Başkan Donald Trump, eski başkan Barack Obama’nın İran’la yaptığı nükleer anlaşmayı tasdik etmeyeceğini açıkladı. Böylece de konunun çözümü Kongre’ye kaldı. Ocak 2016’da çıkarılan bir yasaya göre Amerikan Kongresi başkanın anlaşmayı tasdik etmemesi durumunda İran’a yeniden ekonomik yaptırım uygulama kararı alabilir. Amerika’nın Sesi’nden Greta Van Susteren, Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu üyesi Cumhuriyetçi Parti Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham’la İran anlaşmasını konuştu. Senatör Graham ayrıca, Irak ve Suriye’deki durumu değerlendirdi.
Güney Carolinalı Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Başkan Trump’ın İran anlaşmasına karşı tavrını destekliyor. Graham, İran’a güvenmenin doğru olmadığını vurguluyor:
“Mevcut durum kabul edilemez. Başkan Trump seçim kampanyasından beri bunun kötü bir anlaşma olduğunu söylüyor. Ben de aynı şekilde düşünüyorum. Bence de anlaşmaya göre 15 yıl sonra İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine tekrar başlayabilecek. Araplar da, İran’ın nükleer silah kapasitesine ulaşmasından rahatsız olacak ve onlar da nükleer silah edinme peşine düşecekler. Bu da bir nükleer silah yarışı başlatacak. Kongre İran anlaşmasına yeni koşullar eklemeye çalışacak. Biz İran’a, eğer Birleşmiş Milletler’in aldığı kararlara uymayarak kıtalararası balistik füze geliştirmeye devam ederseniz, yaptırımları geri getiririz diyeceğiz. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı müfettişlerinin nükleer tesisleri denetlemesini engellerseniz, yaptırımları geri getiririz diyeceğiz. Eğer 15 yıl sonra bugünkü gibi terörün baş destekçisi konumundaysanız, yaptırımlar aynen devam edecek diyeceğiz.”
Başkan Trump, İran’ın anlaşmayı ihlal ettiğini savunmuyor. İhlal olmadığı gerekçesiyle Avrupa ve bazı Cumhuriyetçiler Trump’a katılmıyor. Dışişleri Bakanı Rex Tillerson da, İran’ın anlaşmayı ihlal etmediğini söylüyor. Peki Lindsey Graham, İran’ın anlaşmayı ihlal etmediğine inanıyor mu?
Senatör Lindsey Graham, “Bilmiyorum, ama bu anlaşmaya varıldığından beri İran 150 milyar dolar yaptırım yardımı aldı, ordusunu güçlendirdi, dört Arap başkentinde yönetimleri değiştirdi. İran olmasaydı Suriye’de Esat 15 dakika bile yaşayamazdı. Bize karşı da kışkırtıcı politika izliyorlar, müttefikimiz İsrail’e de. Bu nedenle bunun kötü bir anlaşma olduğunu düşünüyorum. Bu davranışlarıyla İran yönetimi uluslararası toplumun bir parçası olmak istemediğini ortaya koyuyor. Onları çok geç olmadan durdurmanın tam zamanı,” diyor.
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham yeni yasanın geçmesi için 60 senatörün oyu gerektiğini bu sayıya ulaşmak için de Demokrat Partili senatörlerle yakın temas kuracağını söylüyor.
Amerika İran’la Irak yüzünden de sorun yaşıyor. İran, destek verdiği gruplar sayesinde Irak’taki nüfuzunu arttırdı. Bu da IŞİD’den temizlendikten sonra Irak’ın İran’ın güdümüne girmesi anlamına geliyor. Peki Irak’ın istikrara kavuşması için neler yapılması gerekiyor? Senatör Graham, Amerika’nın yaptığı yanlışlardan birini, hem Kürtler’i hem de Bağdat hükümetini desteklemesi olarak görüyor:
“Bunu desteklemiyorum. Bence Amerika’nın Irak’taki etkisini geri çekmesi gerekiyor. Şu an oradaki şovu İran yönetiyor. Bunu nasıl gerçekleştireceğiz? Bizden ne istiyorlar? Askeri teçhizat ve eğitim. Ancak geri gidersek, tabii yüz bin kişilik bir kuvvetle değil, oradaki askeri varlığımızı arttırıp, bu kez buradan ayrılmayacağız diyerek oradaki anlaşmazlıklarda hakemlik yapabiliriz. Kerkük, çok uluslu bir kent, Araplar’la Kürtler arasında uzun zamandır bir rekabet mevcut. Biz Irak’tan çekilinceye kadar Irak güzel bir yerdi. Ancak şimdi yaşanması çok zor bir ülke haline döndü. Irak kötü diyorsanız Suriye hakkında ne diyeceksiniz? Rakka’yı geri aldıktan sonra ne olacak? Esat koltuğunda oturmaya devam ettiği sürece Suriye’nin dağılmasını nasıl önleyebiliriz?”
Rakka’daki durumu da değerlendiren Lindsey Graham,Türkiye, İran ve Irak tarafından desteklenmeyen ve Rakka’nın yerlisi olmayan Kürtler’in kenti elinde tutmasının ne kadar gerçekçi olduğunu sorguluyor. Senatör Graham, bu durumun farkında olduklarını ve oradaki düzenin değişmesi gerektiğini söylüyor:
“Biz bütün kartlarımızı, Suriye’nin o bölgesine özgü olmayan YPG’li Kürtler için oynadık. Esas savaşçı durumundaki Marksist Leninist bir grup olan YPG, Türkiye için terörist grup. Daha fazla Arap kökenlinin bu savaşta yer alması gerekiyor ki Rakka’yı elinde tutsun ve 450 bin kişinin ölümüne neden olan Esat’ı koltuğundan indirmek isteyen Özgür Suriye Ordusu’nu da eğitebilsin. Esat, Sünni radikaller için bir mıknatısa dönüştü. Eğer koltuğunda kalmaya ve İran’ın maşası olmaya devam ederse, El Kaide ve diğer aşırı gruplar için bir savaşçı kazanma nedeni olmaya devam edecek. Ben olsam, güvenli bir bölge oluşturur, sonra da Rusya ve İran’a ben burada yaşayanları koruyacağım ve eğer burada yaşayanlar Esat’a karşı savaşmak isterlerse onları yetiştirecek ve istedikleri desteği vereceğim derim.”
Amerika’nın bölge politikasını yeniden gözden geçirmesi gerektiğini söyleyen Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Başkan Trump’ın eskiden yapılan hataların farkında olduğunu belirtiyor. Graham, Başkan Trump’ın,Senato ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunlukta olan Cumhuriyetçi Parti’yle birlikte doğru adımları atacağına inanıyor.