Türkiye, Kazakistan’ın başkenti Astana’da düzenlenen “Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı Zirvesi”nde Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in gündeme getirdiği “Avrupa için Türkiye’de büyük bir doğalgaz merkezi kurulması” önerisine sıcak bakıyor.
Zirve dönüşü uçakta kendisini takip eden gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin doğalgaz merkezi olması için Rus liderle mutabakat sağladıklarını, bunun için de en uygun yerin Trakya olduğunu söyledi.
Erdoğan, “Böyle bir dağıtım merkezi için, bu iş için tabii ki Trakya en önemli yer olarak görülüyor. Biz başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımıza ve Rusya tarafında ilgili kuruma müşterek bir çalışma yapmaları talimatını Sayın Putin ile birlikte verdik. Orada bu çalışmayı yapacaklar. En uygun yer neresiyse bu dağıtım merkezini orada inşallah kurmuş olacağız. Bizim ulusal anlamda bir dağıtım merkezimiz var ama tabii şimdi bu uluslararası bir dağıtım merkezi olacak. Bu konuyla ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız ile Rusya tarafı çalışmayı yapıp bize sunacaklar ve ondan sonra da adımı atmış olacağız. Burada bekleme diye bir şey yok. Kararı bugün hemen süratle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımıza verdik. Aynı şekilde aynı anda Rusya'dan (Gazprom Başkanı) Miller de bu toplantıdaydı, o da talimatı aldı. Şimdi arkadaşlarımız birbirleriyle görüşmek suretiyle çalışmaya başlayacaklar. Güvenlik noktasında biz her türlü adımı atarken tabii ki burada da güvenlik neyi gerektiriyorsa bu güvenlik ağımızı da süratle kuruyor ve ona göre çalışmalarımızı sürdürüyoruz” diye konuştu.
Türkiye’yi ziyaret eden Katar Dışişleri Bakanı Halid El-Ettiyah ile yaptığı ortak basın toplantısında konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, “Avrupa enerji krizinin hafifletilmesinden yanayız. Zayıf bir Avrupa Türkiye’nin çıkarına değildir” dedi.
Aydın Sezer: “Doğalgazda merkez ülke olmak Türkiye’nin 25 yıllık rüyası”
Türkiye 90’lı yıllarda Orta Asya, Rusya ve Ortadoğu’dan gelen enerjinin Avrupa’ya ulaştırılmasında bir merkez ülke olmak için çalışıyordu. Ancak Erdoğan’ın iktidara gelmesinin ardından Türkiye’nin transit ülke olması tercih edilmişti.
Rusya ve enerji uzmanı Aydın Sezer, kamuoyuna yansıdığı halinde bir uzlaşmanın Türkiye’nin 25 yıllık rüyası olduğunu söyledi.
VOA Türkçe’nin ulaştığı eski bürokrat, “Eğer bizim anladığımız anlamında doğalgazda bir ‘merkez ülke’ olacaksak ve bunun için de Trakya’da yer bakıyorsak bu bizim 25 yıllık rüyamız. Biz fiyatın pazarda belirlendiği bir ‘hub’ olmak istiyorduk. Nabucco döneminde, Rusya gazlarını, Kafkas gazını, Irak ve Arap coğrafyasından gelecek gazları Türkiye’de buluşturup Avrupa’ya satma perspektifi vardı. Ancak son 20 yıllık uygulamada Türkiye ‘koridor ülke’ olmayı tercih etti. TANAP ve Türk Akımı başkasının gazını, başkasının sahip olduğu hatlarla, başkasının belirlediği fiyatlarla, başka ülkelere taşıma konseptinde. Eğer Türkiye merkez ülke olacaksa artık koridor olmaması lazım, ayrıca bu bakımdan TANAP ve Türk Akımı’nın da revize edilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
“Putin’in kafasından geçen ilave hatlar yaparak Batı'ya doğalgazı ulaştırmaksa bu Türkiye’yi tescilli koridor ülke yapar”
Putin’in projeye dair başlığı verdiğinin ancak kafasından geçen çerçeveyi tam olarak ortaya koymadığının altını çizen Türkiye’nin eski Rusya Ticaret Müşaviri Sezer, proje kamuoyunda anlaşıldığı gibi olsa da hayata geçirilmesinin kolay olmayacağına da dikkat çekiyor.
Sezer, “Rusya lideri Putin’in kafasından geçen ilave hatlar yaparak Batı'ya doğalgazı ulaştırmaksa bu iddia edilen Türkiye’yi ‘merkez ülke’ hedefinden çok uzağa düşürür. Türkiye’yi ‘tescilli koridor ülke’ yapar. Tabii şunu da akılda tutmak lazım. Kırım’ın ilhakından sonra ABD ve Avrupa, Türk Akım nedeniyle Türkiye’yi, Kuzey Akım nedeniyle Almanya’yı eleştirdi. Türkiye’den şu anda 15 milyar metreküp doğalgaz gidiyor. Ama Kuzey Akım hatlarından 110 milyar metreküp geçecekti. Eğer bunu telafi edecek bir proje akıldan geçiyorsa bu hatlara döşenecek boru nereden bulunacak? Döşeyecek şirket kim olacak? Bunlar da ambargolar nedeniyle zor konular” dedi.
“Türkiye’ye olan güven devam ediyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan gazetecilerin sorularını yanıtlarken yalnız Putin’in değil zirveye katılan başka ülkelerin de Rusya-Ukrayna barışı için Türkiye’yi önemli ülke olarak gördüğünü ifade etti.
Erdoğan, “Aramızda yaptığımız görüşmede bu kanaat aslında gücünü koruyor. Yani Türkiye'nin arabuluculuğu hususunda Rusya'nın da diğer bazı ülkelerin de Türkiye'ye olan güvenleri aynen devam ediyor. Bu konuyla ilgili, Kerç Köprüsü'yle ilgili hassasiyetleri de yine kendisiyle paylaştık. O da bize bazı teknik bilgileri de verdi ve bu konuda biz aynı hassasiyeti koruyarak çalışmalarımızı devam ettireceğiz. Türkiye'ye olan güvenin devam etmesi de bizi ayrıca mutlu etti” dedi.
“F-16’lar konusunda son atılan adımlar bir şeylerin değiştiğini gösteriyor”
Erdoğan, F-16 tedariği hakkında da değerlendirmelerde bulundu.
Cumhurbaşkanı, “Amerika'yla da bu konuyla ilgili (Yunanistan) olarak Milli Savunma Bakanlığımız muhatabıyla görüşüyor. Hatta şu anda NATO Savunma Bakanları toplantısı vardı. Bakanımız da bu toplantılarda muhataplarıyla bu konuları etraflıca görüşme fırsatını buldu. Neticesini dönünce Hulusi Paşa'yla görüşeceğiz. Dedeağaç’ta veya farklı adalarda yapılanları elbette görüyoruz. Biz zırhımızı kuşandıktan sonra tedbirlerimizi aldıktan sonra bize bunlar hiç ürküntü vermez. Tedbirimiz var, her şeyimiz hazır. Dolayısıyla da adımlarımızı buna göre atıyoruz. F-16 konusunda bu son atılan adımlar veya son gelişmeler bir şeylerin değiştiğini gösteriyor. Tabii bütün bu adımları aynı anda Rusya da takip ediyor. Ne oluyor? Ne gidiyor? Şimdi bize düşen de tabii burada ilgili arkadaşlar gerek Dışişleri Bakanımız, gerek Milli Savunma Bakanımız gerekse bunun dışında bizim liderlerle yaptığımız görüşmelerde bunları konuşuyoruz, paylaşıyoruz” diye konuştu.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantısı sırasında Demokrat ve Cumhuriyetçi Amerikalı senatörlerle de görüştüğünü de söyleyen Erdoğan, AKP Dış İlişkiler Başkanı Efkan Ala’nın kendisinin dönüşünden sonra senatörlerle sıcak görüşmeler yaptığını da vurguladı.