ABD’nin 45’inci başkanı Donald J. Trump, 2019’un Aralık ayında Temsilciler Meclisi’nde azledildi ve ABD tarihinin azledilen üçüncü başkanı oldu. İki ay sonra Cumhuriyetçiler’in çoğunlukta olduğu Senato tarafından aklanan Trump, 3 Kasım’da yeniden seçilme yolları arıyor.
Trump ikinci seçim kampanyasını 2019 yılı Haziran ayında Florida eyaletinin Orlando kentinde resmen başlattı. 2016 kampanyasındaki “Amerika’yı Yeniden Güçlü Yap’’ sloganını bir adım öteye taşıdı, 2020 sloganını “Amerika’yı Güçlü Tut” olarak belirledi. Trump destekçilerine, “Bunu bir kere yaptık, şimdi yeniden yapacağız ve bu defa bu işi bitireceğiz’’ diye seslendi.
Geçmiş başarıları
Trump başkan seçilmeden önce New York’un ünlü ve tartışmalı müteahhidi ve televizyon kişiliği olarak tanınıyordu. Pennsylvania Üniversitesi Wharton İşletme Fakültesi’nden mezun olduktan sonra ailesinin emlak işlerini devraldı. Müteahhitlik işlerini dünyanın dört bir yanında otel, kumarhane ve golf merkezleri inşaatına kadar genişletti.
Your browser doesn’t support HTML5
Trump İkinci Dönem Mücadelesinde
1990’ların başında Atlantik City ve New York’taki gayrimenkullerini de etkileyen iflaslara imza attı. İflaslardan sonra toparlanmayı başardı. Ünlü ekonomi dergisi Forbes 2016’da Trump’ın net servetinin 3 milyar 700 milyon dolar olduğunu açıkladı.
Trump 2004 yılında yer almaya başladığı “Çırak’’ adlı realite programıyla medya dünyasına adım attı.
Trump, NBC televizyonunun en çok reyting alan programlarından biri olan şovdan 2015 yılında, başkanlık kampanyasını yürütmek için ayrıldı.
Televizyon yıldızı olarak geçirdiği dönemde siyasete olan ilgisini sürdürdü. Trump, Barack Obama’nın ABD’de doğmadığı, bu nedenle Başkan olamayacağı yönündeki komplo teorilerini destekledi.
Başkanlığı
Beyaz Saray’daki üç buçuk yılı boyunca çok kapsamlı bir vergi reform tasarısını geçirdi, Suriye’deki asker sayısını azalttı ve 9 üyeli Anayasa Mahkemesi’ne iki muhafazakar yargıç, Brett Kavanaugh ve Neil Gorsuch’ın atanması için Senato’dan onay aldı.
Özellikle Kavanaugh’un adaylığıyla ilgili kamuya açık senato oturumları, cinsel taciz ve alkol kullanımıyla ilgili iddiaların gölgesinde epey çekişmeli geçti.
Trump başkanlığı süresince yasadışı göçü engellemek için birçok proje öne sürdü. Meksika sınırına örülecek duvar için istediği miktarın altında kalsa da Kongre’den 1 milyar 400 milyon dolarlık bütçe onayı almayı başardı.
Trump duvar inşası için acil durum da ilan ederek 3 milyar 600 milyon dolarlık bütçenin Savunma Bakanlığı fonlarından aktarılmasını sağladı.
Seçmenine verdiği, bir önceki hükümetin düzenlemelerini geri çekme ve Obamacare olarak bilinen sağlık sigortası düzenlemesinin büyük bölümünü yürürlükten kaldırma sözlerini yerine getirdi.
Bu yıl ABD’yi avucuna alan Corona virüsü pandemisi nedeniyle milyonlarca Amerikalı’nın işlerini ve sağlık sigortalarını kaybetmesine rağmen, Trump Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak Obamacare’in tamamının iptal edilmesini istedi. Trump, Demokrat selefi, ABD’nin ilk ve tek siyah başkanı Obama’nın politikalarından memnun olmadığını sık sık dile getirdi.
Trump üç yıl boyunca, ülkede ekonomik yükselişe başkanlık etti. Dünyanın en büyük ekonomisinde işsizlik yüzde 3,5’e inerek ilk kez son 50 yılın en düşük seviyesine düştü. Ülkenin başlıca borsa endeksleri tavan yaptı. Ancak 2020 başında Çin’den tüm dünyaya yayılan Corona virüsü bu başarıyı beklenmedik şekilde sona erdirdi.
Başkan Ocak ayı sonunda ABD’yi Çin’den gelecek yolculara kapattı ancak, büyük bir sorun yaşanmayacağı konusunda açıklamalarını sürdürdü.
Ancak virüs tüm 50 eyalete yayıldı ve hayatı neredeyse felç etti. Ülke ekonomik bir çıkmaza sürüklendi.
Trump haftalarca her gün, salgınla ilgili açıklamalarla basının karşısındaydı. Sık sık salgının ciddiyetini önemsemeyen açıklamalar yaptı.
Sağlık uzmanları Amerikalılar’ı, virüsün yayılmasını engellemek için maske takmaya teşvik ederken, Trump maske takmanın kişisel bir tercih olduğunu söyleyerek, halkın karşısına Temmuz ayına kadar maskeli çıkmadı.
Trump, 1 Ekim’i 2 Ekim’e bağlayan gece kendisi ve eşinin Corona virüsü testinin pozitif çıktığını açıkladı. 2 Ekim’de Walter Reed Askeri Tıp Merkezi’ne kaldırıldı. 5 Ekim’de taburcu edilen Trump klinik deney aşamasındaki antikor kokteyli dışında Remdesivir ve deksametazon gibi yoğun ilaç tedavileri gördü. Beyaz Saray’da tedavisine devam etti. Bir hafta sonra yeniden miting alanlarındaydı.
ABD’de işsizlik oranı Nisan’da yüzde 14,7’ye kadar tırmandı. Haziran’da 5 milyon istihdam sağlanmasıyla, işsizlik yüzde 11,1’e geriledi. Trump, 2020’nin ikinci yarısı 2021’in başında Amerikan ekonomisinin güzel günler göreceğini söyledi.
25 Mayıs’a gelindiğinde ABD Corona virüsü salgınıyla kasıp kavrulurken, Minnesota’nın Minneapolis kentinde George Floyd adlı siyah bir Amerikalı gözaltına alınırken polis nezaretinde hayatını kaybetti. Ülkenin dört bir yanında polisin siyahlara yönelik muamelesine karşı protestolar başladı, sistemli ırkçılığa karşı olan “Siyahların Hayatı Önemlidir’’ hareketi, uluslararası platforma taşındı.
Trump’ın bu toplumsal çalkantıyla ilgili mesajlarıysa karışıktı. Barışçı göstericileri desteklediğini söylüyordu, ancak “Siyahların Hayatı Önemlidir’’ sloganının nefret sembolü olduğunu savunuyordu.
ABD 4 Temmuz’da bağımsızlığının 244’üncü yılını kutlarken Trump, ırksal adaleti savunan protestocuları, nihai amaçları “Amerika’nın sonunu getirmek’’ olan “yeni aşırı solcu faşizm’’in “şeytani’’ temsilcileri ilan etti.
Dış politika
Trump, dış politikasını “Önce Amerika’’ şeklinde açıkladı. Yaklaşımı Amerika’nın çıkarlarını her şeyin üstünde tutmaktı. Bir ticaret anlaşması olan Trans Pasifik Ortaklık, Paris İklim Anlaşması ve İran Nükleer Anlaşması dahil bazı uluslararası anlaşmalardan çekildi. Ticaret alanında, seçim kampanyasında da söz verdiği gibi, Kanada ve Meksika ile Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nın yeniden müzakere edilmesini sağladı. Bir yandan da Çin’le ticaret savaşı başlattı.
ABD’nin başka ülkeleri savunmak için ne kadar para harcadığını sürekli sorgulayan Trump, ABD’nin de üyesi olduğu NATO askeri ittifakını açıkça eleştirdi. Trump’ın birçok yabancı liderle de ilişkileri istikrarsızdı. Bu liderler arasında ABD’nin geleneksel müttefikleri Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da vardı.
Donald Trump ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Un
Trump bir yanda ise ABD’nin tarihi düşmanları sayılabilecek Rusya ve Kuzey Kore’nin liderlerine kucak açtı. Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’le ilişkileri iyiydi. “Küçük roket adam’’ diye nitelediği Kuzey Kore lideri Kim Jong Un ile üç defa görüştü ve “Çok iyi bir ilişki geliştirdik’’ dedi.
Görev başında yaşadığı zorluklar
2020’nin getirdiği Corona virüsü ve ekonomik kriz bir yana, Trump başkanlığı süresince başka zorluklarla da boğuştu. En başta da Demokratlar’ın başlattığı azil soruşturması vardı. Soruşturma Trump’ın, başkanlık seçimlerinde elini güçlendirmek için, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’e, siyası rakibi Joe Biden ve oğlu Hunter Biden’ın iş faaliyetlerini soruşturması için baskı yaptığı ve bu ülkeye yönelik ABD yardımlarını da pazarlık kozu olarak kullandığı iddiasıyla başlatılmıştı.
Demokratlar’ın kontrolundaki Temsilciler Meclisi 2019’un sonunda azletse de, Şubat ayında Cumhuriyetçiler’in kontrolundaki Senato, Trump’ı akladı. Cumhuriyetçi Partili Mitt Romney hariç tüm senatörler partileri çizgisinde oy kullandı.
Trump ayrıca, Rusya’nın 2016 başkanlık seçimlerine kendi aleyhine müdahale ettiği iddialarıyla ilgili olarak özel savcı Robert Mueller’ın yürüttüğü, neredeyse iki yıl süren soruşturmanın başrolündeydi. Mueller raporunda, Trump kampanyasının seçim sonucunu etkilemek için Rusya’yla işbirliği halinde olduğu yönünde kesin bir bulguya rastlanmadığını belirtti. Raporda, Trump’ın soruşturmanın önünü tıkama yönünde eylemler sergilediği tespitine yer verildi ancak adalete müdahale ettiği yönünde bir suçlama yöneltilmedi. Rapor, Başkan'ın suç işlediği sonucuna varmadı, ancak Trump’ı temize de çıkarmadı.
Yaşanan tüm bu olaylar nedeniyle, Trump’ın siyasi akıbeti belirsiz. Ancak son 40 yılda ABD’de sadece iki başkan ikinci dönem için seçilmeyi başaramadı. Destekçileri de Trump’ın 2016 seçimlerinde anketlerde geride olmasına rağmen eski dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ı beklenmedik şekilde alt ettiğini hatırlatıyor.