TBMM’de ele alınacak vergi paketi yasa teklifinde, yüksek gelir sahiplerine yönelik ilave vergilendirme yapılmasıyla ilgili kamuoyundaki “vergi adaleti” beklentisine karşılık “asgari kurumlar vergisi” gibi düzenlemeler öngörülüyor. Teklifte, doktorlar, diş hekimleri, avukatlar gibi serbest meslek sahipleriyle ilgili gelir denetimini sıklaştırma ve vergi kaçağı varsa cezalandırma hükmü yer alıyor.
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, vergi ve sosyal güvenlik mevzuatında değişiklikleri içeren 53 maddelik “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ni TBMM Başkanlığı’na sundu.
Your browser doesn’t support HTML5
Şirketlere ilave vergilendirme, serbest meslek gelirine ceza sinyali
Güler, yasa teklifiyle ilgili basın açıklamasında, vergi adaletini güçlendirmek amacıyla doğrudan vergi kalemlerinde artışlar yapılacağını belirterek, bazı vergi istisnalarını kaldırdıklarını ve kayıtdışı kazanç/gelirle mücadele amaçlı vergi düzenlemeleri getirdiklerini söyledi.
Teklifte vergide adaleti ve etkinliği arttırmak amacıyla şirketlere yönelik düzenlemeler olduğunu kaydeden Güler, çokuluslu şirketler için küresel asgari kurumlar vergisi ve diğer şirketler için yerel asgari kurumlar vergisi öngörüldüğünü açıkladı.
Güler, çokuluslu şirketler açısından “küresel asgari kurumlar vergisi” düzenlemesiyle kazançlarından yüzde 15’ini Türkiye’de vergi olarak ödemelerini hedeflediklerini aktardı. Bununla ilgili Güler, “Türkiye’de de elbette çokuluslu şirketlerimiz vergiler ödüyorlar. Eğer bu vergi yüzde 15'in altında kalırsa yüzde 15'e tamamlanması noktasında bir uygulama getiriyoruz. Yurtiçi şirketlerimiz içinse tabi oldukları birçok istisna, teşvik ve muafiyetleri var. Bunlardan yararlandıktan sonra yurtiçi şirketlerimizce de yüzde 10 vergi ödenmesi düzenlemesini getiriyoruz” dedi.
Türkiye’de yap-işlet-devret modeli ile Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri kapsamındaki kazançlardan da yüzde 30 kurumlar vergisi alınacağını açıklayan Güler, serbest bölgelerdeki işletmelere sağlanan vergi dışı kazanca sınırlama getirileceğini anlattı.
Yat sahiplerine KDV muafiyeti kalkıyor
Teklif, deniz taşıtlarına yat limanlarında sunulan hizmetlerden Katma Değer Vergisi (KDV) alınmaması uygulamasını da sona erdiriyor. Yat limanlarındaki hizmetlere ilişkin KDV istisnası, yat sahipleri yararına olması nedeniyle kamuoyunda zengin kesime vergi muafiyeti olarak eleştiriliyordu.
Bu teklifle “vergi adaleti” kapsamında artık yat gibi deniz taşıtlarıyla ilgili hizmetlerde KDV uygulanacak. Buna ilişkin Güler, “Ticari olmayan gezi, eğlence, spor gibi faaliyetlerde kullanılan deniz taşıma araçlarına yat limanlarında verilen kiralama, bakım gibi hizmetlerde KDV istisnasını kaldırılıyoruz. Mükelleflerin KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV tutarlarının 5 takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda kayıtlardan çıkarılarak yapılacak vergi incelemesi ile gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınmasına imkân sağlıyoruz” diye konuştu.
Teklifte KDV muafiyeti ve iadeleriyle ilgili “zamanaşımı” ortadan kalkıyor. Ancak deniz ve hava taşımacılığı da dahil şirketlere KDV ödemelerini “gider” olarak gösterme hakkı tanınıyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın vergiler üzerinde çalışmasını sürdürdüğünü ve yeni yasama yılında yeni düzenleme de olabileceğini işaret eden Güler, “Vergi adaletinin sağlanması, çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alınması ve vergi kaçakları konusunda çaba sarfediyoruz. Önümüzdeki dönemde çalışmalarımız devam edecek” ifadesini kullandı.
Serbest meslek sahiplerine sıkça gelir kontrolüyle vergi cezası sinyali
Vergi paketinde doktorlar, diş hekimleri, avukatlar gibi serbest meslek sahipleriyle kafe, lokanta gibi bazı işletme sahiplerini etkileyecek düzenlemeye ilişkinse Güler, “Teklifte, serbest meslek kazancı ve ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükelleflerinin yılın belirli zamanlarında hasılatları tespit edilecek, beyanları ile tespit edilen hasılatları (gelirleri) arasında uyumsuzluk olanlar, yüzde 20’den fazla fark olanlar izaha davet edilecek” açıklaması yaptı.
Bu kapsamda teklifte, serbest meslek sahiplerine yönelik geliriyle ödediği vergi arasında eğer yüzde 20’den fazla fark olursa zorunlu olarak neden az vergi ödediğine ilişkin açıklama yapılması öngörüldü. Açıklama eğer vergi dairelerince yeterli görülmezse bu serbest meslek sahipleriyle işletme sahiplerinden ilave vergi ödemesi talep edilecek.
Teklife göre; “ödediği vergiyle kazancı arasında yüzde 20’den fazla uyumsuzluk olmaması” şartı aynı zamanda şirketlere de uygulanabilecek.
Teklifle, Cumhurbaşkanı’na bu yüzde 20 oranını azaltma veya arttırma yetkisi de veriliyor.
Serbest meslek sahipleriyle ilgili yeni vergi düzenlemesine ilişkin yasa teklifi TBMM’ye sunulmadan önce Türkiye Barolar Birliği (TTB) ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında görüşme yapıldığı da öğrenildi. Bu noktada doktorlar, diş hekimleri ve avukatlar gibi serbest meslek sahipleriyle ilgili yıl içindeki vergi denetimleri sürecine ilişkin soru işaretleri olduğu vurgulandı.
En düşük emekli maaşına artış var ancak kök maaş artışı yok
Türkiye’de mevcut durumda en düşük emekli maaşı 10 bin lira iken, bu yasa teklifiyle bunun 12 bin 500 lira olması öngörüldü. Bununla ilgili AK Parti Grubu Başkanı Güler, “Yaşlılık, malullük, ölüm aylığı almakta olan emeklilerimize ve hak sahiplerine 10 bin lira olarak öngörülen aylık asgari ödeme tutarını 12 bin 500 liraya yükseltiyoruz” açıklamasını yaptı.
Emekli maaşlarına yetersiz artış yapıldığı yorumları ve artık Türkiye’de açlık sınırının 20 bin 98 lira olarak açıklanmasıyla ilgili soru üzerine Güler, bütçe dengesini korumak zorunda olduklarını söyledi. Türkiye’nin 2024 yılı bütçesi itibariyle 11 trilyon 89 milyar lira gideri olduğunu kaydeden Güler, deprem süreci ve emeklilik sitemine dahil olan 2,5 milyon kişiyi kapsayan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kaynaklı giderleri de anımsattı.
“Önümüzdeki dönem inşallah emeklilik sisteminde daha dengeli, daha adil uygulamayı hayata geçirmemiz gerekiyor. Bütçe disiplinini bozmadan sistem inşa etmemiz lazım” diyen Güler, emeklilerle ilgili kök maaşlarda artış olmayacağı mesajını verdi.
Güler, ayrıca “Şu anda mevcut 16 milyon 180 bin civarında olan toplam emekli sayımız içerisinde en düşük emekli aylığının 12 bin 500 liraya tamamlanması halinde 2024 yılı Temmuz- Aralık dönemi içerisinde etkilenecek emekli sayısı 3 milyon 703 bin 788 kişidir. Toplam bütçeye maliyeti de bu 6 aylık dönemde 33 milyar 200 milyon TL'dir” bilgisini aktardı.
Emekli çalışanlar açısından ise teklifte, işverenlere sağlanan sigorta prim desteğine artık son verilecek olması da dikkat çekti. Bunun işverenlerde artık emekli olanları çalıştırmak konusunda isteksizlik yaratacağı aktarıldı.
Ayrıca teklifte, kamuoyunda tartışmaya yol açan Yurtdışı Çıkış Harcı tutarı ise geçmişte öne sürüldüğü gibi 1500 lira değil 500 lira olarak yer aldı. Mevcut harç 150 liraydı. Ancak teklife göre, bu harç tutarında her yıl artış yapılabilecek, dolayısıyla 1 Ocak’ta bu tutar yeniden değişebilecek.