Türkiye doğalgaz tedarik kaynaklarını çeşitlendirmek için anlaşmalar imzalamaya devam ediyor.
Türkiye Varlık Fonu portföyünde bulunan kamu iktisadi teşekkülü BOTAŞ, Fransa merkezli çok uluslu enerji şirketi TotalEnergies ile 10 yıllık LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) anlaşması imzaladı.
Botaş anlaşma ile TotalEnergies’den 2027 yılından itibaren her yıl yaklaşık 1,6 milyar metreküplük 16 LNG kargosu tedarik edecek.
Bayraktar: “[Doğalgazda] Türk harmanı oluşturuyoruz, bu karışımı Avrupa’daki müşterilere sunabilecek durumdayız”
ABD’nin Houston kentinde yapılan imza töreni sonrasında bir açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin yaklaşık 55 milyar metreküplük tüketimi ile Avrupa’nın 4’üncü en büyük doğal gaz pazarı olduğu dile getirdi.
Bayraktar, “Türkiye’de farklı kaynaklardan gelen gazların karışması suretiyle bir Türk harmanı oluşturuyoruz. Bu karışımı da Avrupa’daki müşterilere, özellikle Güneydoğu Avrupa’da gaz ihtiyacı olan ülkelere sunabilecek hale gelmiş durumdayız. Uzun dönemli LNG anlaşmalarımız hem ülkemizin hem bölgemizin enerji arz güvenliğini sağlama, kaynak çeşitliliğimizi artırma ve enerji arzımıza esneklik sağlama noktasında büyük önem taşıyor” dedi.
Türkiye uzun zamandır doğalgaz merkezi olma iddiasına sahip
Ankara’nın Asya ile Avrupa arasında “doğalgaz merkezi” olması iddiasına, Şubat 2022’den beri Ukrayna’yla savaş halinde olan Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin de çeşitli açıklamalarla destek veriyor.
Aynı yıl Kazakistan’ın başkenti Astana’da “Gaz tedarikinde Türkiye en güvenli güzergâh haline geldi. Avrupa'dan çok daha güvenli bir güzergâh haline geldi. Türkiye'de büyük bir ikmal merkezi kurabiliriz” diyen Putin, geçtiğimiz yıl Eylül ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Soçi’ye yaptığı ziyarette de “Gazprom, BOTAŞ'a yol haritasını sundu, sırada ortak çalışma grubunun kurulması var. Üçüncü ülkelere de doğal gaz sevk edeceğimizi söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı.
Bu konuda henüz güçlü bir ilerleme olmuş değil.
BOTAŞ, TotalEnergies dışında Shell ve Exxon Mobil ile de LNG anlaşmaları imzaladı
Türkiye’nin kamu kurumu BOTAŞ son dört ayda doğalgazda yeni anlaşmalara imza attı.
Mayıs ayında yine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın katılımıyla Washington’da Exxon Mobil ile yapılan anlaşma 10 yıl süreyle her yıl yaklaşık 2,5 milyon tona kadar LNG tedarik edilmesine olanak sağlıyor.
Bu ayın başında da Londra merkezli Shell ile yapılan anlaşmada, 2027 yılından itibaren 10 yılı kapsayan dönem için yıllık yaklaşık 4 milyar metreküplük toplam 40 adet LNG kargosu teslimatı konusunda mutabık kalındı.
Haziran ayında ise Azerbaycan’ın devlet şirketi Socar ile olan doğalgaz tedarik sözleşmesi 2030’a kadar uzatıldı.
Arif Aktürk: “Avrupa’ya doğalgaz satabiliriz ama henüz yeterli bir kapasitemiz yok”
Daha önce BOTAŞ Doğalgaz Alım Dairesi Başkanlığı görevini üstlenmiş olan enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, Türkiye’nin doğalgaz merkezi olma iddiasının henüz çok gerçekçi olmadığı görüşünde.
VOA Türkçe’nin konuştuğu Aktürk, şunları söyledi:
“Teoride elbette Avrupa’ya doğalgaz satabiliriz ama henüz yeterli bir kapasitemiz yok. İki temel hat var. İlki Yunanistan hattı. Bu ülkeyle 700 milyon metreküplük anlaşmamız bitti ama kompresör istasyonu tesis edilirse 11 milyar metreküp kapasitesi olabilir. Türk Akımı’ndan 15 milyar metreküp doğalgaz Bulgaristan’a gidiyor. Dediğim gibi bir kapasite yok. Aslına bakarsanız gazın menşeinin önemi yok. Mesela Total’in LNG’sinde, Yamal Energy’de ortak oldukları için Rus gazı var. Dolayısıyla Türkiye de başka ülkelerde çıkan gazı satabilir, Belçika ve İspanya gibi. Ama bunu hangi fiyata nasıl bir kontratla aldığını çok önemli. Dünyanın spot piyasada LNG devinden dünya fiyatında aldığınız gazı kime satabileceksiniz? Bunun için ‘trading floor’ kurmak gerekiyor ve buraları doğru yönetmek gerekiyor."
Türkiye LNG’yi ağırlıklı olarak ABD’den tedarik ediyor
Bir önceki yıla göre doğalgaz ithalatını yüzde 7,6 azaltan Türkiye, 2023’te yaklaşık 50,5 milyar metreküp doğalgaz ithal etti.
Bu ithalatın yüzde 42,2’si Rusya’dan yapıldı.
Türkiye’nin doğalgaz ithalatının yüzde 66,4’ü uzun dönemli ithalat lisansı ile, yüzde 33,6’sı ise spot piyasadan yapılıyor.
Aynı yıl spot piyasadan yapılan doğalgaz ithalatı ise 14,2 milyar metreküp oldu.
Türkiye LNG’yi ağırlıklı olarak ABD’den (yüzde 40) tedarik ediyor. Bu ülkeyi yüzde 16 ile Mısır, yüzde 10 ile Rusya Federasyonu ve yüzde 8 ile Fransa takip ediyor.