Beşar Esat'ın devrilmesinin ardından Türkiye ve İsrail orduları Suriye'de konuşlanmış durumda. İsrail-Hamas savaşı nedeniyle iki ülke arasında tansiyon zaten yüksek. Analistler yeni bir bölgesel çatışma riskinin arttığı konusunda uyarıyor.
Tel Aviv'deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nde dış politika uzmanı olan Gallia Lindenstrauss, “Türkiye aslında İsrail'in kuzeyden komşusu, ki bu daha önce sahip olduğumuz bir şey değildi. Ve İsrail, Suriye'nin İran'dan Suriye'ye silah transferi için tekrar kullanılacağından korkuyor” diyor.
VOA’ya konulan Lindenstrauss, “Bu nedenle İsrail’in gelecekte Suriye'de faaliyet göstermesi gerekecek. Ancak Suriye'nin güneyindeki Türk kuvvetleri, İsrail için bir sorun ve çatışma riski yaratacak” görüşünde.
İsrail hükümetinin bir raporu da bu risk konusunda uyarıda bulunuyor. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar'ın, Ankara'nın terörist olarak tanımladığı Suriyeli Kürt grupları (YPG) alenen desteklemesi gerilimi daha da tırmandırdı.
Hem İsrailli hem de Türk liderler ABD Başkanı seçilen Donald Trump'la yakın bağları olduğunu iddia ediyor ve analistler bunun Trump'ı zor bir seçimle karşı karşıya bırakacağını söylüyor.
Washington'daki düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü'nden Aslı Aydıntaşbaş, “Trump'ın kabinesi için seçtiği isimler, İsrail ve Netanyahu yanlısı bir yöne işaret ediyor” diyor.
VOA’ya konuşan Aydıntaşbaş’a göre “Elbette Türkiye'nin İsrail'le ilişkilerinin kötü durumda olması ABD Kongresi'nde de sorun teşkil edecek. Ancak bence Trump'ın kabine ve bürokrasi seçimlerinden ayrı olarak, çekirdek ekip Türkiye'nin bu bölge için kilit önemde olduğuna inanıyor.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Gazze'de ateşkes sağlanmasında rol almak istiyor.
Donald Trump'ın bu ay başkanlık görevine başlamadan önce İsrailli rehinelerin serbest bırakılması ve savaşın sona erdirilmesi konusunda ilerleme kaydedilmesi için güçlü bir baskı yapması, Erdoğan'ın ABD'nin yeni lideriyle bağlarını güçlendirmesi için fırsat yaratıyor.
Makroekonomik ve jeopolitik araştırma ve danışmanlık firması GlobalSource Partners'ta Türkiye analisti olan Atilla Yeşilada, “İsrail'in (Gazze'de) istediklerinin çoğunu kazandığını varsayarsak, Erdoğan'ın her gün İsrail'i lanetlemek için pek bir nedeni kalmayacak ve bu da Türk-Amerikan ilişkilerinin iyileşmesinin önündeki en önemli engeli ortadan kaldıracaktır” değerlendirmesi yapıyor.
Gerilimi azaltacak bir başka unsur da İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi olacaktır ki birçokları Trump'ın bu çabayı sürdürmesini bekliyor.
İsrailli dış politika analisti Galia Lindenstrauss'a göre, “Eğer Trump Suudi Arabistan ve İsrail arasındaki normalleşme anlaşmasını sağlamayı başarırsa, bunun İsrail-Türkiye ilişkileri üzerinde de çok olumlu bir etkisi olacaktır. Çünkü İsrail ve Suudi Arabistan arasındaki normalleşme anlaşmasının bir Filistin bileşeni olacak ve bu da Filistin meselesinde İsrail ve Türkiye arasındaki gerilimin bir kısmını azaltabilir.”
Gazze savaşından önce Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiler ısınmaya başlamıştı; ancak şimdilik iki bölgesel gücün orduları Suriye'de karşı karşıya ve gerilimin daha da tırmanması tehlikesi var.