Rusya Başbakanı Medvedev, Türkiye’ye yönelik altı maddelik yaptırım planını onayladı. Yaptırımlar ilk olarak yaş sebze meyve ihracatçısına darbe vuracak. Rusya daha şimdiden 100 bin ton sebze ve meyveyi bekletiyor. Ancak Türk ihracatçılar sakin. Hükümetin oluşacak zararı telafi etmesi bekleniyor.
Türk Hava Kuvvetleri’ne ait bir uçak bir hafta önce Suriye sınırını ihlal ettiği gerekçesiyle Rusya Hava Kuvvetleri’ne ait bir uçağı düşürdü. Olayın üzerinden bir hafta geçmesine rağmen iki ülke arasındaki gerilim azalmak bir yana artıyor. Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev, bugün altı maddelik yaptırım talimatını imzalayarak yürürlüğe soktu.
Bu yaptırımlar uyarınca; merkezi Türkiye'de olan firmaların Rusya’da güvenliği ilgilendiren alanlarda faaliyet yürütmesi yasaklanıyor, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren Türk vatandaşlarının, Rusya’da işe alınmasına yasak getiriliyor, Rusya’da lojistik faaliyeti gösterenler sıkı denetime alınacak, yılbaşından sonra Türkiye ile Rusya arasındaki vizesiz seyahat uygulaması askıya alınacak, Karadeniz ve Azak denizindeki tüm limanlarda güvenlik arttırılacak.
Rusya, Türkiye’den narenciye, domates, tavuk ve hindi eti ithalatını yasakladı
Rusya, Türkiye’de üretilmiş ürünleri de yasak kapmasına aldı. Buna göre, domates, salatalık, kuru soğan, portakal, mandalina, renkli lahana, brokoli, portakal, mandalina, nektarin, çilek, elma, tuz, kesme çiçek, kayısı, armut, şeftali, erik, üzüm, tavuk ve hindi etinin Rusya’ya ithalatı yasaklanırken fındık, limon, kırmızı et, balık ve süt ürünleri kapsam dışında tutuldu.
Türkiye, yılda bir milyar dolar civarında yaş meyve sebze ihracatı yapıyor. 2015’in ilk 11 ayında Rusya’ya yapılan yaş sebze meyve ihracatı geçen seneye göre %38 azalarak 700 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Bülent Aymen: Rusya bizim canımızı yakmak istiyor
Rusya’nın aldığı bu yaptırım kararlarına rağmen Türk ihracatçıları şimdilik sakinliğini koruyor.
Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Akdeniz Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçı Birlikleri Başkanı Bülent Aymen, Rusya’nın intikam almak için Türkiye’nin en fazla canını acıtacak ürünleri seçtiğini söyledi.
‘’Bu kesinlikle istenmeyen bir durum. Ancak bu askeri olayda bizim haklılığımız söz konusu. Burada ticaret ve siyaseti ayırmak lazım. Rusya’nın yaptırım için seçtiği ürünler bizim en fazla canımızı acıtacak ürünler. Ticaret erbabı içinde infial yaratmak 100 bin ton malı Rusya bekletiyor. Bir zarar olacağı muhakkak bu nedenle de tüccar ve ihracatçı rahatsızlık içinde. Ancak Avrupa Birliği’nin Ukrayna krizi sonrası uyguladığı yaptırım sonrası Rusya’nın acil olarak ürün alacağı pek fazla ülke yok. İspanya bizim kuvvetli bir rakibimiz ama AB yaptırım uyguluyor.’’
Aymen: İsrail’le kriz yaşarken bile ihracat azalmadı, Rusya kendine zarar veriyor
Rusya’nın Ukrayna krizi sonrası Türk ihracatçıların yeni pazar arayışına girdiğini belirten Bülent Aymen, Rusya’nın asıl zararı kendisine verdiğini düşünüyor.
‘‘Yaş sebze meyve ihracatında pazar çeşitlemesi için Uzakdoğu ve Asya’ya açılım zaten söz konusu. Ancak Rusya’daki müteahhitlik hizmetleri zarar görebilir. 10 milyar dolar civarında taahhüt var. Tabii şu da unutulmamalı. Bu işlerde 16 bin civarında Rus da çalışıyor. Rusya’nın intikam alma planı kısa dönemde kendisi için de kötü. Akıllı ülkeler ekonomi ile siyaseti ayrı tutan ülkelerdir. Biz İsrail’le büyük problemler yaşadık ama İsrail’e ihracatımız düşmedi Keza Mısır ve Libya’ya da.’’
Oğuz Satıcı: Hükümet gerekli adımları atacaktır
Türkiye İhracatçılar Meclisi Eski Başkanı Oğuz Satıcı da Rusya’nın Türkiye’ye karşı sergilediği tavrı psikolojik olarak problemli ve çocukça buluyor.
Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Satıcı, büyük bir devlet geleneğine sahip olan Rusya’nın iki ülke arasında güçlü ticari ve siyasi ilişkilere rağmen bu tarz yaptırımlara başvurmasının anlaşılmaz olduğunu söyledi.
‘‘Bu yaptırımlar kısa vadede bazı firmalarımıza sıkıntı yaratabilir, yaratacaktır. Ancak hiç şüphe yoktur ki Türkiye Cumhuriyeti Devleti üretici ve ihracatçıların bu mağduriyetini gidermek için gerekli adımları atacaktır. O yüzden Türk ekonomisi için şu anda alarm çanlarının çaldığını söylemek mümkün değil. Bu özel ve geçici bir durum.’’
Oğuz Satıcı: Türkiye, doğalgaz tedariği için yeni arayışlara gidebilir
Türkiye, Rusya ilişkilerinde enerji çok önemli bir başlık. Türkiye, 50 milyar metreküp doğal gaz ihtiyacının 26 milyar metreküpünü Rusya’dan tedarik ediyor. Geçtiğimiz yıl Rus enerji devi Gazprom’a 10 milyar dolar ödeme yapıldı.
Satıcı’ya göre, Türkiye Rusya’yla yaşadığı bu krizden özellikle enerji politikaları bağlamında dersler çıkaracak.
‘‘Rusya’nın bu yaptıkları anlaşılır şeyler değil. Diplomatik açıdan ticari açıdan da doğru eğil. Türkiye, Rusya’nın Almanya’dan sonra en büyük doğal gaz tedarikçisi. Türkiye, bu ihtiyacını başka ülkelerden karşılayabilir. Türkiye Cumhuriyeti yeni arayışlara gidebilir. Ve mutlaka yeni enerji kontratlarını yaparken daha dikkatli olacaktır.’’