Amerika’nın Sesi muhabiri Jamie Dettmer’in İstanbul’dan bildirdiğine göre, 4’üncü AKP döneminin başlamasını sağlayacak olan seçim sonuçları birçokları için sürpriz oldu.
Seçimden bir gün önce yapılan kamuoyu yoklamaları, 1 Kasım Genel Seçim sonuçlarının 7 Haziran seçimlerinden fazla farklı olmayacağı öngörüsünde bulunmuştu.
Sandık başına giden seçmenler seçimlerin öneminin bilincinde olduklarını söylediler. Fatih’teki bazı seçmenler halk arasındaki bölünmeyle ciddi güvenlik sorunlarından kaygı duyduklarını söylediler. 7 Kasım seçimlerinden sonra koalisyon hükümeti kurulamamış olmasından endişelendiklerini gizlemeyen seçmenlerden bazıları da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski genel başkanı olduğu AKP’nin oy çokluğu kazanmasından da kaygılı olduklarını belirttiler. Seçmenlerin çoğu, siyasetçilerden bölünmelerin üzerine gitmekten kaçınmalarını ve işbirliği yapmalarını istedi.
Çevre mühendisi olan Duygu, Semiha Ayverdi Anadolu Lisesi’ndeki sandıkta oyunu kullandıktan sonra, “Haziran’daki seçim sonucunun aynısının çıkacağını düşünüyorum, partiler işbirliği yapmaz ve koalisyon hükümeti kurmazlarsa ne olacağını tahmin bile edemiyorum,” dedi. Duygu, “Birçok sorunumuz var ve partiler elele vermek zorunda” diye konuştu.
AKP yetkilileri büyük kentlerde oy sayımının devam ettiğine dikkati çekti ve iktidar partisinin oy oranının yüzde 45’le 48 arasında olacağı tahmininde bulundu. Bu oran bile AKP’nin koalisyona gerek kalmadan hükümeti kurabilecek kadar milletvekili çıkarması anlamına geliyor. Ancak bu oran, AKP’nin anayasayı değiştirecek çoğunluğu elde edemeyeceğini gösteriyor, bu da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başkanlık sistemine geçebilmek için en çok istediği değişiklik.
7 Haziran seçimlerinde AKP oyların %41’ini alarak 258 milletvekili çıkarmıştı. Bu kez tek parti olarak hükümeti kurabilmek için 18 milletvekiline kadar ihtiyacı vardı ki şu ana kadar alınan sonuçlara bakılırsa, bundan fazlasını almışa benziyor.
Gazeteci Mustafa Akyol’a göre, AKP şok edecek kadar büyük başarı kazandı, Milliyetçi Hareket Partisi ‘çok sıkıcı’ bir parti olarak görüldü ve önemli oy kaybına uğradı, bu da AKP’nin oy artışına büyük katkıda bulundu.
Milliyetçi Hareket Partisi MHP, 7 Haziran seçimlerinde oyların %16,3’ünü almıştı, bu kez oy oranı %11,6’da kaldı. AKP, HDP’nin aldığı oy oranının yüzde 10’a düşmesiyle bu partinin oylarını da almışa benziyor.
Bazı siyasi gözlemcilere göre, HDP’nin ayrılıkçı Kürtlerle Türk güvenlik kuvvetleri arasındaki çatışmaların yeniden alevlenmesinden zarar gördü.
Türk siyasi tarihinin en önemli seçimlerinden biri sayılan 1 Kasım Genel Seçimleri’ne ilgi büyük oldu, oy kullanma oranının %80’lerin üstüne çıktığı tahmin ediliyor.
Artan siyasi şiddet olayları, cihatçı bombalı saldırılar, PKK’yle Türk güvenlik güçleri arasında alevlenen çatışmalar, Suriyeli göçmen akını ve sallantıdaki ekonomi yüzünden duyulan kaygılar seçmenlerin oy tercihisi etkilemiş gibi görünüyor.
HDP Eş-Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, İstanbul’un Sultanbeyli ilçesinde sandık başına gitti ve oyunu ilk kullanan siyasetçilerden biri oldu. Gazetecilerle konuşan Demirtaş, “Bu seçimlerin hepimiz için hayırlı olmasını diliyorum” dedi.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli oyunu Ankara’da kullandı ve “bu seçimlerin sonucu, ülkemizin geleceği açısından bir dönüm noktası olacak” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da İstanbul’da sandık başına gitti. “Bu seçim, 7 Haziran seçimlerinin istikrarsız sonucu yüzünden bir ihtiyaçtı” diyen Erdoğan, “ülkemiz için istikrarın ne kadar önemli olduğu son derece açık” diye konuştu.
Seçimler öncesi sahtecilik konusunda ciddi kaygılar vardı. Muhalefet partilerinin kaygıları, Fuat Avni takma adlı kişinin twitleriyle daha da artmıştı. Bu twitlere göre, AKP bilgisayarlı oy sayım sisteminde sahtecilik yapmayı planlıyordu. Muhalefet oy karşılaştırması yapmayı planladığını söylüyor. Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son haftalarla muhtarlarla sık sık toplantılar yapması da oyları manipüle etme planları olduğu yolunda muhalefetten tepki gördü.