ABD başkanlık seçimlerine bir hafta kala analistler, Ankara'nın seçim sonuçlarını Türkiye-ABD ilişkileri açısından kilit önemde gördüğünü söylüyor.
Gözlemciler Cumhuriyetçi Partili Donald Trump ve Demokrat Partili Kamala Harris'in Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan'a karşı farklı yaklaşımları olduğunu belirtiyor.
Ekonomi ve Dış Politika Araştırmaları Merkezi (EDAM) Direktörü Sinan Ülgen, Donald Trump'ın başkanlık döneminde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başkan Trump arasındaki siyasi ilişkinin güçlü olduğunu hatırlatıyor.
Ancak Ülgen, “Oysa şimdi Başkan Biden ve Erdoğan ve eğer Kamala Harris seçimi kazanırsa Harris ve Erdoğan arasında olacak ilişki büyük olasılıkla çok daha sığ olacak” öngörüsünde bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD başkanlık seçimlerine ilişkin yorum yapmaktan kaçındı. Ancak analistler, Donald Trump'ın başkanlık döneminde Trump ve Erdoğan'ın dokuz kez görüştüğünün, bu görüşmelerden birinin Erdoğan'ın Washington ziyareti sırasında gerçekleştiğinin altını çiziyor. Başkan Biden ve Erdoğan ise sadece bir kez görüştü, sonra da uluslararası zirveler sırasında kısaca karşılaştı.
Uzmanlara göre Cumhurbaşkanı Erdoğan için ABD başkanlarıyla yüz yüze görüşme yapmak, son derece önemli.
Brookings Enstitüsü'nden Aslı Aydıntaşbaş'a göre Erdoğan için ABD başkanlarıyla yüz yüze görüşmek, Erdoğan'ın iç siyasetteki konumu ve geçerliliği açısından büyük önem taşıyor. Aydıntaşbaş, Erdoğan'ın “kişiselleştirilmiş bir sistem kurduğunu ama aynı zamanda seçmenlerini, özellikle de tabanını önemli bir lider olduğuna, Türkiye'nin yükseldiğine ve kendisinin çok önemli olduğuna ikna ettiğini” söylüyor.
Trump Beyaz Saray'dayken Rus S-400 savunma sisteminin satın alınması nedeniyle yaptırımlara maruz kalmasına rağmen Erdoğan, sık sık Trump'la olan ilişkisinden sıcak bir şekilde bahsetmişti.
Hatta Trump, Türkiye'nin ABD destekli Suriyeli Kürt güçlere saldırma tehdidi nedeniyle, kendi ifadesiyle, Türk ekonomisini “tamamen yok etmek ve ortadan kaldırmakla” tehdit etmişti.
Trump, Hamas ve Hizbullah'a karşı savaşında İsrail'e daha fazla destek verilmesi çağrısında bulunurken analistler, ABD ve Türk liderler arasında yeniden görüş ayrılıklarının ortaya çıkabileceğini söylüyor.
Amerikan Alman Marshall Fonu Ankara Ofisi Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı, Trump'ın başkan seçilmesinin Türkiye açısından bazı fırsatları beraberinde getirmekle birlikte bunun riskinin yüksek olabileceğini kaydediyor.
Ünlühisarcıklı, “Başkan Trump'ın Ortadoğu'ya ve Filistinliler ile İsrail arasındaki çatışmaya yaklaşımı, Ortadoğu'daki gerilimi bölgesel bir savaşı kaçınılmaz hale getirecek ölçüde tırmandırabilir. Dolayısıyla, Trump'ın başkanlığı Türkiye için pek çok fırsat barındırıyor ama riski de çok yüksek” şeklinde konuşuyor.
Başkan Joe Biden ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında çok az doğrudan temas olsa da Türk-Amerikan ilişkilerinin iyileştiği, iki NATO müttefiki arasındaki işbirliğinin giderek arttığı gözleniyor. Analistler, ABD seçimini kim kazanırsa kazansın Ankara açısından hem faydalar hem de riskler olabileceğini öngörüyor.
Brookings Enstitüsü'nden Aslı Aydıntaşbaş'a göre Kamala Harris'in başkanlığında ilişkiler daha istikrarlı olabilir. Diğer yandan Trump başkanlığı öngörülebilir olmaktan uzak olabilir.
Aydıntaşbaş, “Bir Kamala Harris yönetimi Türk-ABD ilişkilerinde daha fazla süreklilik anlamına gelir ama istikrar vaat eder. Oysa Trump o kadar öngörülemez ki, çok iyi de olabilir, çok kötü de; bir gün çok iyi, bir gün çok kötü olabilir” yorumunda bulunuyor.
Ortadoğu'daki savaş devam ederken analistler, Trump'ın öngörülemezliğinin Ankara için bir risk oluşturduğunu kaydediyor, ancak Erdoğan'ın yine de Trump'la ilişkilerini yenileme fırsatını kaçırmayacağının altını çiziyor.