunun bir kısmı canlı hayvan ithalatı, bir kısmı da karkas et ithalatı. Halkımıza güya ucuz et yedirilecek bahanesiyle 128 liraya mal edilen canlı hayvan ve 250 – 280 liraya mal edilen karkas et, halkınıza 700, 800, 900 liralara yediriliyor. Neden? Çünkü yurtdışından ithal edilen gerek canlı hayvan gerek karkas etin yüzde 10’u piyasaya sürülürken yüzde 90’ı et baronları aracılığıyla et tüccarlarına el altından pazarlanmakta ve böylece hiçbir zahmete girmeyen bir takım insanlar büyük vurgunlar vurmaktadır” iddiasında bulundu.
TBMM’de Tarım ve Orman Bakanlığı’na yönelik soru önergeleriyle et ithalatını sıkça sorgulayan milletvekillerinden birisi olan Öztürkmen, Et ve Süt Kurumu’nun aylardır et ithalatındaki duruma ilişkin inceleme yaptığını ancak halen kamuoyuna bilgi verilmediğini söyledi.
Et ithalatında haksız kazanç sağlayanları deşifre etmek gerektiği görüşündeki Öztürkmen, AK Parti iktidarınca dar gelirlilere, emeklilere et yedirecek gerçekçi çabalar beklediğini sözlerine ekledi.